Lễ công bố triển khai Dự án VISTA-1 thuốc điều trị ung thư thế hệ mới RBS2418 diễn ra sáng 12/12 tại Hà Nội.

Hy vọng mới cho người bệnh ung thư

Ngày 12/12, với sự chứng kiến của đại diện Bộ Y Tế, Bộ Ngoại giao và Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI) công bố dự án VISTA-1 thử nghiệm lâm sàng thuốc miễn dịch đường uống điều trị ung thư cho các bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối hoặc không còn đáp ứng với bất kỳ phương pháp điều trị nào hiện nay.

Nghiên cứu VISTA-1 về thuốc miễn dịch đường uống điều trị ung thư RBS2418 được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt triển khai vào tháng 9/2024, ngay sau đó, Bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt vào đầu tháng 12/2024. Nghiên cứu này được phát triển bởi Công ty công nghệ sinh học Hoa Kỳ Riboscience với sự tham gia của nhóm các chuyên gia danh tiếng, bao gồm GS.TS.BS Jeffrey S. Glenn, Giáo sư Y khoa danh dự Joseph D Grant tại trường Đại học Y Stanford; Tiến sĩ Klaus Klumpp, nhà nghiên cứu sinh học phân tử và các thuốc phát minh của các hãng dược nổi tiếng thế giới, đồng sáng lập kiêm Chủ tịch Riboscience; TS Mark Smith, Trưởng khoa Hóa dược Đại học Stanford.

RBS2418 là loại thuốc miễn dịch đường uống tiềm năng điều trị ung thư được FDA phê duyệt thử nghiệm lâm sàng. Với kết quả an toàn ở giai đoạn 1 tại hơn 10 bệnh viện, trung tâm y khoa uy tín tại Hoa Kỳ, thuốc tiềm năng này tiếp tục được phê duyệt nghiên cứu ở giai đoạn 2 về hiệu quả trên người bệnh ung thư đại trực tràng giai đoạn cuối không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị hiện có.

Dự kiến, ở giai đoạn 2A, VISTA-1 sẽ thu tuyển 150 bệnh nhân tại cả Hoa Kỳ và Việt Nam. Tại Việt Nam, nghiên cứu sẽ được triển khai đầu tiên tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, dự kiến mở rộng thêm tại 3 bệnh viện lớn khác trong thời gian tới.

Ở giai đoạn trước mắt, nghiên cứu tập trung vào những bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn, tiến triển, thất bại hoặc không dung nạp với các liệu pháp điều trị hiện có, mở ra cho họ cơ hội được tiếp cận với một giải pháp tiên tiến và tiềm năng. Thuốc ở dạng đường uống, dễ dàng sử dụng, tiết giảm chi phí, tăng cơ hội tiếp cận cho nhiều bệnh nhân, nhất là đối với bệnh ung thư vốn có chi phí điều trị rất cao.

Giai đoạn đầu sẽ tập trung nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân trực tràng di căn.

Ung thư vẫn còn là nỗi ám ảnh toàn cầu

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư chiếm 16% số ca tử vong toàn cầu. Tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 120.000 người qua đời vì căn bệnh này. Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam và tạo ra gánh nặng lớn cho xã hội và mỗi gia đình người bệnh. Theo ước tính từ dự án Globocan của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), đến năm 2045, tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng riêng tại khu vực Châu Á có thể tăng lên đến gần 80% so với hiện nay.

Theo TS.BS Vũ Hữu Khiêm, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, một trong những thách thức lớn trong điều trị ung thư đại trực tràng là bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, tỷ lệ di căn cao. Thống kê cho thấy 15-30% bệnh nhân ung thư đại trực tràng mới được chẩn đoán khi đã ở giai đoạn di căn. Việc phát hiện muộn, ở giai đoạn bệnh nặng, khiến quá trình điều trị gặp rất nhiều khó khăn, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn chỉ đạt khoảng 10-20%.

Phần lớn, các phương pháp điều trị ung thư đại trực tràng chưa mang lại hiệu quả điều trị cao. Các trường hợp tế bào ung thư vẫn phát triển trở lại sau hóa trị, nguy cơ chuyển nặng hơn. Liệu pháp miễn dịch, một bước tiến đáng kể trong điều trị ung thư trong 10 năm qua trên toàn cầu, cũng chỉ có hiệu quả với khoảng 5% bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn. Do đó, cả thế giới, đặc biệt là Việt Nam, đang rất cần những giải pháp cho 95% số bệnh nhân còn lại, đặc biệt là những bệnh nhân không đáp ứng với các phác đồ điều trị hiện có.

RBS2418 là một loại thuốc miễn dịch đường uống điều trị ung thư đầy hứa hẹn. Thuốc hoạt động bằng cách kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, và đã được chứng minh an toàn trong suốt giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng và không gây ra tác dụng phụ đáng kể với người bệnh.

Dự án VISTA-1 là bước tiến quan trọng cho ngành y tế và khoa học đổi mới, đột phá tại Việt Nam. Ảnh: Việt Linh.

Theo thông tin từ đại diện Bộ Y tế, dự án VISTA-1 không chỉ mang ý nghĩa to lớn đối với người bệnh ung thư khi được tiếp cận với thuốc nghiên cứu ngay tại Việt Nam tương đương với người bệnh tại Mỹ, mà còn là bước tiến quan trọng cho ngành y tế và khoa học đổi mới, đột phá tại Việt Nam khi đã sẵn sàng đáp ứng các điều kiện để có thể tiếp nhận, triển khai các nghiên cứu lâm sàng ở giai đoạn rất sớm như pha 2A chứ không chỉ nghiên cứu ở các giai đoạn 3 như trước đây.

Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành TAMRI, cho biết dự án cũng khẳng định năng lực nghiên cứu và phát triển khoa học của nền y học Việt Nam, nâng cao vị thế Việt Nam trong môi trường y khoa quốc tế. Việc tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng quốc tế như VISTA-1 giúp Việt Nam thiết lập được cơ sở dữ liệu điều trị trên người Việt Nam, góp phần hoàn thiện hồ sơ thuốc mới và là điều kiện quan trọng để có thể thúc đẩy quá trình cấp phép lưu hành thuốc mới sau này tại Việt Nam.