Phiên tòa phúc thẩm diễn ra ngày 23/4/2021

Có dấu hiệu oan sai, trù dập người tố cáo chống tham nhũng

Luật sư Thi cho rằng, việc khởi tố và bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Khuê không khách quan, thiếu căn cứ, có dấu hiệu oan sai, có biểu hiện trù dập người tố cáo chống tham nhũng, tiêu cực. Điều đó được thể hiện qua các biểu hiện cụ thể.

Thứ nhất, ông Khuê là Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nghĩa Phương, từ nhiều năm qua đã cùng các cán bộ xã viên HTX phát hiện ra những sai phạm của chính quyền địa phương trong việc cấp GCNQSDĐ, thu hồi đất, quản lý đất đai. Ông và các xã viên đã nhiều lần có đơn thư tố cáo tiêu cực, sai phạm, kiến nghị đến lãnh đạo và cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết. Qua tố giác của ông, UBND tỉnh Hòa Bình đã phát hiện những sai phạm của ông Nguyễn Thanh Huy - nguyên Chủ tịch UBND TP Hòa Bình, bà Lê Thị Thu Giang lấn chiếm đất công, xây dựng nhà cho thuê tại khu thủy sản phường Phương Lâm; sai phạm trong quyết định thu hồi trái pháp luật đất của HTX Nghĩa Phương để giao cho doanh nghiệp nhằm mục đích đổi đất lấy hạ tầng tại dự án xây dựng trụ sở làm việc của Thành ủy, UBND TP Hòa Bình không thông qua đấu thầu, giao đất không qua đấu giá theo quy định; dùng Công ty Việt Tùng để thực hiện dự án vừa hưởng lợi từ việc xây dựng, vừa hưởng lợi từ việc được giao đất…

Sau những kết luận đó, ông Khuê và HTX thường bị chính quyền địa phương soi xét, có biểu hiện của việc trù dập người tố cáo bằng nhiều hình thức. Vụ việc xảy ra với bà Lê Thị Lý, vợ ông Khuê (chúng tôi đã đề cập trong bài viết trước - PV) là một ví dụ.

Thứ hai, khi ông Khuê đang bị tạm giam thì cùng một lúc, cơ quan công an và UBND phường Phương Lâm đều cùng giải quyết tin tố giác liên quan đến HTX của bà Lê Thị Thu Giang trong khi bà Giang không phải là xã viên HTX.

HTX là doanh nghiệp tư nhân không liên quan đến tiền, tài sản Nhà nước. Tài sản của HTX kể cả đất đều do xã viên đóng góp và đóng thuế đầy đủ cho Nhà nước. Các xã viên cũng không hề có đơn tố giác hay phản ánh gì liên quan đến hoạt động, quản lý HTX, nhưng công an vẫn triệu tập các cán bộ HTX lấy lời khai, khám xét trụ sở của HTX, khám xét nhà ông Khuê thu giữ tài liệu, giấy tờ, bắt giam thủ quỹ, làm tê liệt hoạt động sản xuất, kinh doanh, gây ảnh hưởng đời sống của hàng trăm cán bộ xã viên HTX.

“Điều tôi băn khoăn ở đây là liệu rằng việc ông Khuê bị khởi tố, tạm giam và xét xử, HTX liên tiếp bị công an điều tra và UBND phường kiểm tra cả về hoạt động, tài sản và đất đai trong một thời gian ngắn như vậy có phải là biểu hiện việc trù dập người dám đứng ra chống tiêu cực, người tố cáo sai phạm của chính quyền địa phương hay không? Nếu đúng vậy thì rõ ràng là đi ngược lại với đường lối của Đảng, đi ngược tinh thần của Chỉ thị số 27 của Bộ Chính trị ngày 10/1/2019 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đồng thời, thiếu sự giám sát các cơ quan có thẩm quyền các cấp trong việc đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra để kịp thời phát hiện các cơ quan chức năng, tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong việc bảo vệ người tố cáo - luật sư Thi nhấn mạnh.

Còn phía UBND phường thì tổ chức kiểm tra xây dựng đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh của HTX đã hoạt động ổn định từ 5 - 6 năm nay mà UBND phường đã biết từ khi những cơ sở này mới bắt đầu xây dựng.

Tiếp đó, UBND TP Hòa Bình lại ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai số 1216/QĐ-XPVPHC ngày 30/03/2021 do ông Nguyễn Hữu Luyện, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hòa Bình ký, xử phạt HTX do xây dựng nhà cấp 4 đã từ lâu dùng làm nhà kho cất giữ công cụ sản xuất nông nghiệp trên đất của HTX!

Một công dân dám đứng ra tố cáo tham nhũng, vạch ra những sai phạm giúp thu hồi được nhiều khu đất đã cấp trái pháp luật như các kết luận của thanh tra và quyết định của UBND tỉnh nêu trên đúng ra phải được biểu dương, khen thưởng kịp thời theo qui định của pháp luật và đường lối, chính sách của Đảng.

Tuy nhiên, ông Khuê đã nhận được điều ngược lại!

Hàng loạt bất thường cần công tâm làm rõ

Rà soát lại toàn bộ vụ việc, chúng tôi nhận thấy có những diễn biến trái ngược trong quản lý nhà nước khó lòng thu phục được lòng dân, làm mất lòng tin vào Đảng vào chính sách pháp luật của Nhà nước.

Cụ thể, việc ông Thân gây thương tích cho bà Lý - vợ ông Khuê 28% đến nay đã hơn 10 tháng trôi qua nhưng chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng. Cũng với các điều tra viên này nhưng chỉ với 1% thương tích của ông Thân thì ông Khuê bị bắt giam sau 13 ngày từ khi sự việc xảy ra.

