"Bà Nguyễn Thị Ba và anh Nguyễn Văn Ní (bên phải) tại buổi tiếp xúc PV Báo Thanh tra_ TL "

* Đất “cho mượn” giấy tờ nào làm bằng chứng (!?)

Trong tổng số 22,5 công đất do ông nội để lại, năm 1977, bà Nguyễn Thị Ba được cha là ông Nguyễn Văn Đời chia cho 3 công phần ăn, khi lấy chồng bà Ba đã để lại cho em trai là ông Nguyễn Văn Bánh mượn canh tác. Đến năm 1988, sau khi “thôi chồng trở về quê cha xin lại đất để làm ăn sinh sống nhưng vợ chồng ông Bánh không cho”, bà Ba đã làm đơn yêu cầu chính quyền địa phương can thiệp. Sau khi nghe thuyết phục và vận động, tại cuộc họp hòa giải ngày 02/7/1992 với bà con thân tộc dòng họ (do Chi bộ và Ban nhân dân ấp Vĩnh Khánh xã An Thạnh huyện Mỏ Cày tổ chức), ông Bánh và vợ là bà Huỳnh Thị Tấn đã nhất trí trả lại cho bà Ba 2 công đất ruộng để làm thổ cư và canh tác. Sau khi kê khai đăng ký với chính quyền xã An Khánh, ngày 02/8/1995, UBND huyện Mỏ Cày (nay là Mỏ Cày Nam) đã có Quyết định số 10/QĐ-UB cấp giấy chứng nhận QSD đất diện tích 1.850m² đất tại thửa số 661 tờ bản đồ số 1 xã An Thạnh cho bà Ba sử dụng. Do mất sức lao động và trước khi về ở với con gái tại xã Xuân Đông TP. Bến Tre, ngày 18/12/1998, bà Ba đã làm Giấy sang nhượng phần đất 1.850m2 của mình cho cháu gọi bằng cô là ông Ní với giá 10 triệu đồng.

Nhưng khi vợ chồng ông Ní tổ chức sản xuất trên đất chuyển nhượng, mẹ con bà Tấn đã nhảy ra ngăn cản, buộc Công an xã An Thạnh phải đứng ra can thiệp. Ngày 07/10/2000, bà Tấn (mẹ của ông Hoắn Em) làm đơn khiếu nại, cho rằng UBND huyện Mỏ Cày “cấp chứng nhận QSD đất cho bà Ba là không đúng, bởi phần đất này trước đây của gia đình bà cho bà Ba mượn”. Vụ việc được đưa ra tòa, ngày 05/12/2002, TAND huyện Mỏ Cày đã ra quyết định “đình chỉ giải quyết vụ án” vì bà Tấn không tranh chấp QSD đất với bà Ba, sau đó tòa chuyển vụ án sang UBND huyện Mỏ Cày giải quyết với lý do bà Tấn “khiếu nại UBND huyện Mỏ Cày” cấp sổ đỏ cho bà Ba, chứ bà Ba không tranh chấp với bà Tấn. Ngày 27/10/2003, Phòng Địa chính (nay là Tài nguyên Môi trường) huyện Mỏ Cày có công gửi bà Tấn và các cơ quan chức năng với nội dung: “Năm 1994, khi xã An Thạnh tiến hành đo đạc, lập hồ sơ địa chính cho các hộ dân, bà Ba đã đăng ký QSD đất diện tích 1.850m² từ nguồn gốc đất của cha ông để lại. Quá trình xét duyệt cấp chứng nhận QSD đất cho bà Ba, bà Tấn không có khiếu nại tranh chấp (trong khi bà Tấn vẫn biết bà Ba đã kê khai QSD đất) và chỉ đăng ký QSD các thửa đất của mình. Vì thế ngày 02/8/1995, UBND huyện Mỏ Cày ban hành quyết định cấp QSD đất tại thửa số 661 tờ bản đồ số 1 diện tích 1.850m² cho bà Ba sử dụng là đúng theo quy định của pháp luật”.

