Điển hình trong 9 nội dung vụ việc vi phạm đã được Thanh tra TP Hà Nội chỉ ra phải kể đến câu chuyện "cựu" lãnh đạo thị trấn Nghĩa Đô Nguyễn Thị Sang "mượn" gần 850m2 đất của Hợp tác xã Nông nghiệp (HTXNN) An Phú tại khu vực ao Ải thuộc phường Nghĩa Đô để tăng gia. Tuy hết thời hạn đã lâu, nhưng bà Sang (Chủ tịch UBND thị trấn Nghĩa Đô năm 1985 - 1990) lại chây ỳ không trả, sau đó lợi dụng chức vụ, quyền hạn tự biến báo, điều chỉnh hồ sơ địa chính đất nông nghiệp này thành đất thổ cư rồi xây nhà trên đó gây khiếu kiện kéo dài tại địa phương.

Năm 1992, Thanh tra Hà Nội, thậm chí Thanh tra Nhà nước (nay là Thanh tra Chính phủ) từ năm 1995 đã có nhiều kiến nghị, yêu cầu thu hồi… nhưng huyện Từ Liêm (lúc đó) không thực hiện. Đến khi sáp nhập vào quận Cầu Giấy, UBND quận Cầu Giấy lại có hành vi bao che, tiếp tục buông lỏng quản lý, không tổ chức thực hiện thu hồi. Mới đây, với sự kiên quyết chỉ đạo thực hiện của UBND TP Hà Nội, việc thu hồi đất sai phạm này mới được triển khai.

Một số cán bộ trong diện phải kiểm điểm hoặc xử lý kỷ luật gồm: Nguyễn Thị Sang (nguyên Chủ tịch UBND thị trấn Nghĩa Đô); Nguyễn Thị Hảo (Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng chính trị quận Cầu Giấy, nguyên Chủ tịch UBND thị trấn Nghĩa Đô, nguyên Trưởng Ban Tổ chức Quận ủy); Nguyễn Bá Thuận (nguyên Phó Chủ tịch UBND thị trấn Nghĩa Đô); Trần Văn Trọng (nguyên cán bộ địa chính phường Nghĩa Đô); Trần Văn Cương (Chủ nhiệm HTXNN An Phú, nguyên Phó Chủ tịch HĐND phường Nghĩa Đô); Đàm Thị Đĩa (nguyên Chủ nhiệm HTXNN An Phú); Nguyễn Thúy Liễu (Phó Chủ nhiệm HTXNN An Phú); Nguyễn Kim Tùng (Phó Chánh Văn phòng UBND quận Cầu Giấy, nguyên Chủ tịch UBND phường Nghĩa Đô)…

Cũng tại khu đất này, từ sự buông lỏng của HTXNN An Phú và chính quyền địa phương, cái lều dùng để trông cá từ những năm 1980 được san lấp mặt bằng, xây dựng nhà ở và được UBND quận Cầu Giấy cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). (UBND quận Cầu Giấy khi đó đã có văn bản trả lời Báo Thanh tra rằng việc cấp "sổ đỏ" trên là đúng các quy định của pháp luật). Phần đất nông nghiệp này đã được HTXNN An Phú ký hợp đồng nuôi cá cho ông Phương Bá Lại thuê thầu. Lều trông cá được dựng lên, ông Lại thuê ông Vũ Văn Lai trông cá và cho ở nhờ. Khi ông Lai lấy bà Vũ Thị Yến đã sử dụng lều này để ở. Ông Lai có đơn đề nghị và được UBND thị trấn Nghĩa Đô đồng ý cho sửa chữa lều cá. Ông Lai mất, dựa vào giấy xin sửa chữa trên, bà Yến đã kê khai và nộp làm căn cứ xin cấp GCNQSDĐ tại UBND phường Nghĩa Đô. Năm 1994, bà Yến tự ý xây dựng, cải tạo lại thành nhà mặc dù ông Lại, chủ thầu cá đã nhiều lần đề nghị HTXNN An Phú dỡ bỏ lều cá này để trả lại mặt bằng, nhưng không thành.

Đến năm 2005, lều cá tạm này được UBND quận Cầu Giấy hợp thức cấp "sổ đỏ" đất ở và đến năm 2009 thì được cấp phép xây dựng kiên cố. Hiện, UBND TP Hà Nội đã yêu cầu UBND quận Cầu Giấy đình chỉ xây dựng, đồng thời giao UBND quận Cầu Giấy chỉ đạo Phòng Tài nguyên - Môi trường (TN&MT), UBND phường Nghĩa Đô, HTXNN An Phú… thời kỳ 2005 kiểm điểm nghiêm túc về việc để xảy ra các vi phạm trong quản lý và cấp GCNQSDĐ cho bà Yến.

Một trường hợp khác, năm 2007, khi phát hiện vi phạm, lãnh đạo UBND quận Cầu Giấy và phường Nghĩa Đô đã không kiên quyết cưỡng chế, xử lý dẫn tới hàng nghìn m2 đất nông nghiệp bị HTX Kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp An Phú chuyển đổi trái phép, xây dựng các công trình không phép. Trong khi hành vi vi phạm trên cần phải tiếp tục xử lý thì Phòng Xây dựng đô thị quận Cầu Giấy lại không tham mưu cho UBND quận xử lý vi phạm trên khu đất nông nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ thu hồi và giao sử dụng với mục đích an ninh - quốc phòng mà vẫn tiếp nhận hồ sơ thẩm định, thậm chí còn ban hành kết quả thẩm định thiết kế bản vẽ thi công… Từ đó, dẫn đến công trình xây dựng trái phép vẫn tiếp tục được HTX này cho thi công hoàn thiện. Đến nay đã hình thành nên: Nhà hàng Phố Biển, Câu lạc bộ Vạn Hoa, siêu thị Fivimart và 5 cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng khiến công tác khắc phục cực kỳ khó khăn.

UBND TP Hà Nội nhận định: Những vi phạm nêu trên là rất nghiêm trọng, cần kiểm điểm, xử lý kỷ luật nghiêm khắc các cá nhân, tổ chức. Trách nhiệm hàng đầu thuộc về lãnh đạo UBND quận Cầu Giấy, phường Nghĩa Đô thời điểm năm 2007 - 2008.

Trong những vụ việc này, như Báo Thanh tra phản ánh, ông Phạm Thanh Bình, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch HĐND phường Nghĩa Đô là người đã tích cực đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng trên địa bàn, được Văn phòng Ban Chỉ đạo T.Ư về Phòng, chống tham nhũng vinh danh và được tham dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ VIII (2010). Ông Bình cho biết, UBND TP Hà Nội đã yêu cầu UBND quận Cầu Giấy, Phòng Xây dựng đô thị quận, Thanh tra Xây dựng quận, UBND phường Nghĩa Đô, HTXNN An Phú, Sở Xây dựng, Sở TN&MT phải tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra vi phạm và có hình thức kỷ luật theo đúng quy trình và quy định của pháp luật, đồng thời thông báo kết quả cho HĐND, Mặt trận Tổ quốc phường Nghĩa Đô để giám sát tại cơ sở.

Đinh Lê