Diện tích đất gia đình ông Trần Quang Bình đang sử dụng có nguồn gốc do HTX nông nghiệp Dịch Vọng (Từ Liêm, TP Hà Nội) giao cho ông Trần Biên (bố ông Bình) quản lý, sử dụng để trồng rau. Trong quá trình sử dụng, gia đình ông Bình đã xây dựng không phép một căn nhà cấp 4 diện tích 17,28m² để ở.

Năm 1987, thực hiện Chỉ thị 299 của Thủ tướng Chính phủ, nhà, đất của gia đình ông Bình đã được đăng ký vào sổ công tác và có tên trong bản đồ 299 với diện tích 106m². Năm 1996, UBND TP Hà Nội ra Quyết định số 25/QĐ-UB thu hồi đất tại xã Dịch Vọng để xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu di dân số II.

Thời điểm này, các cơ quan chức năng đã căn cứ 3 biên bản xử phạt vi phạm hành chính của xã và HTX Dịch Vọng năm 1991 nên xác định đất của gia đình ông Bình là đất lấn chiếm, khi giải tỏa không được đền bù, không được giao đất tái định cư mà chỉ được hỗ trợ.
 
Năm 2002, Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra, xem xét khiếu nại của ông Bình, có Báo cáo số 477/TTNN-XKT và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý tại Văn bản số 4367/VPCP-VII ngày 8/8/2002 của Văn phòng Chính phủ.

Theo đó, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 6787/QĐ-UB ngày 4/10/2002 thu hồi 184,5m² đất tại lô K, phường Dịch Vọng mà hộ gia đình ông Bình đang sử dụng; giao 50m² tái định cư tại chỗ để làm nhà ở và ông Bình phải nộp 20% tiền sử dụng đất theo quy định. Diện tích còn lại 134,5m², UBND TP giao Ban Quản lý dự án quận Cầu Giấy tiếp tục quản lý, sử dụng vào mục đích di dân, giải phóng mặt bằng.

Không đồng ý, ông Bình tiếp tục khiếu nại đòi được sử dụng toàn bộ khu đất trên; đồng thời tố cáo một số cán bộ địa phương đã có hành vi giả mạo chữ ký của ông và anh trai ông là Trần Quang Hòa.

Ngày 23/11/2006, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an đã có Văn bản số 362/C16 (P3) kết luận: 3 biên bản của xã và HTX Dịch Vọng mà ông Bình yêu cầu trưng cầu giám định đều là giả mạo, gồm: Biên bản yêu cầu đình chỉ bồi đắp đất công của gia đình ông Trần Biên ngày 11/7/1991; Biên bản kiểm tra xây dựng của UBND xã Dịch Vọng ngày 22/12/1991 và Biên bản yêu cầu đình chỉ xây dựng trái phép của HTX nông nghiệp Dịch Vọng ngày 23/12/1991.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng, Thanh tra Chính phủ đã phối hợp với UBND TP Hà Nội xem xét báo cáo phản ánh của Cơ quan Cảnh sát điều tra. Năm 2008, Thanh tra Chính phủ đã có Kết luận số 1494/TTCP-CII kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND TP Hà Nội xem xét giao cho gia đình ông Bình 93m² đất tái định cư tại chỗ để làm nhà ở tại lô K (thay vì 50m² đất trước đây). Ông Bình phải nộp 20% tiền sử dụng đất theo quy định tại Nghị định số 45/CP ngày 3/8/1996 của Chính phủ.

Phần diện tích còn lại, gia đình ông Bình được xem xét bồi thường, hỗ trợ theo quy định tại Quyết định số 2951/QĐ-UB ngày 8/11/1994 và điểm 3 Điều 18 Quyết định số 3455/QĐ-UB ngày 20/9/1995 của UBND TP Hà Nội. Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiếp tục làm rõ hành vi giả mạo 3 biên bản của xã và HTX Dịch Vọng để xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngày 19/8/2008, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng đã có ý kiến chỉ đạo đồng ý với kiến nghị của Thanh tra Chính phủ về giải quyết khiếu nại của ông Bình và yêu cầu Bộ Công an khởi tố điều tra làm rõ hành vi làm giả biên bản của xã và HTX Dịch Vọng nếu đủ căn cứ theo quy định của pháp luật.

Theo Thanh tra Chính phủ, khiếu nại của ông Bình đã được giải quyết có lý, có tình, đúng pháp luật. Trong quá trình sử dụng, gia đình ông Bình đã lấn chiếm thêm đất của HTX. Trong tổng diện tích 184,5m² đất gia đình ông Bình đang sử dụng chỉ có 106m² đất đã đăng ký và có tên trong bản đồ 299. Việc vận dụng Quyết định số 2322/QĐ-UB ngày 13/7/1996 để giao 93m² đất tái định cư tại chỗ là đã tính đến điều kiện hoàn cảnh gia đình ông Bình.

Đến nay, UBND TP Hà Nội đã tổ chức thực hiện xong kiến nghị của Thanh tra Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Thảo Nguyên