Ngành điện lãi hàng nghìn tỉ đồng nhưng vẫn sẽ tăng giá tiếp - Ảnh: Ngọc Thắng

Hai giá thành sản xuất điện ?

Theo ông Đinh Thế Phúc, Cục phó Cục Điều tiết điện lực - Bộ Công thương, tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện năm 2012 là 139.000 tỉ đồng (đã giảm trừ thu nhập từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định và vật tư thu hồi…), giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2012 là 1.322,55 đồng/kWh.

Ông Đinh Quang Tri lý giải, năm 2011, giá thành sản xuất điện của EVN là 1.282 đồng/kWh, giá thành điện năm 2012 tăng lên 1.322,55 đồng/kWh do giá than tăng hai lần (tháng 4.2012 tăng 10 - 11% và tháng 8.2012 tăng 20 - 40%), ảnh hưởng đến giá thành nhà máy nhiệt điện và chi phí mua điện từ than. Tuy nhiên, các chi phí khác tăng không nhiều, đặc biệt nguồn thủy điện dồi dào giá rẻ (riêng các nhà máy thủy điện thuộc EVN giá bán chỉ  503 đồng/kWh) đã kéo giá bình quân xuống, khiến giá thành điện năm 2012 so với 2011 chỉ tăng 3%.

Doanh thu bán điện năm 2012 của EVN là 143.893 tỉ đồng (tương ứng giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.364,31 đồng/kWh). Như vậy, mỗi kWh điện bán ra năm 2012, EVN có lãi 41,76 đồng/kWh.

Đáng chú ý, khi trả lời câu hỏi của PV Báo Kiểm toán về giá thành sản xuất kinh doanh điện EVN cung cấp cho Kiểm toán nhà nước là 1.308 đồng/kWh (thấp hơn giá bán hơn 55 đồng/kWh, cho thấy lãi EVN thu được còn tăng hơn nữa - PV). Theo ông Tri, kiểm toán chưa kết luận con số này và “đây không phải là vấn đề lớn”. “Con số này chúng tôi đang làm việc nên chưa công bố, thực ra chỉ là hạch toán vào giá thành, nếu không hạch toán vào năm nay thì chuyển sang năm sau. Nếu các cơ quan như kiểm toán phát hiện ra con số nào chưa chuẩn thì EVN cũng phải hạch toán lại, chuẩn mực kế toán cho phép nếu phát hiện sai sót, nhầm lẫn thì được hạch toán vào kỳ sau”, ông Tri nói.

Ông Tri thừa nhận, trong số 6.000 tỉ đồng lãi của EVN năm 2012 có 4.400 tỉ đồng lãi nhờ sản xuất điện (lãi từ các hoạt động tài chính khác khoảng 2.000 tỉ đồng). Tuy nhiên, cũng trong năm 2012, với lý do bù lỗ tăng giá than, EVN đã tăng giá bán điện bình quân (từ ngày 1.7.2012) từ 1.304 đồng/kWh lên 1.369 đồng/kWh (tăng 65 đồng/kWh, khoảng 5%). Thậm chí, ngay sau khi lãnh đạo tập đoàn này công khai lãi hàng nghìn tỉ trong năm 2012, ngày 22.12.2012, EVN tiếp tục tăng giá bán điện thêm 68 đồng/kWh (5%) so với giá bán bình quân 1.369 đồng/kWh. Lý do tập đoàn này đưa ra vẫn là bù lỗ do giá than, giá khí tăng cũng như bù lỗ chênh lệch tỷ giá vay vốn nước ngoài.

Năm 2013 lãi hơn 4.000 tỉ đồng

Trả lời câu hỏi của Báo Thanh Niên về việc giá thành điện liệu có minh bạch khi Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra chi phí xây biệt thự, sân tennis, bể bơi… cũng được hạch toán vào giá thành điện? Ông Tri cho biết Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản chỉ đạo Bộ Tài chính xem xét, hướng dẫn để EVN thực hiện. Trên thực tế, Công ty nhiệt điện Cần Thơ có xây một bể bơi, sân tennis trong khu chuyên gia, mới đưa vào vận hành vào tháng 5.2013, chưa hạch toán vào giá thành. EVN chỉ đạo nhiệt điện Cần Thơ phải hạch toán từ nguồn quỹ phúc lợi, không được lấy giá thành.

Theo ông Tri, tổng số lỗ lũy kế sản xuất kinh doanh điện và các khoản chi phí chưa hạch toán vào giá thành đến hết năm 2012 của EVN là 19.877 tỉ đồng. Trong đó, lỗ lũy kế sản xuất kinh doanh điện là 4.736 tỉ đồng (riêng sản xuất kinh doanh điện của EVN năm 2012 lãi 4.404 tỉ đồng), lỗ chênh lệch tỷ giá chưa hạch toán là 15.209 tỉ đồng, chi phí tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn là 31,54 tỉ đồng. Doanh thu năm 2013 của EVN ước tính đạt 172.000 tỉ đồng, sau khi trích 4.000 tỉ đồng lãi để bù lỗ kinh doanh và chênh lệch tỷ giá cho các năm 2010 - 2011 còn lãi 120 tỉ đồng năm. “Tính đến năm 2013, EVN đã cân bằng được tài chính, bù lỗ sản xuất kinh doanh 12.000 tỉ đồng. Lỗ chênh lệch tỷ giá đã giải quyết phần lớn, còn lại giải quyết phân bổ đến năm 2015”, ông Tri nói.

Theo một chuyên gia ngành điện, việc EVN có lãi lớn nhờ giá bán lẻ điện cao hơn giá thành sản xuất điện, nhưng vẫn tăng giá tới 2 lần trong năm 2012 là chưa công bằng với người tiêu dùng. Chưa kể, cơ cấu giá thành điện của EVN (dù theo công bố chỉ bao gồm giá thành sản xuất kinh doanh của các hoạt động trong lĩnh vực điện), nhưng vẫn thiếu minh bạch khi “ôm” nhiều chi phí bất hợp lý khác, cũng như có sự lệch pha giữa con số trong công bố công khai với báo chí và con số báo cáo kiểm toán.