Chợ Túc Duyên sau 7 năm có quyết định đầu tư xây dựng vẫn chưa thành hình hài. Ảnh: Thùy Linh

Xây dựng sai thiết kế, chậm tiến độ

D.A chợ Túc Duyên nằm trên địa bàn phường Túc Duyên, TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, trước đây do Cty TNHH Xây dựng Hà Thái (Cty Hà Thái) có trụ sở tại phường Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội làm CĐT. Quá trình triển khai, Cty Hà Thái đã không thực hiện được cam kết theo đúng tiến độ và không đủ khả năng về tài chính nên tháng 10/2009, UBND tỉnh Thái Nguyên có Quyết định 2581/QĐ-UBND thu hồi giấy phép đầu tư.

Tháng 11/2009, UBND tỉnh cấp giấy phép chứng nhận đầu tư cho Cty Triệu Đại Dương có trụ sở chính tại quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng do ông Bùi Văn Chiến làm Giám đốc. D.A chợ Túc Duyên với quy mô 58,4 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành và đưa vào hoạt động năm 2011. Riêng hạng mục chợ tạm có thiết kế và dự toán được CĐT phê duyệt với tổng số là 438 quầy, diện tích 9m2/quầy.

Tháng 10/2010, Sở Xây dựng đã cấp Giấy phép xây dựng số 123/GPXD cho Cty Triệu Đại Dương.

Do thực hiện tiến độ xây dựng chậm so với quy định nên ngày 20/12/2010, Cty Triệu Đại Dương có công văn đề nghị cho giãn tiến độ thực hiện D.A. UBND tỉnh đã Công văn số 661/UBND/-SXKD ngày 4/5/2011 đồng ý gia hạn tiến độ xây dựng chợ Túc Duyên đến hết tháng 12/2012. Tuy nhiên, đến tháng 5/2013, D.A chợ Túc Duyên vẫn chưa hoàn thành đưa vào sử dụng, các hộ phải tiếp tục kinh doanh tại ki-ốt xây dựng tạm.

Bên cạnh đó, CĐT xây dựng sai thiết kế như: Không được cơ quan cấp phép xây dựng đến định vị công trình trước khi khởi công; xây sai so với bản vẽ định vị mặt bằng công trình đã được phê duyệt; tổ chức thi công xây dựng sai thiết kế đã được thẩm định, phê duyệt...

Chủ đầu tư trốn thuế

Việc UBND TP Thái Nguyên kết luận Cty để ngoài sổ sách kế toán số tiền thuê quầy hàng tháng là 225,7 triệu đồng và Cty trốn thuế với số tiền là trên 158 triệu đồng được Thanh tra tỉnh Thái Nguyên khẳng định đúng nhưng chưa đủ so với số quầy chợ tạm thực tế của Cty. Theo xác minh, tháng 11/2012, chợ tạm đang quản lý 406 quầy, trong đó có 31 quầy do Cty Thái Hà để lại. Khoản tiền thu xây dựng chợ tạm chỉ viết hóa đơn là 258 quầy. Khoản thu phí hàng tháng có viết hóa đơn năm 2011 là 111 quầy, thiếu 295 quầy; năm 2012 là 119 quầy, thiếu 287 quầy. Khoản tiền còn chênh lệch trong 2 năm 2011 - 2012 kế toán Cty không theo dõi, chưa viết hóa đơn, chưa kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế với doanh số trên 2,7 tỷ đồng.

Theo phương án xây chợ tạm của Cty, tổng mức đầu tư xây dựng là trên 5,7 tỷ đồng, trong đó vốn huy động từ các hộ kinh doanh là 2 tỷ đồng (dự kiến thu 6 triệu đồng/quầy); khoản thu 6 triệu đồng/quầy là tiền nhà đầu tư huy động để xây dựng quầy chợ tạm. Tuy nhiên, trong biên bản họp, phiếu thu tiền, hóa đơn giá trị gia tăng Cty đã ghi tùy tiện, không nhất quán như: Thu phí xây dựng, thu phí đóng góp mua quầy, thu tiền quầy... dẫn đến sự nhầm lẫn nội dung thu, thắc mắc và nghi ngờ của các hộ kinh doanh.

Kiểm tra xác suất 12 hộ đã nộp tiền thuế từ 2 - 4 quầy cho thấy, sau khi nộp đủ tiền, họ chỉ nhận được hóa đơn 1 quầy (6 triệu đồng), đến đầu tháng 6/2013, Cty chưa trả hóa đơn tương ứng với số tiền các hộ kinh doanh đã nộp.

Kiểm tra việc quản lý hóa đơn tại Cty cho thấy, tháng 9/2012, kế toán mới viết hóa đơn giá trị gia tăng số tiền đã thu của các hộ trước đó, việc viết hóa đơn có tính chất đối phó vì lúc này Đoàn kiểm tra, xác minh đơn tố cáo đang xem xét tại đơn vị. Hơn nữa, cả 3 liên hóa đơn không có chữ ký của người nộp tiền và vẫn lưu tại quyển hóa đơn gốc, Cty đã kê khai và nộp thuế năm 2012.

Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cũng chỉ ra, tháng 3/2006, UBND tỉnh đã có Công văn 297/UBND-SXKD chấp thuận cho Cty Hà Thái đầu tư xây dựng chợ Túc Duyên trên cơ sở tờ trình và đề nghị UBND TP Thái Nguyên. Trong quá trình đầu tư xây dựng chợ tạm, CĐT đã có nhiều sai phạm như: Tiến độ xây dựng chậm, không có khả năng tài chính. UBND TP tổ chức nhiều cuộc họp kiểm điểm, chấn chỉnh, đôn đốc tiến độ thực hiện D.A cũng như việc Cty thu các loại phí chưa đúng theo quy định của Nhà nước. Một số sai phạm trong quá trình thực hiện D.A được Cơ quan cảnh sát điều tra (CSĐT) tiến hành điều tra xác minh tháng 3/2009.

Trong các hồ sơ, tài liệu chuyển giao D.A giữa 2 nhà đầu tư không có phụ lục kèm theo các biên bản; số liệu bàn giao hiện trạng chợ tạm không thể hiện số quầy và sơ đồ vị trí kinh doanh; không có số liệu về thu tiền xây dựng chợ tạm 3 triệu đồng/quầy và tình hình theo dõi về phí, lệ phí.

Theo tài liệu của Cơ quan CSĐT, tháng 3/2009, xác nhận Cty Hà Thái đã thu của hơn 200 hộ là hơn 866 triệu đồng; có phiếu thu tiền 3 triệu đồng/quầy do Cty Hà Thái viết thời gian từ tháng 12/2007 - 1/2008.

Như vậy, số tiền đóng 3 triệu đồng/quầy của các hộ kinh doanh để xây dựng chợ tạm lần 1 là có phát sinh, số tiền đó đã không được xác nhận và bàn giao cụ thể giữa 2 nhà đầu tư chợ Túc Duyên; việc tháo dỡ một số quầy của chợ tạm lần 1 để làm chợ tạm lần 2 không có biên bản hiện trạng. Khi làm chợ tạm lần thứ 2, Cty Triệu Đại Dương vẫn thu 6 triệu đồng/quầy của các hộ kể cả các hộ trước đó đã có quầy lần 1 sau phải dỡ đi để làm quầy lần 2. Việc các hộ kinh doanh tố cáo nhà đầu tư tùy tiện tháo dỡ chợ tạm, chuyển chợ tạm nhiều lần và sau mỗi lần di dời các hộ phải đóng tiền xây dựng chợ tạm, gây ảnh hưởng đến việc kinh doanh và lãng phí tiền của họ là đúng và có cơ sở.

Huy động vốn trái quy định

Sau khi tiếp nhận việc đầu tư xây dựng chợ Túc Duyên, Cty Triệu Đại Dương đã tổ chức huy động vốn của các hộ kinh doanh nhưng việc huy động vốn không được thỏa thuận, cam kết thông qua hợp đồng hoặc tổ chức cuộc họp với các hộ nhằm thống nhất điều kiện, quyền lợi và trách nhiệm của mỗi bên.

Ngày 10/5/2012, Cty khởi công xây dựng chợ Túc Duyên, nhưng tháng 4/2012, Cty đã có Thông báo số 3/TB-CT về mức thu tiền thuê quầy trong 5 năm từ mức 55 - 65 triệu đồng. Việc CĐT ra thông báo và thu tiền thuê quầy trước 5 năm của các hộ là trái quy định.

Trên thực tế, tính đến ngày 24/5/2013, Cty đã thu của 105 hộ số tiền gần 2,4 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền đã thu không hạch toán, không theo dõi trên sổ kế toán của Cty mà chỉ ghi chép trên sổ tay của kế toán, không viết hóa đơn. Đây thực chất là việc huy động vốn của hộ kinh doanh để đầu tư D.A, nhưng không bảo đảm sự minh bạch, rõ ràng; việc quản lý khoản tiền đặt cọc quá lỏng lẻo, sơ hở dễ gây nên những thiệt hại làm ảnh hưởng về lợi ích của hộ kinh doanh, dễ xảy ra sự tranh chấp kinh tế giữa nhà đầu tư với hộ thuê quầy.

Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh giao cho Cơ quan CSĐT Công an tỉnh tiến hành điều tra và khởi tố vụ án với tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước trong quản lý kinh tế, tội trốn thuế theo quy định của Bộ luật Hình sự, tội không chấp hành nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh và của UBND TP nên để xảy ra tình trạng tụ tập đông người khiếu kiện, gây mất trật tự xã hội trên địa bàn; yêu cầu CĐT hoàn trả lại các hộ kinh doanh số tiền đặt cọc đã thu, khi cần thiết huy động vốn, CĐT phải thực hiện đầy đủ các trình tự thủ tục và có cam kết cụ thể về điều kiện kinh doanh và quyền lợi của hộ dân; yêu cầu Sở Xây dựng kiểm tra và báo cáo UBND tỉnh; giữ nguyên hiện trạng về xây dựng chợ đến khi có kết luận và quyết định xử lý chính thức của UBND tỉnh theo quy định của Luật Tố cáo.

                        Thái Hải