Người dân cùng nhau thu hoạch củ đậu (sắn) trên cánh đồng tại Quảng Ninh.

Đến nay, có 80% số xã hoàn thành quy hoạch chung; 53% xã lập đề án xây dựng nông thôn mới (NTM); nhiều địa phương như Quảng Ninh, Lào Cai, Tuyên Quang, Phú Thọ… đều quan tâm bố trí nguồn vốn để đầu tư xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi. Đã có hàng chục nghìn ngày công lao động của người dân, rồi đóng góp kinh phí, tự nguyện hiến đất để xây dựng các công trình tại thôn, bản.

Nhiều địa phương quan tâm phát triển sản xuất. Đã xây dựng mô hình chuyển đổi hình thức sản xuất từ tự cấp, tự túc sang phát triển sản xuất hàng hóa đối với nhiều loại cây trồng, vật nuôi, bước đầu đạt kết quả khá. Đời sống người dân nông thôn được cải thiện hơn, thu nhập bình quân tăng 35%, tỷ lệ hộ nghèo giảm 7% so với năm 2010. 

Toàn vùng đã đạt bình quân 6,3 tiêu chí/19 tiêu chí (bình quân cả nước đạt 8,06 tiêu chí), tăng 2,6 tiêu chí so với năm 2010. Một số tỉnh phấn đấu đến hết năm 2013 đạt tiêu chí cao hơn mức bình quân chung cả nước, như Quảng Ninh 12,37 tiêu chí, Bắc Giang 10,24 tiêu chí, Thái Nguyên 8,35 tiêu chí, Phú Thọ 8,31 tiêu chí. 

Tuy nhiên, các tỉnh miền núi phía Bắc có đặc điểm chung là vùng có điều kiện tự nhiên phức tạp, kết cấu hạ tầng chưa phát triển, có đông đồng bào dân tộc cư trú phân tán, đời sống còn nhiều khó khăn, nên việc thực hiện Chương trình còn hạn chế. Nhiều tiêu chí trong Bộ Tiêu chí quốc gia về NTM đạt thấp, chỉ bằng 20 - 30% so với mức bình quân chung. 

Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM trong thời gian còn lại của năm 2013 và những năm tiếp theo, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã yêu cầu UBND các tỉnh tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện hoàn thành kế hoạch năm 2013, có biện pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu trên. Theo đó, các cấp, các ngành của địa phương tiếp tục quán triệt tư tưởng chỉ đạo về xây dựng NTM, xác định đây là giải pháp chủ yếu, quan trọng có tính chiến lược để thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban chấp hành Trung ương. 

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh chỉ rõ, xây dựng NTM phải thực hiện kiên trì, thường xuyên, liên tục, bền bỉ, không nóng vội; mục tiêu xây dựng NTM là phục vụ cho nhân dân, là sự nghiệp của dân, do dân làm, vì vậy, cần phát huy vai trò làm chủ của người dân trong thực hiện Chương trình; thực hiện tốt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, Nhà nước có cơ chế, chính sách tạo điều kiện, giúp đỡ, hỗ trợ cho dân xây dựng quê hương theo quy hoạch, kế hoạch nhằm đạt mục tiêu không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn.

Trên cơ sở kết quả rà soát lại quy hoạch sản xuất, cần đẩy mạnh nghiên cứu, áp dụng khoa học công nghệ đặc biệt là công nghệ cao nhằm tạo ra sản phẩm sạch, có chất lượng, giảm giá thành; chuyển đổi cơ cấu, cây trồng vật nuôi phù hợp; ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại chỗ là người dân tộc đáp ứng yêu cầu phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp theo các hình thức sản xuất khác nhau: Gia trại, trang trại và sản xuất hàng hóa với quy mô phù hợp từng địa bàn, từng dân tộc.

Đồng thời, đánh giá, tổng kết và tiếp tục nhân rộng mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân; mô hình hợp tác xã kiểu mới trong nông nghiệp để nâng cao năng lực tổ chức quản lý, hoạt động của hợp tác xã trong việc cung cấp dịch vụ đầu vào, chế biến, tiêu thụ nông sản cho nông dân.

Bên cạnh đó là tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của Chương trình xây dựng NTM; khơi dậy sức mạnh của nhân dân để thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu. Trong quá trình thực hiện tiêu chí nên lựa chọn giải pháp vừa làm điểm vừa làm diện rộng tại thôn, bản, xã; sau từng năm phải có đánh giá, rút kinh nghiệm để phấn đấu thực hiện năm sau số tiêu chí đạt chuẩn cao hơn năm trước. Tăng cường công tác vận động, tuyên truyền các tầng lớp nhân dân để người dân tự nguyện ủng hộ và tham gia xây dựng các công trình trên địa bàn thôn, bản, xã; quản lý chặt chẽ trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng các công trình, không để xảy ra tiêu cực, lãng phí, tham nhũng làm mất niềm tin của nhân dân.

Nhã Anh Cát