Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh. Ảnh: P.Thắng

Chiều 17/6, tiếp tục chương trình kỳ họp 7, Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi.

Thay mặt Chính phủ trình tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Dự án Luật Thuế VAT sửa đổi có nhiều chính sách mới.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định tại 11 điều của luật hiện hành, gồm: Người nộp thuế; đối tượng không chịu thuế; giá tính thuế; thuế suất; phương pháp khấu trừ thuế; phương pháp tính trực tiếp trên VAT; khấu trừ thuế VAT đầu vào; các trường hợp hoàn thuế; hóa đơn, chứng từ; hiệu lực thi hành; tổ chức thực hiện.

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định về thời điểm xác định thuế VAT và 1 điều quy định về các hành vi bị nghiêm cấm.

Đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung quy định: Quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển trong định mức miễn thuế nhập khẩu theo pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không phải chịu thuế VAT.

Theo quy định hiện nay của Chính phủ, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh, được miễn thuế nhập khẩu, thuế VAT đầu vào (khâu nhập khẩu). Còn quà biếu, quà tặng cũng được miễn thuế nhập khẩu theo Nghị định 134 hướng dẫn Luật Thuế xuất, nhập khẩu.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho rằng, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần trong thời gian qua.

Tại Việt Nam, hằng ngày có trung bình 4 - 5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Báo cáo của Ủy ban Tài chính Ngân sách dẫn số liệu của Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính viễn thông, tháng 3/2023, với giá trị mỗi đơn hàng nói trên được chia nhỏ từ 100.000 - 300.000 đồng; hằng ngày trung bình có khoảng 45 - 63 triệu USD, 1 tháng khoảng 1,3 - 1,9 tỷ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

“Nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu”, ông Mạnh thông tin.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay, giải trình cơ sở pháp lý của Quyết định số 78 năm 2010 đối với nội dung nêu trên.

Đề xuất đánh thuế VAT với phân bón

Dự thảo luật chuyển phân bón, tàu khai thác thủy sản tại vùng khơi, vùng biển, các loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang nhóm hàng hóa áp dụng mức thuế suất 5%.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: P.Thắng

“Trong Ủy ban Tài chính Ngân sách có 2 luồng ý kiến”, ông Mạnh báo cáo trước Quốc hội.

Một luồng đồng tình với nội dung của dự thảo luật để giải quyết bất cập kéo dài của chính sách thuế VAT hiện hành đối với các ngành sản xuất trong nước về các hàng hóa này.

Ngược lại, luồng không tán thành cho rằng, việc áp dụng thuế suất 5% sẽ làm tăng chi phí đầu vào của sản xuất nông nghiệp, tăng giá thành sản phẩm, giảm tính cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trong nước.

Do đó, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc sửa đổi chính sách này, từ góc độ tác động đối với các ngành sản xuất trong nước cũng như từ góc độ tác động đối với người nông dân.

Vẫn theo ông Mạnh, mức thuế suất phổ thông 10% tại Việt Nam hiện nay là thấp hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới, cho thấy Việt Nam có dư địa để tăng thuế suất thuế VAT, đặc biệt trong bối cảnh cần mở rộng cơ sở thu.

Báo cáo của cơ quan thẩm tra dẫn chứng, thuế suất trung bình trong khu vực châu Á là 12%, khu vực Mỹ La tinh là 14%, châu Phi là 16%, các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) là 19%, liên minh châu Âu (EU) là 22%, thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%.

“Hiện một số nước trong khu vực ASEAN đã và đang tăng thuế suất VAT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách nói.

Cạnh đó, chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 cũng đã xác định định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất thuế VAT theo lộ trình”.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để cân nhắc khả năng tăng thuế suất trong dự án luật một cách phù hợp, sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026 - 2030.