Những vườn cà phê được trồng từ đất chiếm dụng trái phép đã xanh tốt trong khi việc làm rõ và xử lý cán bộ làm sai vẫn bị xem nhẹ. Ảnh: Trúc Xuân

Phạm tội hình sự nhưng chỉ bị khiển trách?

Tháng 4/2011, ông Lân đã nhận hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) của hộ ông Nguyễn Hữu Trí. Theo hồ sơ, hộ ông Trí có nhận chuyển nhượng của ba hộ dân cư trú ở thôn 2 xã Tân Bình, giấy chuyển nhượng viết tay từ năm 2000, diện tích đất 3.213 m² (loại đất rau màu, trồng cây hằng năm). Sau khi nhận hồ sơ xin cấp đất, với vai trò là cơ quan chuyên môn, ông Phan Tấn Lân đã tham mưu cho UBND xã mời Hội đồng Xét cấp GCNQSDĐ của xã họp xét cấp cho hộ ông Trí và một số hộ khác trong xã.

Sau khi hoàn thiện các thủ tục, Chủ tịch UBND huyện Đak Đoa Nguyễn Đức Hoàng đã chính thức cấp GCNQSDĐ cho gia đình ông Trí vào tháng 10/2011.

Tuy vậy, đến khi có kiến nghị của người dân về những dấu hiệu sai phạm trong việc cấp GCNQSDĐ của ông Trí thì mọi việc mới bị lộ diện.

Tại Bản kiểm điểm của ông Phan Tấn Lân, trong hồ sơ đất đai của ông Trí (đã ký các ngày 20, 26, 28/11/2000) có xác nhận của ông Thiều Tâm Cần - Trưởng thôn 2. Thế nhưng, trên thực tế, năm 2005 ông Cần mới làm Trưởng thôn. Đặc biệt nghiêm trọng là trong giấy viết tay do ông Cần xác nhận đã bị hộ ông Trí sửa chữa, tẩy xóa (từ năm 2010 được sửa thành năm 2000).

Có thể khẳng định, việc làm giả hồ sơ, tài liệu để xin cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình ông Nguyễn Hữu Trí là hành vi vi phạm Điều 267 Bộ luật Hình sự. Đồng thời, việc xác nhận này đã trái với quy định của Luật Đất đai năm 2003 và Nghị định 84/2007/NĐ-CP về quy định cấp GCNQSDĐ. Mặt khác, việc làm giả hồ sơ, tài liệu nhằm vụ lợi này đã và đang gây ra hậu quả nghiêm trọng như gây thiệt hại về tiền cho Nhà nước và nhờ có được GCNQSDĐ, ông Trí đã xây dựng nhà kiên cố trên mảnh đất được cấp trái phép đó tạo nên tiền lệ và dư luận xấu trong đông đảo nhân dân.

Theo xác nhận của ông Cao Văn Nông, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đak Đoa, với trường hợp đất của ông Trí đã được cấp GCNQSDĐ, vào thời điểm năm 2011 thì khung giá đất được UBND tỉnh Gia Lai quy định là 400 nghìn đồng/m². Theo ông Nông, trường hợp mua bán giấy tay sau khi Luật Đất đai năm 2003 chính thức có hiệu lực thì khi đăng ký làm GCNQSDĐ phải áp dụng mức nộp cho Nhà nước 1/2 khung giá được UBND tỉnh quy định và những trường hợp mua bán giấy tay trước đó chỉ phải nộp thuế sử dụng đất thông thường.

Như vậy, với việc sửa chữa, tẩy xóa và được xác nhận trước thời hạn trong việc xin cấp GCNQSDĐ 3.213 m² cho ông Trí đã gây thất thoát cho Nhà nước hơn 642 triệu đồng.

Sai phạm nghiêm trọng là vậy, nhưng ông Phan Tấn Lân chỉ cho là lỗi sơ suất trong khi hoàn thiện hồ sơ và xin nhận khuyết điểm trước Hội đồng Kỷ luật của UBND xã Tân Bình, UBND huyện Đăk Đoa.

Điều đáng nói là, ngày 25/3/2014, Hội đồng Kỷ luật huyện Đak Đoa đã họp, xử lý kỷ luật ông Phan Tấn Lân bằng hình thức khiển trách và Chủ tịch UBND xã Tân Bình Bùi Thị Mỹ Dung chỉ bị kiểm điểm… rút kinh nghiệm.

