(Thanh tra) - Luật Nhà ở với nhiều quy định mới được xem là “điểm sáng” trong đầu tư phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nhiều “nút thắt” dành cho cả chủ đầu tư và người mua nhà.
Theo các báo cáo nghiên cứu xã hội học, giai đoạn 2021- 2030, nhu cầu của cả nước cần thêm 3,4 triệu căn NƠXH. Căn cứ theo Đề án xây dựng ít nhất một triệu căn NƠXH, giai đoạn 2021 - 2030 được chia thành giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành xây dựng 428.000 căn và 2026 - 2030 hoàn thành xây dựng 643.200 căn.
Tuy nhiên, trên thực tế, lũy kế từ năm 2021 đến nay, cả nước mới chỉ hoàn thành 57.652 căn, đạt 13,5% kế hoạch 2021 - 2025. Mục tiêu xây dựng 130.000 căn NƠXH trong năm 2024 bị “vỡ” khi cả nước chỉ hoàn thành xây dựng được trên 20.000 căn.
Tại TPHCM, trong Đề án xây dựng ít nhất một triệu căn nhà NƠXH, TP được giao chỉ tiêu đến năm 2030 hoàn thành từ 69.700 - 93.000 căn. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Xây dựng, từ năm 2021 cho đến nay, TPHCM chỉ có 10 dự án NƠXH (trong đó 6 dự án đã hoàn thành, 4 dự án đang triển khai thi công với tổng số gần 6.000 căn).
Để tăng tốc xây dựng NƠXH, tại Hội nghị xúc tiến đầu tư xây dựng NƠXH trên địa bàn TPHCM đến năm 2030, nhiều ý kiến cho rằng TP cần phải có cơ chế, giải pháp cụ thể, phù hợp với đặc điểm tình hình thực tế, nhằm thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia, nhất là các dự án NƠXH chỉ để cho thuê, là lĩnh vực rất khó thu hút đầu tư do tỷ suất lợi nhuận thấp, thời gian thu hồi vốn rất dài, không dưới 20 năm.
Giải pháp thiết thực nhất hiện nay là TP cần chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện chung tay phối hợp tháo gỡ vướng mắc, khó khăn để triển khai thực hiện ngay các dự án NƠXH mà chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại đang có sẵn quỹ đất, nhất là quỹ đất 20% dành để phát triển NƠXH. Nhưng vướng mắc lớn nhất lại chính là sự phối hợp thiếu đồng bộ giữa các sở, ngành, quận, huyện nơi có dự án NƠXH.
Tại Hà Nội, trên cơ sở Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, UBND TP phê duyệt Chương trình phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030 xác định chỉ tiêu phát triển mới NƠXH đến năm 2025 khoảng 1,25 triệu m2 sàn, đến năm 2030 khoảng 2,5 triệu m2 sàn.
Tuy nhiên, trên thực tế nhiều dự án NƠXH trên cả nước vẫn chậm triển khai thực hiện, mặc dù đã có cơ sở pháp lý. Trước thực trạng này, ngày 10/12/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh đã có Công điện số 130/CĐ-TTg về việc đôn đốc tập trung chỉ đạo, tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy triển khai các dự án NƠXH.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện quyết liệt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa các nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 và các nghị quyết của Chính phủ, công điện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Khẩn trương lập kế hoạch để triển khai thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp được giao tại Chỉ thị số 34-CT/TW của Ban Bí thư và Quyết định số 927/QĐ-TTg ngày 30/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW của Ban Bí thư.
Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách, cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển NƠXH, các đối tượng thụ hưởng được tiếp cận NƠXH; thực hiện thủ tục hành chính giao đất, giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng, lựa chọn nhà đầu tư dự án NƠXH theo hướng rút gọn, bảo đảm nhanh chóng, thuận tiện, công khai, minh bạch.
Chủ tịch UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương khẩn trương ban hành theo thẩm quyền hoặc trình Hội đồng nhân dân cùng cấp ban hành văn bản quy định một số nội dung đã được giao tại Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản; rà soát các văn bản để sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới bảo đảm phù hợp với các quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản.
Rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển NƠXH, bao gồm nhà lưu trú công nhân và nhà ở lực lượng vũ trang nhân dân.
Thực hiện nghiêm quy định về việc dành quỹ đất làm nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và 20% quỹ đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư phát triển nhà ở xã hội theo pháp luật về nhà ở.
Tập trung triển khai thực hiện Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030"; hoàn thành chỉ tiêu xây dựng NƠXH được giao trong năm 2024; đưa chỉ tiêu phát triển NƠXH vào hệ thống chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm.
Chủ động bố trí kinh phí giải phóng mặt bằng và tổ chức giải phóng mặt bằng sạch để có quỹ đất sạch làm NƠXH. Tổ chức đấu giá, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có tiềm lực tài chính, kinh nghiệm triển khai công khai minh bạch.
Đối với các dự án đã khởi công xây dựng, thường xuyên đôn đốc để sớm hoàn thành dự án, tổ chức nghiệm thu, sớm đưa vào sử dụng.
Đối với các dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư, khẩn trương triển khai các thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; lập, thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật; cấp phép xây dựng;... để sớm nhất khởi công, xây dựng.
Đối với các quỹ đất nhà ở xã hội chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, khẩn trương lập quy hoạch; thẩm định báo cáo tiền khả thi; cập nhật dự án vào chương trình kế hoạch của địa phương... để hoàn thành thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư triển khai dự án.
Tiếp tục xem xét, kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục dự án xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư đủ điều kiện được vay nguồn vốn 120.000 tỷ đồng, công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay theo chương trình và gửi văn bản đến Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ Xây dựng để theo dõi, tổng hợp. Cân đối, bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay mua, thuê mua NƠXH; xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà ở.
Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030" sẽ được triển khai hiệu quả, đúng tiến độ.
