Sự việc ban đầu…

Ngày 10/3/2011, anh Bằng Quảng Đông, quê Đồng Hỷ, Thái Nguyên vào nhà Đinh Xuân Cảnh, xã Tà Bhing, Nam Giang, hai người rủ nhau đi khai thác vàng sa khoáng. Bàn bạc xong, vợ chồng Cảnh mua hàng hoá và lo phương tiện lên bãi vàng, trong đó phần tiền anh Đông nợ Cảnh là 20,9 triệu đồng. Khi đang khai thác tại bãi vàng La Dê, Nam Giang, bị lực lượng chức năng truy quét nên Đông chuyển sang làm vàng với Doãn Văn Thuận (Cty TNHH MTV Nguyên Sơn) mà không đề cập đến chuyện nợ nần của Cảnh. Sáng ngày 10/5, khi nghe tin Đông về nhà Thuận ở thôn Pà Xua, Tà Bhinh, Cảnh cùng Đinh Tấn Vĩnh (là em chú bác, trú xã Đắc Pring, Nam Giang) và Đinh Thanh Hiến (em vợ) xuống nhà Thuận đòi tiền nợ của Đông. Tại đây, hai bên có lời qua tiếng lại và xô xát lẫn nhau, Vĩnh dùng rựa để tại nhà dưới của Thuận đập bể nồi nấu nước, và một ghế nhựa… Tiếp đó, Cảnh yêu cầu Đông về nhà mình tính nợ; Đông cùng Hoàng Văn Hải (làm công cho Đông) đi xe máy đến nhà Cảnh. Một lúc sau, Hải quay về nhà Thuận hỏi mượn 20 triệu đồng rồi lên giao Đông trả nợ, Đông cảm ơn Cảnh và hứa sẽ trả tiếp 900 ngàn còn lại, sau đó cả hai chạy xe về nhà Thuận…

Chuyện chỉ có vậy, nhưng không hiểu nhận được tin báo từ đâu, trưa ngày 10/5 Công an xã Tà Bhing đến hiện trường lập biên bản lấy lời khai các cá nhân, nhân chứng liên quan. Nhiều người trong nhà Thuận đã khai báo chỉ có 3 anh em Cảnh đến nhà quậy phá. Đến ngày 17/5, Trưởng Công an xã Briu ABinh lập báo cáo đề xuất xử lý gửi Công an huyện, với nội dung: Trước đây Đông và Hải có làm ăn với Cảnh… Khoảng 8h30 ngày 10/5, tại nhà Thuận, Vĩnh cầm rựa đánh vào vai Hải và đòi đánh Đông, rồi Cảnh yêu cầu Đông trả tiền nợ vì trước đây Đông và Hải có vay mượn của Cảnh trong công việc làm ăn… Công an xã định giữ lại xử lý hành chính về hành vi gây rối trật tự, nhưng sau đó nhận được yêu cầu nên Công an xã chuyển hồ sơ vụ gây rối lên huyện…
 
Có hình sự hóa…?

Ngày 16/5, Thuận gửi đơn kiến nghị lên Công an huyện, trong đơn Thuận nêu Cảnh đã huy động 10 người đến nhà Thuận đập phá, chém người. Đến ngày 02/6, Đông có đơn gửi Công an huyện. Mãi đến cuối tháng 6, giữa tháng 7/2011, Công an huyện mới lấy lời khai của Thuận, Đông, Doãn Văn Huân, Doãn Văn Chương (em ruột Thuận) và Phạm Tấn Sơn (cán bộ kiểm lâm Khu bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh), mà không hề triệu tập làm việc với Cảnh, Vĩnh và Hiến. Về sau, Thuận còn “phóng đại” rằng Cảnh đã kéo từ 20 - 30 người đến nhà Thuận, dùng dao rựa, mã tấu đập phá tài sản… Chứng cứ chỉ là bản khai của Thuận và những người không liên quan, nhưng ngày 02/8 Cơ quan điều tra Công an huyện Nam Giang ra quyết định bắt khẩn cấp Vĩnh, thời hạn tạm giam là 4 tháng. Ngày 03/8 bắt tiếp Cảnh, Hiến hoảng sợ bỏ trốn và đang bị truy nã.

