PV làm việc với các hộ dân và gia đình bà Tươi và bà Thơm

Hậu quả là nhiều năm qua, gia đình bà Tươi phải sống trong cảnh tạm bợ, ngập úng; ngôi nhà tạm đã hơn một lần bị chính quyền địa phương cưỡng chế phá bỏ, vì kinh tế khó khăn và không có chỗ ở nào khác nên phải dựng lại một căn nhà tạm để sinh sống. Thời gian qua, Báo Thanh tra đã nhiều lần phản ánh vụ việc này, tuy nhiên UBND phường 7 cũng như UBND quận 8 vẫn chưa đưa ra những giải pháp cụ thể giúp đời sống gia đình bà Tươi thêm bớt khổ.

Thành phố, quận đều khẳng định, đất sử dụng ổn định từ trước năm 1975!

Bà Nguyễn Thị Tươi ngụ tại số 3019/17 Phạm Thế Hiển, phường 7, quận 8 hiện là chủ sử dụng mảnh đất trên, được mua từ bà Trần Thị Thơm vào năm 2000. Việc giao dịch giữa bà Tươi và bà Thơm chỉ thực hiện bằng giấy tay với nhau và không có xác nhận của UBND phường 7. Tuy nhiên, từ thời điểm đó đến nay giữa bà Tươi và bà Thơm không hề xảy ra tranh chấp. Nói cách khác, họ vẫn là những người hàng xóm tốt của nhau theo như những người dân địa phương ở đây phản ánh.

Trong Văn bản số 1089/CV-UB ngày 17/03/1999 của UBND quận 8 trích yếu giải quyết tranh chấp đất tại phường 7, quận 8 có nêu rõ kết quả thẩm tra và xác minh như sau: Đất mà bà Thơm sử dụng là đất ao thuộc một phần Bằng khoán 87 Chợ Lớn, Bình Đông, do ông Lê Văn Hạnh đứng bộ, mục đích sử dụng làm nghĩa trang gia tộc. Đến năm 1954, trên phần đất thuộc Bằng khoán 87 hình thành khu dân cư do người từ miền Bắc di cư vào và hình thành thêm nghĩa trang tôn giáo (giáo xứ Bình An) cạnh nghĩa trang của gia tộc ông Hạnh. Năm 1966, ông Hạnh mất, bà Võ Thị Nhung (vợ ông Hạnh) tiếp tục quản lý; nghĩa trang được chôn cất người trong gia tộc bà Nhung và cả người ngoài. Cạnh nghĩa trang, ông Trần Văn Phúc (chồng bà Trần Thị Thơm) đã đào ao nuôi cá, nhưng không phát sinh tranh chấp.

Năm 1976, bà Nhung lập giấy ủy quyền cho con là Lê Văn Xăng làm đại diện để thu thuế thổ cư trên phần đất nghĩa trang (có xác nhận của UBND Cách mạng Khóm 7, quận 7 nay là phường 15, quận 8). Năm 1983, toàn bộ khu đất nghĩa trang được nhà thờ Bình An đăng ký theo Chỉ thị 299/TTg bao gồm nghĩa trang ông Xăng quản lý, nghĩa trang của tôn giáo, đất ao của ông Phúc canh tác. Riêng đất thổ tập trung do các hộ đang sự dụng đăng ký, trong đó có hộ ông Phúc.

“Ông Võ Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND quận 8 trước đây đã khẳng định với Báo Thanh tra, quy hoạch phải được tuân thủ, mặt khác thừa nhận bức xúc chính đáng của gia đình bà Tươi, bởi thực tế bà Tươi đã bỏ tiền mua lại miếng đất từ bà Thơm chứ không phải lấn chiếm đất công. Và dù thế nào, nguyên tắc của chính quyền quận 8 là không đẩy dân ra đường, rơi vào cảnh không có chỗ ở. Theo một diễn biến mới đây, gia đình bà Tươi đã làm bản cam kết gửi UBND phường 7, UBND quận 8, Thanh tra xây dựng quận 8 về việc cam kết tự tháo dỡ công trình nhà tạm khi UBND quận 8 triển khai dự án đường dự phóng. Tuy nhiên, để có một văn bản chính thức để yên tâm xây dựng thì bà Tươi không biết phải xin ai để có được!”

