Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có hơn 133km bờ sông, bờ biển bị sạt lở, đe dọa đến tài sản, tính mạng người dân. Ảnh: Minh Tân

Gần bước vào mùa mưa lũ, thế nhưng nhiều hộ dân ở các xã trên địa bàn huyện Triệu Phong sinh sống dọc bờ sông Thạch Hãn lại càng nơm nớp lo sợ khi bờ sông đã bị ăn sâu vào sát nhà. Đặc biệt, sau trận lũ lịch sử năm 2020, nhiều hộ dân đã bị cuốn trôi đất ở, đất sản xuất, buộc phải di dời đi nơi khác.

Căn nhà cũ kỹ của bà Hồ Thị Phiến, thôn Trà Liên Tây, xã Triệu Giang sau nhiều đợt sạt lở giờ chỉ cách bờ sông chỉ còn 2-3m. Nhiều diện tích đất vườn, đất sản xuất phía bờ sông cứ bị mất dần qua mỗi đợt mưa lũ. Chỉ trong vòng hơn 10 năm qua, những trận lũ lịch sử qua các năm khiến đất đai của người dân thôn Trà Liên Tây dọc theo bờ sông Thạch Hãn cứ bị "hà bá nuốt” dần.

Giấc ngủ của gia đình bà cũng chập chờn khi mùa mưa bão đang cận kề, bởi không thể biết sạt lở xảy ra lúc nào. “Mới đây, đang ở trong nhà nghe cái ùm phía sau nhà thật to. Lúc đó, hoảng hốt gọi đứa cháu vì hay chơi sau vườn. Chạy ra thì thấy cả khoảnh đất sạt xuống dưới, may đứa cháu chơi sát bên trong này”, bà Phiến kể lại.

Theo thống kê của UBND huyện Triệu Phong, sạt lở đang đe dọa đến cuộc sống của hàng trăm hộ dân trên địa bàn. Dọc theo bờ sông Thạch Hãn và sông Vĩnh Định có 15 điểm sạt lở đe dọa đến tính mạng, tài sản của người dân.

Vụ sạt lở xảy ra vào tháng 10/2022 tại thôn Như Lệ, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị) đã làm 3 ngôi nhà bị sập và 1 người tử vong. Ảnh: Minh Tân

Cách phía trên thượng nguồn sông Thạch Hãn, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị, tình trạng sạt lở bờ sông kéo dài khoảng 3km, trong đó đoạn qua thôn Như Lệ nghiêm trọng nhất. Người dân nơi đây vẫn chưa quên vụ sạt lở bờ sông gần 1 năm về trước. Hậu quả, một đoạn bờ sông bị sạt lở làm sập 3 ngôi nhà, 2 lều quán và khiến 1 người bị thiệt mạng.

Trong những năm qua, tác động của biến đổi khí hậu và khắc nghiệt của thiên tai đã khiến tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Đặc biệt, sau đợt lũ lịch sử năm 2020, tình trạng sạt lở diễn ra ngày càng phức tạp, đe dọa đến tính mạng tài sản của người dân sinh sống dọc 2 bên bờ sông.

Qua rà soát và kiểm tra, các ngành chức năng của tỉnh Quảng Trị xác định với nhiều tác động của biến đổi khí hậu, tình hình thiên tai diễn ra ngày càng phức tạp, mưa lũ bất thường đã làm biến đổi dòng chảy, gây sạt lở nghiêm trọng bờ sông, bờ biển trên địa bàn. Toàn tỉnh còn hơn 133km bờ sông, bờ biển bị sạt lở, trong đó có gần 27km sạt lở đặc biệt nguy hiểm.

Mỗi năm, nhiều điểm bờ sông bị sạt lở trung bình 5-10m, đe dọa đến khu vực đất sản xuất, nhà cửa, tính mạng của người dân. Trong đó, có hơn 4.500 hộ dân ở trong vùng sạt lở và có nguy cơ sạt lở. Không chỉ vậy, sạt lở còn đe dọa đến nhiều công trình công cộng, nhiều di tích lịch sử dọc bờ sông Thạch Hãn.

Quảng Trị đã có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét hỗ trợ kinh phí 750 tỷ đồng để đầu tư hoàn thiện tuyến kè bờ sông Thạch Hãn. Ảnh: Minh Tân

Trước thực trạng trên, thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã huy động nguồn lực đầu tư xây dựng được hơn 67km kè chống sạt lở dọc bờ sông, bờ biển, kết hợp phục vụ nhu cầu giao thông dân sinh, cải tạo môi sinh, môi trường tại địa phương… Đồng thời, thực hiện xây dựng các khu tái định cư cho người dân trong vùng bị sạt lở nghiêm trọng.

Đối với những vị trí sạt lở đặc biệt nguy hiểm, xung yếu, bằng nguồn vốn khắc phục khẩn cấp thiên tai của Trung ương hỗ trợ và các nguồn vốn khác nhau, đã bố trí hơn 104 tỷ đồng để thực hiện đầu tư hơn 12km kè chống sạt lở bờ sông.

Mục tiêu nhằm đảm bảo an toàn tính mạng của nhân dân sinh sống trong khu vực, bảo vệ các công trình công cộng, hạ tầng kỹ thuật, giao thông, nhà cửa, đất sản xuất trên địa bàn. Đồng thời, chủ động phòng, chống hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, ổn định đời sống dân cư, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng cho biết, tỉnh Quảng Trị đã huy động các nguồn lực. Tuy vậy chỉ mới nâng cấp, gia cố những đoạn xung yếu, cấp bách thường xuyên bị ảnh hưởng, có nguy cơ sạt lở lớn. Đồng thời, quy hoạch lại một số địa điểm để di dời các hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm.

Để đảm bảo ổn định lâu dài trên toàn tuyến, UBND tỉnh Quảng Trị đã có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét hỗ trợ kinh phí 750 tỷ đồng để đầu tư đầu tư hoàn thiện tuyến kè bờ sông Thạch Hãn (đoạn qua thị xã Quảng Trị và huyện Triệu Phong) với chiều dài 14,5km nhằm ứng phó tình trạng sạt lở bờ sông, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân và Nhà nước.