Theo các nhà làm luật, quãng thời gian dài từ khi xảy ra vụ việc đến khi khởi tố bắt giam, lời khai đôi bên nhiều mâu thuẫn, nhưng Cơ quan điều tra đã không cho đối chất để làm rõ. Những nhân chứng biết chuyện nợ nần là có thật, như các ông Lê Tấn Cần, Đinh Thanh Hiển…, lại không được triệu tập làm rõ. Hơn nữa, vụ việc xảy ra tại nhà Thuận chỉ cách trụ sở Công an xã hơn 100m và biên bản do Công an xã lập cũng chỉ thể hiện phía Cảnh có 3 người gồm Cảnh, Vĩnh và Hiến kéo đến nhà Thuận. Nhân chứng Sơn cũng khẳng định như vậy. Ông Pơloong Hon - Chủ tịch UBND xã Tà Bhing cho rằng, đây chỉ là chuyện đòi nợ bình thường giữa Cảnh và Đông, tuy có xô xát nhưng không đến mức phải bắt giữ…!

Với một vụ án bình thường và với các chứng cứ hồ sơ không khớp với thực tế, thì việc thực hiện bắt khẩn cấp Vĩnh, Cảnh là không cần thiết, vì không có căn cứ cho rằng người đó đang chuẩn bị phạm tội rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, hay khi thấy có dấu vết của tội phạm ở người hoặc tại chỗ ở của người bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó bỏ trốn hay tiêu hủy chứng cứ…, như quy định tại Điều 81, Bộ luật Tố tụng hình sự.

Có dùng nhục hình?

Theo đơn trình bày của chị Đinh Thị Tuyết Minh (vợ Cảnh), trưa ngày 09/8, bà Hồng Phượng (chị ruột Cảnh) nhận điện thoại từ bác sỹ trực của Bệnh viện Đa khoa Nam Giang cho biết là Cảnh đang cấp cứu tại đây, sau đó ông Hà Thế Xuyên, Đội trưởng đội Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tư xã hội, kinh tế và chức vụ - Công an huyện có mặt và đề nghị chuyển Cảnh về Bệnh viện Đà Nẵng. Trong lúc chăm sóc chồng tại bệnh viện, chị Minh phát hiện trên thân thể của chồng có nhiều vết tím bầm liền gặng hỏi. Cảnh cho biết là trong khi lấy lời khai tại Công an huyện, do không chịu ký biên bản thú nhận tội cưỡng đoạt, nên bị ông Xuyên đánh ngất xỉu.

Trả lời câu hỏi của PV, ông Xuyên cho rằng, từ khi bắt Cảnh về trại giam ông không tiếp xúc, và cũng không ai đánh đập bị can Cảnh, còn dấu vết trên người Cảnh là do người nhà tự cấu xé lẫn nhau? Điều này khá mâu thuẫn, vì từ khi Cảnh bị bắt vào trại tạm giam Công an huyện cho đến khi chuyển đi cấp cứu, thì không có ai, kể cả người nhà được phép tiếp xúc, nên không thể đổ vấy như thế! Nội dung tố cáo này, đang được Công an huyện và Thanh tra Công an tỉnh xác minh làm rõ.

Ngày 15/8, Cảnh được chuyển từ Bệnh viện Đà Nẵng vào trạm xá của Trại tạm giam Công an tỉnh điều trị và tiếp tục phục vụ điều tra. Theo người nhà Cảnh, lâu nay anh đang điều trị bệnh u gan cùng một vài biến chứng khác, rất dễ nguy kịch đến tính mạng và đã đi chữa trị nhiều nơi, nhưng Cơ quan điều tra cho là Cảnh chỉ bị bệnh co bóp huyết mạch, đau dạ dày, viêm túi mật… Đến nay, Cảnh một mực kêu oan và không chấp nhận tội danh, đã bị khởi tố!

Rõ ràng, những gì chúng tôi đề cập ở trên cho thấy, có quá nhiều điều bất thường trong vụ án mà Cơ quan điều tra Công an huyện Nam Giang đang thụ lý, không chỉ gây dư luận ầm ĩ, mà dễ dẫn đến nhiều hệ lụy sau này. Để đảm bảo khách quan, đúng người đúng tội, đề nghị Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam sớm chỉ đạo rút toàn bộ hồ sơ của vụ án về tỉnh, nhằm rà soát kỹ lưỡng các chứng cứ, tình tiết liên quan, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và hạn chế tình trạng oan sai.

Nhóm phóng viên