Tuy nhiên, ngày 09/6/2004, ông Hoắn Em được bà Tấn ủy quyền “yêu cầu UBND huyện thu hồi sổ đỏ đã cấp cho bà Ba” để cấp lại cho bà Tấn đứng tên QSD đất. Sau khi xem xét, ngày 26/10/2004, UBND huyện Mỏ Cày đã ra Quyết định số 1709/QĐ bác đơn khiếu nại của ông Hoắn Em, giữ nguyên quyết định cấp QSD đất cho bà Ba đã ban hành. Lý do bác đơn của UBND huyện chỉ rõ, ông Hoắn Em cho rằng đất trước đây là của gia đình ông cho bà Ba mượn “nhưng không có giấy tờ” thể hiện bà Ba mượn đất, đồng thời việc gia đình bà Tấn “tự kê khai diện tích” bà Ba đang canh tác là trái quy định pháp luật. Trước việc tiếp tục khiếu nại của ông Hoắn Em, UBND tỉnh Bến Tre đã tổ chức kiểm tra xác minh và kết luận: “Thực tế phần đất 1.850m² đất vừa nêu ông Bánh cha của Hoắn Em đã giao cho bà Ba quản lý canh tác từ năm 1988, đến năm 1994 bà Ba kê khai đăng ký gia đình ông Bánh không có ý kiến gì, năm 1995, UBND huyện Mỏ Cày cấp giấy chứng nhận QSD đất cho bà Ba là đúng quy định của pháp luật”. Trên cơ sở đó, ngày 03/4/2012, UBND tỉnh Bến Tre ban hành Quyết định số 601/QĐ không công nhận nội dung khiếu nại đòi lại 1.850m² đất của ông Hoắn Em, công nhận Quyết định 1709/QĐ giải quyết khiếu nại của UBND huyện Mỏ Cày trước đây đã ban hành, giao Chủ tịch UBND huyện Mỏ Cày Nam, UBND xã An Thạnh và các cơ quan chức năng, cùng bà Ba và ông Hoắn Em căn cứ quyết định thi hành.

Chúng tôi cho rằng, từ diện tích đất có nguồn gốc cha ông để lại, bà Ba có quyền được “hưởng một phần thừa kế” theo quy định phân chia thừa kế của Bộ luật Dân sự. Theo đó, việc UBND huyện Mỏ Cày cấp chứng nhận QSD đất cho bà Ba, cũng như quá trình giải quyết “bác đơn khiếu nại đòi lại đất” từ phía mẹ con bà Tấn của chính quyền các cấp tỉnh Bến Tre là đúng pháp luật. Vậy nhưng không hiểu vì sao, những ngày 07/01/2013 vừa qua TAND huyện Mỏ Cày Nam lại “thông báo thụ lý vụ án” và gửi giấy triệu tập bà Ba với tư cách là Bị đơn ra tòa. Đến xã Xuân Đông TP. Bến Tre, nơi bà Ba đang ở với người con gái, trước việc “đất cho mượn” từ phía bà Tấn, bà Ba bức xúc: “Nguồn gốc đất từ cố để lại cho ông, ông để lại cho cha rồi cha chia cho các con trong đó có tôi, bà Tấn chỉ là dâu trong nhà có quyền gì mà cho tôi mượn đất”. Trước đó, tại nhà ông Nguyễn Thái Hòa (cán bộ hưu trí nguyên Bí thư Chi bộ ấp Vĩnh Khánh) người từng tham gia giải quyết vụ chia đất cho bà Ba trước đây, ông Hòa ngạc nhiên khi nghe tin bà Ba “ra tòa vì bị cho rằng đất được cấp là đất mượn” và nói: “Gia đình đó có đến hàng chục ngàn mét vuông đất, chia cho chị chưa đầy 2 ngàn mét vuông mà đòi kiện cáo lấy lui, tôi thấy lòng tham người ta lớn quá, phải bảo vệ người nghèo theo pháp luật và đạo lý”.

Dư luận người dân địa phương những ngày gần đây, đang tỏ ra “quan ngại trước vụ việc” đã được chính quyền các cấp của tỉnh Bến Tre giải quyết đúng pháp luật, nhưng “người được cấp QSD đất” vẫn bị triệu tập, trong khi chính TAND huyện Mỏ Cày đã từng đình chỉ vụ án do bà Tấn khởi kiện bà Ba là không đúng đối tượng. Về phía mình ông Ní cho biết, sau khi nhận chuyển nhượng QSD đất của bà Ba, dù đã có Trích đo địa chính của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mỏ Cày mang tên mình, nhưng ông sẽ đại diện cho bà Ba ra tòa “xem mẹ con bà Tấn nói đất cho mượn thì giấy tờ nào” làm bằng chứng.

Trúc Lâm