Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần 2 về Dự án Luật BHXH (sửa đổi) ngày 20/9. Một trong những vấn đề tiếp tục được quan tâm là rút BHXH một lần.

2 phương án rút BHXH một lần

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho hay, tại dự thảo luật mới nhất, Chính phủ đề xuất 2 phương án rút BHXH một lần.

Phương án 1, người lao động đã tham gia BHXH trước khi luật có hiệu lực (dự kiến 01/07/2025), sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi thì không được nhận BHXH một lần. Quy định này không áp dụng vưới các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của luật.

Phương án 2, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Vấn đề phức tạp, nhạy cảm

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết có ý kiến đề nghị kết hợp 2 phương án Chính phủ trình thành 1 phương án thống nhất và nghiên cứu nên có lộ trình giảm phần trăm mức hưởng khi nhận BHXH một lần.

“Việc này để vừa tuyên truyền, vừa áp dụng chính sách tín dụng ưu đãi để giữ chân người tham gia BHXH. Nếu thực hiện ngay và giảm mức hưởng xuống 50% sẽ có thể gây ra phản ứng chính sách”, bà Thúy Anh nói.

Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng, đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và vấn đề an sinh xã hội lâu dài, tác động nhất định đến tâm lý xã hội, người lao động.

Do đó, phải tiếp tục đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng, bao quát đối với nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về hưởng BHXH một lần, tham vấn công chúng rộng rãi hơn về các phương án dự kiến sửa đổi, bổ sung.

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung. Ảnh: Đ.X

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho hay quy định rút BHXH một lần là vấn đề hệ trọng. Do đó, ông mong muốn lắng nghe thêm định hướng, trong 2 phương án Chính phủ trình.

Ông nhắc lại việc tại phiên họp 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã yêu cầu tính toán tích hợp 2 phương án trên để có phương án tối ưu.

Bộ trưởng khẳng định sẽ báo cáo lại Chính phủ về đề xuất gộp 2 phương án làm 1, trong đó đảm bảo khuyến khích những người tiếp tục bảo lưu BHXH và giảm chính sách với người rút BHXH một lần.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý thêm, rút BHXH một lần là vấn đề lớn nhất trong sửa đổi luật. Chính phủ trình 2 phương án là quyền của cơ quan trình; các cơ quan sẽ có quan điểm, thảo luận, sau đó trình Quốc hội xem xét.

Tại sao chưa bổ sung chế độ trợ cấp gia đình?

Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ giải trình việc chưa bổ sung chế độ trợ cấp gia đình (trường hợp bảo vệ về con cái) trong lần sửa đổi này.

Theo cơ quan này, cho đến nay, trợ cấp gia đình là chế độ BHXH duy nhất mà Việt Nam chưa thực hiện so với Công ước số 102 của Tổ chức Lao động Quốc tế. Với chế độ trợ cấp tử tuất, việc chi trả một lần không phải là phương thức được quy định trong Công ước số 102.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Việt Nam đang tham gia 8/9 loại hình BHXH. Riêng bảo hiểm gia đình tập trung hỗ trợ trẻ em, người già.

Sau khi xem xét, trao đổi với Bộ Tài chính, Chính phủ cho biết nếu đưa thêm chính sách này vào dự thảo luật sẽ phát sinh thêm nhiều vấn đề, nội dung liên quan, đặc biệt là vấn đề tài chính ngân sách.

“Chúng ta dù chưa thực hiện chính sách này nhưng trong thực tiễn, những vấn đề liên quan trẻ em, gia đình đã có những chính sách khác bao phủ”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói và khẳng định với những vấn đề liên quan báo cáo đánh giá tác động, Chính phủ sẽ đảm bảo hoàn thiện trước kỳ họp Quốc hội tháng 10 tới.