(Thanh tra) - Thành phố Hà Nội dự kiến sẽ sớm ban hành Nghị quyết hỗ trợ việc chuyển đổi phương tiện xanh, đây là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm kiểm soát và cải thiện chất lượng môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí.
Thông tin này được Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền đưa ra trong buổi làm việc với Đoàn công tác của Quốc hội về giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.
Chiều 28/7, Đoàn giám sát số 1 của Quốc hội, do Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan làm Trưởng đoàn, đã có buổi làm việc với UBND thành phố Hà Nội.
Buổi làm việc tập trung vào việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành, theo Nghị quyết số 131/2024/QH15 của Quốc hội.
Báo cáo tại buổi giám sát, ông Nguyễn Xuân Đại, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Hà Nội đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác bảo vệ môi trường.
Tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt tại các quận cũ đạt 100%, các huyện cũ đạt 95-100%. Tỷ lệ chất thải y tế nguy hại được thu gom và xử lý đạt 100% và khoảng 99% chất thải nguy hại từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đã được thu gom, vận chuyển và xử lý.
Thành phố cũng đã vận hành 6 nhà máy/trạm xử lý nước thải tập trung với tổng công suất 414.300 m3/ngày/đêm, nâng tỷ lệ nước thải được thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật lên 40,8%.
Dự kiến đến năm 2025, chỉ tiêu này sẽ đạt 50-55% với việc hoàn thiện hệ thống thu gom nước thải của Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá. Đặc biệt, Hà Nội đang triển khai Đề án phục hồi chất lượng môi trường và phát triển hệ thống 4 sông nội đô Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét, cùng với Kế hoạch kiểm soát, xử lý ô nhiễm nước sông Cầu Bây.
Về quản lý môi trường không khí, Hà Nội đã ban hành Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí đến năm 2030, định hướng đến năm 2035, với các giải pháp tổng thể gồm 4 nhóm và 14 nhiệm vụ.
Tuy nhiên, báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế. Việc triển khai xây dựng các dự án nhà máy xử lý chất thải rắn, nhà máy xử lý nước thải sinh hoạt khu vực nội đô còn chậm.
Việc đầu tư các trạm xử lý nước thải tại các cụm công nghiệp chưa đáp ứng tiến độ. Tình trạng ô nhiễm tại sông Tô Lịch và việc làm sống lại các sông Tích, Nhuệ, Đáy, các sông nội đô vẫn chưa đạt yêu cầu. Hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường còn chưa đầy đủ cũng là một thách thức lớn.
Phát biểu tại cuộc giám sát, đại biểu Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Tổ trưởng Tổ giúp việc Đoàn giám sát bày tỏ lo ngại về tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Thành phố thường xuyên nằm trong nhóm các đô thị ô nhiễm không khí cao nhất thế giới, với nguồn ô nhiễm chính từ khí thải phương tiện giao thông, hoạt động xây dựng, công nghiệp và đốt phụ phẩm nông nghiệp.
Đại biểu Thi chỉ ra rằng, khung pháp lý chưa rõ ràng về cơ chế phối hợp liên vùng, liên tỉnh; chưa có kế hoạch, hướng dẫn cảnh báo và ứng phó khẩn cấp với ô nhiễm không khí và chưa có quy định cụ thể kiểm soát khí thải xe mô tô, xe máy đang lưu hành. Việc lắp đặt mạng lưới quan trắc môi trường không khí cũng chưa đạt tiến độ.
Ông Tạ Đình Thi kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng, ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải phương tiện ô tô đang lưu hành và lộ trình áp dụng.
Đồng thời, đề nghị thành phố trình Thủ tướng Chính phủ ban hành lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải phương tiện ô tô và xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành.
Phát biểu tại cuộc giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị UBND thành phố tiếp thu ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát, các đại biểu để hoàn thiện Báo cáo của thành phố. Tài liệu này sau khi hoàn chỉnh sẽ được gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ mười sắp tới.
Tiếp thu ý kiến của Đoàn giám sát, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền khẳng định, đây là cơ hội để Hà Nội tiếp tục kiểm soát vấn đề môi trường, ô nhiễm không khí ngày càng tốt hơn.
Ông nhấn mạnh, thành phố sẽ ưu tiên cơ giới hóa hoạt động thu gom rác thải, tháo gỡ các cơ chế chính sách để xã hội hóa trong lĩnh vực này, và chú trọng thực hiện các tiêu chí “sáng, xanh, sạch, đẹp, thơm” tại các khu công nghiệp.
Liên quan đến việc thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ngăn chặn, giải quyết ô nhiễm môi trường, ông Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, UBND thành phố sẽ sớm trình HĐND thành phố ban hành các nghị quyết để hỗ trợ người dân chuyển đổi xanh.
Làm rõ thêm một số vấn đề, ông Đào Việt Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, Hà Nội đã có đề án chuyển đổi phương tiện giao thông xanh đối với vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, phấn đấu hoàn thành 100% vào năm 2030. Đối với taxi, 47,3% phương tiện đã chuyển đổi sang xe điện, xe sạch.
Sở Xây dựng đang tham mưu xây dựng 2 dự thảo Nghị quyết để trình HĐND thành phố thông qua trong kỳ họp tháng 9-2025. Trong đó, sẽ bao gồm chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện cho người dân bằng tiền, phí, lệ phí, cũng như sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp, nhà sản xuất lắp ráp phương tiện xe xanh.
Thành phố cũng kiến nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành Thông tư quy định dấu hiệu nhận biết xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, thân thiện môi trường. Đồng thời, phối hợp với các bộ, ngành liên quan ban hành và áp dụng quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp và đang lưu hành.
Kết luận cuộc giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và sự chủ động của Hà Nội.
Ông cho biết, sẽ cho ý kiến vào dự thảo Kế hoạch của UBND thành phố cũng như dự thảo Nghị quyết của HĐND thành phố Hà Nội về thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg, bao gồm các biện pháp cụ thể như hạn chế xe máy, ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là trong khu vực nội đô.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thay đổi từ hành vi, thói quen bảo vệ môi trường của mỗi người dân, đặc biệt là việc phân loại rác tại nguồn. Để bảo vệ môi trường hiệu quả, Hà Nội cần có những giải pháp tổng thể, đồng bộ, kết hợp giữa quy hoạch phát triển đô thị bền vững với nâng cao ý thức người dân và áp dụng công nghệ hiện đại trong quản lý môi trường.
Ông đề nghị thành phố lưu ý kiểm soát ô nhiễm không khí, sớm khắc phục tình trạng ô nhiễm tại các dòng sông nội đô và sông Nhuệ - Đáy, đẩy nhanh tiến độ đầu tư trạm xử lý nước thải cho các cụm công nghiệp và làng nghề.
Đồng thời, triển khai hiệu quả mô hình kinh tế tuần hoàn, tăng cường phân loại, tái chế, tái sử dụng chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, và có lộ trình, giải pháp phù hợp thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg.
Trước mắt, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị thành phố tập trung tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi người dân trong chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp, chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9 sắp tới.
Sáng cùng ngày, Đoàn đã tiến hành khảo sát, làm việc tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Sóc Sơn; khảo sát thực tế tại Trạm xử lý nước thải Khu công nghiệp Hà Nội - Đài Tư và khảo sát tại Trạm xử lý nước thải và làm việc tại Khu đô thị Vinhomes Ocean Park.
