Thu 18.475 tỷ đồng trong năm 2023, thế nhưng, Shopee vẫn không đóng thuế thu nhập doanh nghiệp. Ảnh: Lương Hạnh

Giao dịch liên kết tại Shopee

Như Báo Thanh tra đã đưa tin, dù trong năm 2023, Công ty TNHH Shopee, đơn vị vận hành sàn thương mại điện tử Shopee ghi nhận doanh thu 18.475 tỷ đồng nhưng chưa phát sinh chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp. Nguyên nhân là do công ty được chuyển lỗ từ các năm trước đó.

“Đỉnh cao” là cuối năm 2021, Shopee gánh lỗ lũy kế lên đến 7.502 tỷ đồng, khiến vốn chủ sở hữu âm hơn 2.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong năm 2022, doanh thu của "ông lớn" thương mại điện tử đột ngột tăng sốc, tăng gần gấp đôi lên 10.949 tỷ đồng. Nhờ đó, công ty đạt lợi nhuận sau thuế 3.052 tỷ đồng.

Thế nhưng, bước sang năm 2023, Shopee một lần nữa chứng kiến doanh thu “phi nước kiệu” nhưng lợi nhuận lại bất ngờ lao dốc.

Cụ thể, trong năm 2023, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của Shopee lên tới 18.475 tỷ đồng, tăng 7.526 tỷ đồng, tương đương 68,7% so với năm 2022. Đây là mức cao chưa từng có trong lịch sử hoạt động của Shopee.

Dẫu vậy, lợi nhuận sau thuế năm 2023 của Shopee chỉ đạt 1.442 tỷ đồng, giảm 1.610 tỷ đồng, tương đương 52,8% so với năm 2022.

Nguyên nhân của hiện tượng doanh thu tăng 68,7% nhưng lợi nhuận giảm 52,8% chính là chi phí bán hàng quá cao và tăng quá mạnh.

Theo đó, chi phí bán hàng năm 2023 của Shopee tăng 8.844 tỷ đồng, tương đương 145% lên 14.961 tỷ đồng. Như vậy, tốc độ tăng của chi phí bán hàng cao gấp 2,1 lần tốc độ tăng của doanh thu.

Trong cơ cấu chi phí bán hàng, chi phí khuyến mại chiếm tỷ trọng lớn nhất, lên đến 55,8% và tăng 196% so với năm 2022.

Đứng sau chi phí khuyến mại là chi phí vận chuyển. Trong năm 2023, chi phí này tăng 3.209 tỷ đồng, tương đương 192% lên 4.873 tỷ đồng. Cần phải nhấn mạnh, chi phí vận chuyển có liên quan tới giao dịch liên kết, khi mà Shopee sử dụng dịch vụ và chi trả hàng nghìn tỷ đồng cho bên liên quan.

Cụ thể, trong năm 2023, Công ty TNHH SPX Express (SPX Express) ghi nhận 4.104 tỷ đồng chi phí vận chuyển phát sinh từ Shopee, tăng 2.428 tỷ đồng, tương đương 145%; Shopee Logistics Services Pte Ltd (SLS) có 340 tỷ đồng chi phí vận chuyển phát sinh từ Shopee. Công ty Cổ phần Foody cũng có được 217 tỷ đồng chi phí vận chuyển.

Cả SPX Express, SLS và Foody đều là “bên liên quan” của Shopee. Đáng chú ý, SPX Express ghi nhận 4.104 tỷ đồng chi phí vận chuyển từ Shopee, nhưng công ty này có vốn điều lệ chỉ 625.000 USD (tương đương 14,5 tỷ đồng tại thời điểm đăng ký kinh doanh).

Nỗ lực ngăn chuyển giá trốn thuế

Đầu năm 2024, Tổng cục Thuế đã tổ chức hội nghị trao đổi kinh nghiệm về thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.

Tại hội nghị, Phó Tổng cục trưởng Vũ Chí Hùng nhận định gian lận thuế, tránh thuế là bài toán mà mọi quốc gia phải đối mặt khi Nhà nước thực hiện quyền đánh thuế. Các hành vi gian lận thuế, tránh thuế ngày càng phức tạp và tinh vi, tình trạng này vừa gây thất thu cho ngân sách Nhà nước vừa gây bất ổn thị trường và tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh.

Khi Việt Nam ngày càng tham gia sâu hơn vào thị trường kinh tế thế giới thì vấn đề chuyển giá, tránh thuế của các công ty, tập đoàn ngày càng trở nên phức tạp, xuất hiện nhiều hình thức chuyển giá mới thông qua việc người nộp thuế thực hiện chính sách giá nội bộ tập đoàn để tối thiểu hóa số thuế phải nộp, tránh thuế thu nhập doanh nghiệp.

Để giải quyết những thách thức này, trong thời gian qua, ngành Thuế đã và đang triển khai nhiều biện pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết để ngăn ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi chuyển giá, tránh thuế thu nhập doanh nghiệp. Đây là một trong những vấn đề trọng tâm của công tác quản lý thuế, được Chính phủ, Bộ Tài chính và lãnh đạo Tổng cục Thuế đặc biệt quan tâm.