Từ năm 1980, gia đình bà Tạ Thị Đức đã khai phá và sử dụng đất nông nghiệp tại xứ đồng Bãi Bún (phường Mỹ Độ, TP Bắc Giang). Theo bản đồ địa chính phường Mỹ Độ, phần đất này thuộc thửa 69, tờ bản đồ số 8, diện tích 201,9m2. 

Ngày 6/4/2005, UBND TP Bắc Giang ra Quyết định số 12/QĐ-UB thu hồi 25.503,9m2 đất nông nghiệp của 56 hộ gia đình thuộc cụm 1,2,4 phường Mỹ Độ (trong đó có gia đình bà Đức) để xây dựng khu tái định cư cho các hộ có đất ở bị Nhà nước thu hồi để xây dựng cầu đường bộ mới.

Cùng ngày, Chủ tịch UBND TP Bắc Giang đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng xây dựng khu tái định cư. Theo đó, gia đình bà Đức chỉ được bồi thường hoa màu trên đất, còn tiền đất lại được hỗ trợ cho UBND phường. Không đồng ý, bà Đức gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng.

Năm 2007, trên cơ sở xác nhận lại của UBND phường Mỹ Độ về quá trình sử dụng đất của gia đình Đức, UBND TP Bắc Giang đã điều chỉnh, bổ sung kinh phí bồi thường với tổng số tiền hơn 16,4 triệu đồng, bao gồm tiền bồi thường đất nông nghiệp và hỗ trợ tài sản hoa màu trên đất. Gia đình bà Đức đã nhận đủ tiền bồi thường, song vẫn sử dụng diện tích còn lại, xây dựng nhà tạm trên đất để sử dụng và tiếp tục khiếu nại.

Theo kết quả xác minh của Sở Tài nguyên và Môi trường, quá trình tiến hành đo đạc kiểm kê đất của gia đình bà Đức tại thời điểm thu hồi chưa chính xác. Thực tế, thửa đất gia đình bà Đức đang sử dụng không phù hợp với hình thửa và diện tích lớn hơn 201,9m2. Hơn nữa, dự án chỉ sử dụng một phần diện tích, nhưng UBND TP đã ra quyết định thu hồi toàn bộ thửa đất 69. Nên khu đất gia đình bà Đức đang sử dụng vẫn còn 222,3m2.

Phần diện tích còn lại này, gia đình bà Đức đã sử dụng trước ngày 1/7/2004, một phần sử dụng lại trong diện tích 209,1m2 đã được Nhà nước thu hồi đền bù, nhưng không có dấu hiệu, căn cứ xác định gia đình bà Đức mới lấn chiếm đất đai.

Căn cứ khoản 6, Điều 50 Luật Đất đai năm 2003, khoản 3 Điều 48 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà trước đây Nhà nước đã có quyết định quản lý trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước, nhưng trong thực tế Nhà nước chưa quản lý thì hộ gia đình, cá nhân đó được tiếp tục sử dụng, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất”, Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị công nhận quyền sử dụng diện tích hộ gia đình bà Đức đang sử dụng ngoài hành lang giao thông, phù hợp quy hoạch.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lại Thanh Sơn đã giao cho UBND TP Bắc Giang xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho gia đình bà Đức; xem xét xác định phần diện tích đã nhận bồi thường nay bà Đức sử dụng lại để thu hồi trước khi công nhận quyền sử dụng đất.

Hà Nguyên