Quản lý lễ hội là công việc không đơn giản, để các lễ hội diễn ra an toàn, không còn những hình ảnh phản cảm, mất mỹ quan, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng. Ảnh: HH

Như ngồi trên… “ghế nóng”

Sở VHTT&DL đã ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể tới từng địa phương. Trong đó quy định rất chi tiết những việc không được làm như: Nghiêm cấm kinh doanh trong khu vực nội tự; mỗi nơi thờ tự, di tích không đặt quá 3 hòm công đức; nghiêm cấm sử dụng tiền âm phủ nhái tiền polymer trong các di tích, lễ hội; hướng dẫn nhắc nhở du khách đặt tiền “giọt dầu” đúng nơi quy định; không để hiện tượng đổi tiền lẻ; mọi dịch vụ phải được tổ chức theo quy hoạch, niêm yết giá công khai…

Đặc biệt, đối với những lễ hội được coi là “điểm nóng”, thu hút đông đảo du khách thập phương về dự như lễ hội đền Bà Chúa Kho (phường Vũ Ninh, TP Bắc Ninh), Lễ hội Lim (Tiên Du), lễ Chém lợn (làng Ném Thượng, TP Bắc Ninh) ngoài thực hiện theo những quy định chung, còn phải đặc biệt quan tâm đến những nội dung riêng. Cụ thể, lễ hội chém lợn, năm nay không thực hiện thủ tục “chém lợn” giữa sân đình mà chuyển vào khu vực riêng để mổ lợn làm cỗ ngọc tế thánh; không để hiện tượng dùng tiền polymer nhúng vào máu lợn. Đối với hội Lim nghiêm cấm các hình thức hát quan họ ngửa nón nhận tiền…

Quy định thì đã có và rất rõ ràng. Tuy nhiên, để thực hiện tốt tất cả là không dễ. Điển hình như tại lễ hội Lim, theo ghi nhận của PV vẫn còn hiện tượng đổi tiền lẻ trong khu vực chùa Lim; hay liền anh, liền chị hát quan họ ngửa nón nhận tiền. Theo báo cáo nhanh của Ban Chỉ đạo lễ hội vùng Lim Xuân Mậu Tuất 2018, trong ngày đầu tiên diễn ra lễ hội 27/2 (tức 12 tháng Giêng) các lực lượng chức năng đã kiểm tra, nhắc nhở 30 lượt trò chơi có thưởng bằng hiện vật; thu giữ 50 đĩa CD, VCD không tem nhãn, 3kg tờ rơi, 0,5kg quẻ thẻ…

Nói về công tác quản lý lễ hội, ông Nguyễn Xuân Trung - Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Bắc Ninh cho biết: Những năm gần đây, UBND tỉnh cũng như các sở, ngành, địa phương rất quan tâm tới công tác quản lý lễ hội, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cũng như kế hoạch tổ chức đối với từng lễ hội. Tuy nhiên, để thực hiện tốt công tác này vẫn còn không ít khó khăn.

Theo ông Trung, lễ hội là nơi thu hút rất đông du khách về thăm quan trẩy hội, vì vậy nhiều người đã lợi dụng lễ hội là nơi mưu sinh dưới nhiều hình thức như bán hàng, tổ chức trò chơi thu tiền… phần đa đối tượng này lại là người dân nên quản lý rất khó. Đó là chưa kể có 1 đội ngũ chuyên môn đi tổ chức lừa đảo, đánh bạc ở các lễ hội. 

“Năm nay các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm tới an ninh trật tự, an toàn vệ sinh thực phẩm, thậm chí có cả những phương án cụ thể như tính toán dẹp đội ngũ ăn xin, ăn mày, tránh hình ảnh nhếch nhác nơi lễ hội, nhưng thực hiện được rất khó. Có trường hợp comlê ca vát đang ngồi uống nước, nhưng khi lực lượng chức năng đi qua thì cởi áo ra diễn ngay thành người hành khất” - ông Trung nói. 

Ông Trung chia sẻ: Quản lý lễ hội là công việc không đơn giản, nhiều vấn đề lắm. Những ngày này, người quản lý lễ hội như chúng tôi lúc nào cũng như ngồi trên… “ghế nóng”.