Năm 1983 ông Xăng chết, các phần đất trên vẫn được sử dụng theo nguyên trạng. Năm 1995, ông Phúc chết, bà Trần Thị Thơm tiếp tục sử dụng phần đất ao này. Đến năm 1997, bà Hà Thị Tám (vợ ông Xăng) và ông Lê Văn Minh (con ông Xăng) tranh chấp phần đất ao trên với bà Thơm. Tháng 12/1997, ao không sử dụng nuôi cá được và trở thành ao tù nên bà Thơm san lấp bán một phần cho người khác. Đôi bên không tự xử lý được nên phát sinh khiếu nại.

Cũng trong Văn bản số 1089 có nêu rõ: Tuy gia tộc ông Minh đứng bộ Bằng khoán có diện tích 1,0317 ha, nhưng trên thực tế chỉ lập nghĩa trang có diện tích 875m2, phần đất còn lại là đất nghĩa trang tôn giáo, khu dân cư và đất ao cạnh nghĩa trang (do bà Thơm sử dụng) đã được hình thành trước năm 1975. Từ những cơ sở trên, UBND quận 8 đã quyết định, việc ông Lê Văn Minh lấy danh nghĩa là người thừa kế để đòi lại phần đất ao do bà Trần Thị Thơm sử dụng là không có cơ sở giải quyết. Như vậy rõ ràng trong Văn bản số 1089 đã thừa nhận nguồn gốc đất của bà Thơm là có nguồn gốc và sử dụng ổn định từ trước năm 1975.

Ngoài ra, trong Quyết định giải quyết khiếu nại số 368/QĐ-TTr ngày 26/10/2000 của Thanh tra Thành phố cũng nêu rõ: Xét phần đất ao, mặc dù có nguồn gốc của ông Lê Văn Hạnh nhưng gia tộc đã không trực tiếp quản lý sử dụng mà do bà Trần Thị Thơm quản lý sử dụng từ trước giải phóng đến nay. Do đó, căn cứ luật đất đai, việc ông Lê Văn Minh (cháu nội ông Hạnh) đòi lại phần đất ao là không có cơ sở giải quyết. Một lần nữa Thanh tra Thành phố thừa nhận nguồn gốc phần đất ao là do bà Thơm quản lý sử dụng từ trước giải phóng đến nay và toàn bộ khiếu nại của ông Minh là không có cơ sở.

Nhân chứng lịch sử nói gì?

Ngày 13/02/2012, chúng tôi đã xuống làm việc với bà Tươi và xác minh lại toàn bộ thông tin từ những hộ dân sống xung quanh gia đình này. Bà Phạm Thị Bát, tổ trưởng tổ 31, khu phố 3 cho biết: “Tôi sống cách nhà bà Tươi mười mấy căn nhà và thường xuyên qua nhà chị Tươi chơi. Từ khi sinh ra là năm 1957 tôi đã sống tại đây, mảnh đất trước khi bà Tươi về đây sinh sống là của bà Thơm đã khai hóa và không hề tranh chấp với ai trong suốt quá trình sử dụng”.

Bà Phạm Thị Đào ngụ tại số 3019/1 Phạm Thế Hiển, sinh sống từ năm 1979 cho biết: “Bà Tươi về ở ổn định không hề tranh chấp với ai, ngoại trừ có ông Minh trước đây tranh chấp với bà Thơm nhưng chính quyền đã giải quyết xong rồi. Từ khi gia đình bà Thơm về đây đã ở ổn định, nuôi cá. Sau đó bà Thơm lấp ao đi và bán một phần đất cho bà Tươi sống đến bây giờ. Nhà bà Tươi là hộ gia đình khó khăn về nhà ở và tiền bạc. Trước đây căn nhà tạm của bà Tươi thường xuyên bị ngập nước 24/24”.

