Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: Thảo Nguyên

Phải vươn tới các chuẩn mực quốc tế

Tính đến thời điểm này, Việt Nam đã tham gia và hoàn tất đàm phám 12 hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Theo nhận định của các chuyên gia, khi hội nhập, kinh tế Việt Nam sẽ có cơ hội tăng trưởng. Người tiêu dùng tiếp cận hàng hóa tốt và rẻ hơn. Dòng vốn ngoại đầu tư vào nước ta sẽ tăng. Thủ tục xuất nhập khẩu bớt rườm rà, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp (DN) mở rộng thị trường… Bên cạnh đó, cũng đầy khó khăn, thách thức! Với cam kết mở cửa thị trường, sẽ không có sự phân biệt giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài, không phân biệt giữa các nhà đầu tư nước ngoài.

“Bản chào mở cửa thị trường của Việt Nam đã thể hiện được sự cởi mở và đảm bảo những biện pháp cần thiết minh bạch và giải quyết được những quan ngại trước đây”, ông Hoàng Mạnh Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh và cho biết, các yêu cầu về bảo hộ đầu tư cũng rất cụ thể, công bằng, thỏa đáng, bảo đảm bảo hộ an toàn và đầy đủ theo tập quán quốc tế.

Vậy làm thế nào để vừa không thua ngay trên sân nhà, vừa tận dụng được cơ hội vươn ra thế giới? Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh: “Kinh nghiệm từ trong khó khăn cho thấy, tinh thần đột phá sáng tạo, dám nghĩ dám làm, tính kiên trì và nghị lực phải được hỗ trợ, trụ vững trên nền tảng quản trị DN tốt và chất lượng của nguồn nhân lực”.

Ông Nguyễn Mạnh Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội thì lưu ý: “Chúng ta tham gia vào hội nhập với khá nhiều thuận lợi nhưng tận dụng tới đâu còn phải xem lại. Gạo có tiềm năng nhưng giá thấp, cà phê đứng thứ 4, thứ 5 thế giới nhưng chưa có tên tuổi nhiều… Do đó, cần xây dựng thương hiệu để tránh cảnh “được mùa rớt giá, được giá mất mùa”.

“Chúng tôi muốn lắng nghe ý kiến của DN để đưa ra những giải pháp, tạo điều kiện cho DN hội nhập thành công”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội chốt lại.

Xúc tiến thương mại - việc làm “sống còn”

Ông Bùi Huy Sơn, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương nhấn mạnh: “Các cụ ngày xưa thường bảo “hữu xạ tự nhiên hương” nhưng giờ thì không phải như vậy nữa. Trong xã hội hội nhập sâu sắc và cạnh tranh khốc liệt như ngày nay, nếu cứ ngồi chờ đợi thì không có ai biết, thay vào đó phải đổi mới, phải ra ngoài”.

Ở các nước phát triển, ngay cả các nước giàu cũng không bỏ xúc tiến thương mại. Vậy nhưng, DN Việt chưa mặn mà, thậm chí nhiều chương trình xúc tiến thương mại mời đến hàng tháng mà các DN không đi, đăng ký xong rồi bỏ đấy. “Xúc tiến thương mại là công cụ hết sức hữu hiệu không những hiệu quả mà còn là bền vững cho cả cộng đồng doanh nghiệp”, ông Sơn nhấn mạnh.

Đồng ý xúc tiến thương mại là việc làm “sống còn” với DN, bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Giám đốc Công ty Cổ phần Dự án công nghệ Nhật Hải (OIC) đề xuất có sự chuẩn bị và tạo ra một quy trình liên kết DN như tạo lập danh bạ những DN quốc gia trong cùng lĩnh vực để khi DN hay nhà đầu tư cần thông tin có thể dễ dàng tra cứu. “Điều này sẽ giúp nhà đầu tư có cơ hội để tiếp cận DN một cách nhanh chóng. Đó cũng là cơ hội quảng bá thương hiệu cho DN trong nước khi họ tham gia các hội thảo hay diễn đàn nước ngoài”, bà Tuyết dẫn chứng, tại Đại sứ quán Brazil, họ đưa ra cổng thông tin gồm danh sách các ngành nghề trong xã hội, chỉ cần một cú click chuột sẽ hiện ra đầy đủ thông tin như địa chỉ, website, phương thức hoạt động, quy mô của DN.

Không thể bị động chờ

Dưới góc nhìn là DN đầu tiên ở Cần Thơ trong nghề sản xuất máy, ông Phạm Hoàng Thắng phản ánh “trong suốt thời gian qua chúng tôi tự bơi, nhưng bơi không được xa”. Chính sách của Nhà nước hỗ trợ cho các DN nhỏ và vừa, DN sáng chế đã có nhưng đến giờ vẫn không được hỗ trợ.

“Trong xuất khẩu, Nhà nước chỉ hỗ trợ cho nhựa công nghiệp mà chưa có cho nhựa nông nghiệp. Đây cũng là thiệt thòi cho DN. Việc đăng ký bản quyền cũng là vấn đề vì chưa được hỗ trợ. Muốn đăng ký DN cũng không có tiền đăng ký. Cái lo của chúng tôi là khi ký hợp đồng về rồi phải có vốn để sản xuất. Tôi rất mong Nhà nước có vốn ưu đãi có DN xuất khẩu trong đó có thêm mục nhựa cho DN nông nghiệp”, ông Thắng kiến nghị.

Trao đổi lại vấn đề này, theo ông Nguyễn Mạnh Tiến, DN nên tiếp cận Sở Khoa học và Công nghệ để tiếp cận gói hỗ trợ vốn. “Hiện có quỹ hỗ trợ cho DN nhỏ và vừa, chúng tôi sẽ làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ để có ngân sách dành cho quỹ này. Tuy nhiên không phải DN nào cũng được vay mà phải đáp ứng một số quy chế. Các quy chế này đã được xây dựng dựa trên sự tổng hợp nhiều ý kiến từ DN, các cơ quan chức năng để loại trừ những trường hợp lợi dụng vốn này - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Sơn, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo liên ngành Hội nhập Quốc tế về Kinh tế nói thêm: “DN cũng cần chủ động tìm kiếm, tham khảo thông tin, chứ không thể bị động chờ tuyên truyền từ phía cơ quan chức năng. Chúng ta cùng chia sẻ khó khăn, cơ quan chức năng sẽ đẩy mạnh tuyên truyền”.

Thảo Nguyên