Hát quan họ ở Đền Đô (Từ Sơn) Bắc Ninh. Ảnh: HH

Thiếu chế tài xử phạt

Nhằm tăng cường công tác quản lý, duy trì, định hướng các hoạt động tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Đội kiểm tra liên ngành 814 đã xây dựng kế hoạch kiểm tra 9 lễ hội trọng điểm có tính ảnh hưởng vùng. 

Bên cạnh kiểm tra công tác quản lý di tích, việc bảo vệ di tích gắn với phát huy giá trị của di tích trong hoạt động lễ hội. Nội dung quan trọng được đoàn tập trung kiểm tra là hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hóa như băng đĩa hình không tem nhãn; sách, văn hóa phẩm ngoài luồng; quảng cáo, tờ rơi; các trò chơi mang tính cờ bạc; các hoạt động mang tính chất mê tín dị đoan; việc tổ chức văn nghệ, hát quan họ... Việc kiểm tra sẽ kéo dài từ tháng 2 đến hết tháng 5/2018.

Tính riêng từ Tết Nguyên đán Mậu Tuất đến nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã diễn ra 3 lễ hội lớn là hội Chùa Phật Tích, lễ hội chém lợn làng Ném Thượng và hội Lim. Ông Trung cho biết, các lễ hội này đều có đoàn kiểm tra liên ngành xuống tận nơi kiểm tra. 

Ông Nguyễn Đức Trọng - Chánh Thanh tra Sở VHTT&DL Bắc Ninh, Đội trưởng Đội kiểm tra liên ngành 814 cho biết: Ngay trong thời gian nghỉ Tết Nguyên đán (mùng 4 Tết) đoàn kiểm tra đã tập trung đi kiểm tra tại lễ hội Chùa Phật Tích. Từ đó đến nay đã triển khai thêm 3 đợt kiểm tra tại hội làng Ném Thượng, Hội Lim và Hội đền Bà Chúa Kho. 

Thông tin về kết quả kiểm tra tại các lễ hội, ông Trọng chia sẻ: Các lễ hội đều thực hiện đảm bảo theo kế hoạch, đảm bảo an toàn. 

Đối với các vấn đề “nóng” được người dân quan tâm như đổi tiền lẻ trong khu di tích, đối vàng mã, ông Trọng cho biết đã giảm đáng kể, chỉ còn số lượng ít. Các loại băng đĩa hình không tem nhãn gần như không có, đặc biệt không thấy các trò chơi mang tính cờ bạc; sách, văn hóa phẩm ngoài luồng có rơi rớt số lượng ít.

“Đối với những vi phạm trên, đoàn kiểm tra chỉ tiến hành nhắc nhở và tạm giữ, chứ chưa xử phạt trường hợp nào” - ông Trọng cho biết.

Nói về lý do không xử phạt, ông Trong cho biết, quy định thì không được phép, nhưng chế tài xử lý không có. Ví dụ như quy định cấm không cho người hát quan họ ngửa nón nhận tiền của du khách nhưng chế tài nào để xử lý cái đó. Có chăng chỉ phát hiện được hội viên của câu lạc bộ này, câu lạc bộ kia thì nhắc nhở, chấn chỉnh qua hệ thống đó.

Ông Trọng cũng cho biết, công tác quản lý lễ hội vẫn còn gặp phải những khó khăn như: lực lượng kiểm tra rất mỏng chỉ 5-7 người, không thể bao quát hết được tất cả mọi việc, nhất là tại những lễ hội lớn. Ngoài ra, sự phối kết hợp giữa các ngành cũng chưa chặt chẽ; một số chính quyền địa phương vào cuộc chưa mạnh mẽ, những hạn chế, tồn tại của năm trước chưa được khắc phục ở năm sau…

Rõ ràng để các lễ hội diễn ra an toàn, không còn những hình ảnh phản cảm, mất mỹ quan, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng. Bên cạnh việc chấn chỉnh, nhắc nhở khi phát hiện vi phạm cũng cần có những biện pháp xử lý đủ sức răn đe để tránh tái diễn từ năm này qua năm khác, từ lễ hội này sang lễ hội kia…

Hải Hà