Tương tự như vậy trong xử lý các vi phạm về quản lý Nhà nước. Ông Nguyễn Thanh Huy có nhiều sai phạm nghiêm trọng lại được điều chuyển công tác làm chức vụ tương đương là Phó Trưởng ban Quản lý các khu Công nghiệp tỉnh Hòa Bình. Còn vi phạm của ông Khuê (nếu có) mang bản chất của vi phạm hành chính thì được đưa ra xét xử bởi bán án hình sự.

Đây là ảnh chụp 1 trong những vị trí mà ông Khuê đã phát hiện những sai phạm trong quản lý đất đai. Ảnh: TL

Chưa hết, UBND TP Hòa Bình ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai số 1216 ngày 30/03/2021 xử phạt HTX về hành vi xây dựng nhà cấp 4 (đã từ lâu) làm kho chứa dụng cụ sản xuất nông nghiệp trên đất của HTX. Trong khi đó, bà Lê Thị Thu Giang xây xựng cả chục căn nhà trên phần đất mặt đường Trần Hưng Đạo, đã có quyết định thu hồi của UBND tỉnh rồi cho thuê thu lợi thì không bị UBND TP Hòa Bình và UBND phường Phương Lâm đả động, xử lý gì. Bà Giang còn đổ đất san lấp, xây nhà trên đất không được phép san lấp, xây dựng tại khu Thủy sản nhưng UBND TP Hòa Bình và UBND phường cũng không hề có động thái ngăn chặn mặc dù đã có đơn thư tố giác. Ấy vậy mà, trên khu đất của ông Khuê chỉ đổ 1 xe đất làm kè chống sụt đất phục vụ trồng trọt nông nghiệp thì Đội Trật tự đô thị lại vào ngăn chặn rồi cho rằng ông Khuê chống người thi hành công vụ và xử phạt tù.

Cần sớm xem xét vụ việc!

Theo luật sư Thi, cần xem xét lại việc tòa án nhân dân 2 cấp tỉnh Hòa Bình xét xử ông Khuê với tội danh “chống người thi hành công vụ”. Bởi lẽ, người thi hành công vụ là những người được quy định tại khoản 1, Điều 3 Nghị định 208/2013/NĐ-CP ngày 1712/2013; khoản 2, Điều 3, Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước năm 2017. Nếu xác lập tội danh này cho ông Khuê  thì ông Bùi Thế Thân phải là công chức, viên chức.

Điều nghiêm trọng hơn, các cơ quan tố tụng 2 cấp tỉnh Hòa Bình đã sử dụng chứng cứ có dấu hiệu tạo dựng để khép hồ sơ vụ việc. Cụ thể, sau khi cãi vã với ông Khuê thì Bùi Thế Thân và Nguyễn Thanh Hải bỏ về. Tuy nhiên, hồ sơ vụ án thể hiện UBND phường Phương Lâm dùng Biên bản vi phạm hành chính số 16 được lập tại khu Thủy Sản, phường Phương Lâm TP Hòa Bình (là tại khu đất nhà ông Khuê) vào hồi 10h30 và kết thúc vào 1h30 ngày 30/07/2020 làm căn cứ phạt hành chính anh Trịnh Văn Ngoan (là lái xe chở đất). Người chứng kiến trong Biên bản là ông Nguyễn Thanh Hải. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, ông Hải đang được lấy lời khai ở Công an phường Phương Lâm (Bút lục 164). Ngoài ra, UBND phường lại cung cấp cho Công an một biên bản vi phạm hành chính có nội dung khác tại mục 12 và người chứng kiến khác (là Bùi Đăng Dinh chứ không phai Nguyễn Thanh Hải) so với biên bản nêu trên để làm căn cứ khởi tố ông Khuê (Bút lục 382,383).

Tuy nhiên, ông Thân không phải là công chức, viên chức, chỉ là người của Đội Trật tự đô thị đang ký hợp đồng lao động giúp việc và không được phép làm công tác chuyên môn với UBND phường Phương Lâm. Kết luận số 17-KL/TW ngày 11/09/2017 của Bộ Chính trị nêu rõ, các cơ quan Nhà nước “không được thực hiện hợp đồng lao động làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ”. Khoản 1, khoản 3, Điều 3 Nghị định 161/2018/NĐ-CP ngày 29/11/2018 cũng quy định nội dung này. Do đó, việc UBND phường căn cứ vào nghị quyết của HĐND và quyết định của UBND là văn bản đã hết hiệu lực từ khi có Nghị định 161 nêu trên để ký hợp đồng lao động với ông Thân thực hiện công việc chuyên môn nghiệp vụ là không đúng qui định.

Cũng theo luật sư Thi, các cơ quan tố tụng của tỉnh Hòa Bình đã bỏ qua những nguyên tắc cơ bản trong Luật Hình sự về nguyên tắc suy đoán vô tội, nguyên tắc có lợi cho bị can để rồi chỉ dùng lời khai từ một phía của ông Thân, ông Hải làm căn cứ kết tội ông Khuê.

Vì sao hàng loạt bất thường trên đã “được” các cơ quan tố tụng tỉnh Hòa Bình bỏ qua? Đâu là câu trả lời thỏa đáng cho hàng trăm xã viên HTX Nghĩa Phương đang trông đợi vào công lý? Có hay không việc hàm oan người tố cáo chống tiêu cực? Có lẽ, đã đến lúc các cơ quan trung ương cần vào cuộc, xem xét vụ việc để bảo vệ ông lý.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục trở lại vụ việc./.