Ông Lê Văn Phú ngụ tại số 3019/8 đối diện với hộ bà Tươi thì cho biết: “Tôi về đây ở từ khoảng năm 1975, khi đó miếng đất bà Tươi ở bây giờ là một cái ao do ông Phúc sử dụng để nuôi cá. Sau khi lấp ao cá đi thì ông Phúc bán cho một số người khác. Trong suốt quá trình ông Phúc sử dụng ao cá này thì không hề thấy có ai đến tranh chấp ao cá này. Sau khi bán một phần ao cho bà Tươi thì tôi cũng không thấy ai đến đây tranh chấp đất cả. Năm 1999 Nhà nước bắt đầu làm tờ kê khai, mấy năm sau khi Nhà nước làm đại trà có nghĩa là phường thông báo, ai lên thì làm, ai không lên thì không làm. Khi đó tôi lên kê khai thì người ta làm cho tôi giấy CNQSD đất”.

Bà Trần Thị Thơm khi tiếp xúc với chúng tôi thì khẳng định: “Tôi sử dụng miếng đất ao này từ năm 1954 hồi còn ông Hạnh. Khi chồng tôi còn sống thì không ai nói gì cả. Khi đó miếng đất này toàn cỏ, không ai sử dụng. Chúng tôi trồng trọt ông Hạnh cũng không phản đối. Trong suốt quá trình đào ao nuôi cá thì chẳng ai có ý kiến gì cả và cũng không ai tranh chấp với gia đình tôi. Sau này khi chồng tôi chết thì tôi không nuôi cá được nữa nên tôi đổ đất lấp ao. Thời gian sau tôi bán một phần đất này cho chi Tươi và đã nhận tiền đầy đủ rồi…”.

Trong suốt quá trình tiếp xúc và làm việc với các hộ dân cũng như bà Thơm, tất cả các hộ dân ở đây đều khẳng định miếng đất mà bà Tươi mua của bà Thơm trước đây không hề có tranh chấp với ai cả và đã sử dụng ổn định từ rất lâu. Điều này có thể thấy những điều mà UBND quận 8 đã xác minh và làm rõ trước đây tại Văn bản số 1089 là hoàn toàn đúng và có cơ sở.

Như vậy có thể khẳng định, miếng đất của bà Tươi đang sử dụng là hoàn toàn hợp pháp, có nguồn gốc sử dụng từ trước năm 1975 và không hề lấn chiếm hay tranh chấp với ai. Duy chỉ có một điều mà đến nay hộ gia đình bà Tươi không thể xây dựng nhà kiên cố là vì mảnh đất này nằm trong đường dự phóng của một dự án “treo” đã nhiều năm. Vì thế UBND quận 8 không thể cấp giấy phép xây dựng cho bà Tươi được.

Tuy nhiên, đối với trường hợp bà Tươi cần  phân định rạch ròi 2 vấn đề: Nếu hộ gia đình bà Tươi đủ điều kiện để cấp giấy CNQSD đất thì UBND quận 8 cần xem xét cấp chủ quyền cho hộ này, còn việc đất bà Tươi nằm trong đường dự phóng không thể cấp phép xây dựng thì cần làm rõ khu vực này đã quy hoạch chi tiết đến mức nào? Con đường “dự phóng” ấy có khả thi hay không và “dự” đến bao giờ? Việc cấp chủ quyền đất (hợp lệ) cho người dân không thể vin vào hai chữ “dự phóng” mà ách lại, đẩy dân vào tình cảnh sống nheo nhóc tạm bợ, quanh năm ngập úng và hoàn toàn mất quyền định đoạt mảnh đất họ đã bỏ công sức ra mua và gầy dựng.

Đề nghị UBND quận 8 sớm xem xét cấp giấy phép xây dựng tạm, tránh tình trạng người dân đang “ngay” thành “gian” khi cứ phải cạy cục xin xỏ cái quyền mà lẽ ra họ được hưởng; đồng thời có câu trả lời cụ thể về việc cấp giấy CNQSD đất cho bà Tươi để Báo Thanh tra phản ánh nhằm rộng đường dư luận.

Nam Hà