Trở lại xã Tân Bình vào cuối tháng 10, sự kiện huyện Đak Đoa tổ chức cưỡng chế việc ba hộ dân chiếm 2,5 ha đất tại khu vực Hố Ruông đã trôi qua hơn một năm nhưng khi chúng tôi đề cập, nhiều người dân vẫn còn bức xúc. Khu vực Hố Ruông có tổng diện tích 5ha đất rừng, sau khi được khai hoang chính quyền nơi đây có ý định sẽ phân cho những hộ gia đình trong xã bị thiếu đất trồng trọt hoặc bán đấu giá. Nhưng đã nhiều năm qua, một phần diện tích này đã bị ba hộ gia đình là anh, em trai của ông Phan Tấn Lân chiếm dụng trồng keo, bạch đàn, cây gỗ…

Sau nhiều lần vận động tuyên truyền nhưng những người này vẫn không chịu trả lại đất công và đến cuối năm 2013 UBND huyện Đak Đoa đã phải tổ chức đội liên ngành và UBND xã Tân Bình cưỡng chế thu hồi lại toàn bộ số đất bị chiếm dụng trên.

Không dừng lại ở đó, người dân xã Tân Bình còn rất bức xúc về việc anh, em nhà ông Lân hiện đang chiếm dụng hàng chục ha đất thuộc thôn 1 chạy dọc theo khu vực ven rừng thông để trồng cà phê. Theo tính toán của người dân xã Tân Bình, vào thời điểm những năm 2007, 2008 khoảng 20 hộ dân đã khai thác, chiếm khoảng hơn 20ha đất rừng và trong đó người nhà ông Lân đi đầu trong “phong trào” chiếm dụng đất rừng thông với khoảng gần một nửa diện tích, rồi người dân trong xã mới dám làm theo. Giá đất chiếm dụng này được người dân mua đi bán lại khoảng 300 triệu đồng/ha. Đến nay, cả dãy đất chạy dọc ven rừng thông này mới chỉ có một vài hộ là anh, em nhà ông Lân đã được cấp GCNQSDĐ.

Ngôi nhà kiên cố được hoàn tất trên diện tích đất được cấp bất hợp pháp. Ảnh: Trúc Xuân

Từ những kiểu chiếm dụng đất công của người nhà ông Lân, nhiều người dân tại xã Tân Bình không ngần ngại cho rằng: Đúng là “một người làm quan, cả họ được nhờ”. Phải chăng, với việc chiếm hàng chục ha đất rừng thông và để sau thời gian kiểm hóa đất rừng lại là cơ hội để anh, em nhà ông Lân hợp thức hóa đất công chuyển thành đất tư một cách hợp pháp?

Liệu có người “chống lưng” cho ông Lân?

Liên quan đến diện tích đất rừng thông đã bị người nhà ông Lân và một số hộ dân đã lấn chiếm tại thôn 1, xã Tân Bình chúng tôi đã có cuộc làm việc với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đak Đoa. Cán bộ phụ trách địa bàn xã Tân Bình đã đưa ra bản vẽ với hàng chục thửa đất chạy dọc đồi thông lấn chiếm đã được vẽ trên bản đồ nhưng chưa có sổ hồng. Nhưng đến khi hỏi danh sách tên của những thửa đất này, người cán bộ này nói: “Danh sách này chỉ có ông Lân mới nắm được. Nếu cần liên hệ xuống xã gặp ông Lân là rõ nhất…”. Như vậy, có thể thấy được toàn bộ số diện tích đất rừng thông đang bị các hộ dân lấn chiếm tại xã Tân Bình đang nằm trong tầm kiểm soát của ông Lân?

Theo chỉ dẫn, chúng tôi đã nhờ Phó Chánh Văn phòng UBND huyện Đak Đoa đăng ký làm việc và nhiều lần điện thoại đăng ký làm việc trực tiếp với bà Bùi Thị Mỹ Dung, Chủ tịch UBND xã Tân Bình nhưng đều bất thành.

Với những gì đang diễn ra tại xã Tân Bình và cá nhân ông Lân thì không khỏi băn khoăn khi đặt ra câu hỏi: Liệu đang có người “chống lưng” hay bao che để cho ông Lân tự tung, tự tác như vậy? Ở đây có thể thấy được việc chứng nhận cho hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ của hộ nhà ông Trí là dấu hiệu hình sự rõ ràng và đã để lại hậu quả nghiêm trọng nhưng về cá nhân ông Lân cũng chỉ xử lý kỷ luật “khiển trách”.

Trong khi đó, để tìm hiểu về công tác quản lý và xử lý cán bộ công chức vi phạm kỷ luật chúng tôi đã được ông Nguyễn Thành Quang, Phó phòng Nội vụ huyện Đak Đoa cho biết: “Đối với trường hợp ông Lân, huyện đã có kế hoạch luân chuyển cán bộ sẽ điều chuyển đi xã khác”. Một trong những lý do để điều động ông Lân là do làm việc tại xã vướng vào anh em, người nhà quá nhiều không xử lý được nên chuyển xã khác.

Ở đây, có thể dễ dàng nhận thấy là UBND huyện Đăk Đoa đang hợp lý hóa những sai phạm và để “né” dư luận về những kiểu chiếm dụng đất công của người nhà ông Lân gây ra bằng việc thuyên chuyển cán bộ công chức giữa chừng? Quan trọng hơn nữa, liệu với những cách sai phạm của ông Lân lại được tái áp dụng ở nơi công tác mới?

Trúc Xuân