(Thanh tra) - Văn bản hợp nhất 77/BQP tạo hành lang pháp lý thống nhất cho công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong toàn hệ thống quốc phòng.
Văn bản hợp nhất số 77/VBHN-BQP quy định chi tiết về công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương và địa phương được Bộ Quốc phòng ban hành ngày 9/10/2025 không chỉ xác định chức trách, nhiệm vụ về quốc phòng mà còn nhấn mạnh trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là Thanh tra Quốc phòng, trong việc thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và đấu tranh phòng, chống tham nhũng theo đúng quy định của pháp luật.
Phạm vi điều chỉnh của văn bản bao gồm chức trách, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác của chỉ huy trưởng, chính trị viên, phó chỉ huy trưởng, chính trị viên phó ban chỉ huy quân sự bộ, ngành Trung ương, cũng như nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thường trực công tác quốc phòng ở cấp tỉnh và cấp xã.
Việc ban hành Văn bản hợp nhất 77/BQP nhằm thống nhất các quy định, đảm bảo sự đồng bộ trong quản lý và điều hành công tác quốc phòng, đồng thời làm nền tảng vững chắc cho hoạt động kiểm tra, kiểm soát mọi mặt công tác.
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 18 của Văn bản hợp nhất, Thanh tra Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn, kế hoạch nhà nước về quốc phòng đối với các bộ, ngành Trung ương, địa phương thuộc phạm vi quản lý nhà nước về lĩnh vực quốc phòng của Bộ Quốc phòng. Đặc biệt, Khoản 2, Điều 18 đã quy định rõ nhiệm vụ then chốt của Thanh tra Quốc phòng là "giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật".
Không chỉ trực tiếp thực hiện thanh tra, theo Khoản 3, Điều 18, Thanh tra Quốc phòng có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan thanh tra ngành dọc cấp dưới chủ trì, phối hợp cơ quan, đơn vị liên quan giúp người chỉ huy cơ quan, đơn vị cùng cấp thực hiện công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm; tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng trong thực hiện công tác quốc phòng, quân sự theo thẩm quyền. Điều này đảm bảo rằng công tác thanh tra, kiểm soát nội bộ được thực hiện xuyên suốt và nhất quán từ cấp Bộ đến các cơ quan, đơn vị trực thuộc.
Văn bản hợp nhất cũng phân định rõ trách nhiệm kiểm soát tại các cấp chỉ huy. Đối với Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự bộ, ngành Trung ương, điểm a, khoản 2, Điều 3 quy định trách nhiệm thực hiện các biện pháp kiểm soát quan trọng.
Cụ thể, Chỉ huy trưởng phải tiến hành "thanh tra, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, báo cáo". Quan trọng hơn, Chỉ huy trưởng có trách nhiệm "giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm về công tác quốc phòng theo quy định của pháp luật". Trách nhiệm này đòi hỏi người đứng đầu các ban chỉ huy quân sự bộ, ngành Trung ương phải chủ động áp dụng các biện pháp kiểm soát để đảm bảo việc chấp hành pháp luật trong đơn vị mình, ngăn ngừa các biểu hiện tiêu cực từ sớm.
Cơ chế kiểm soát cũng được mở rộng và phân cấp rõ ràng đến các cấp địa phương và đơn vị quân sự chủ chốt. Tại khoản 1, Điều 7, cơ quan thường trực công tác quốc phòng cấp tỉnh (cơ quan quân sự địa phương cấp tỉnh), thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, báo cáo; giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm công tác quốc phòng theo quy định của pháp luật trên địa bàn mình quản lý.
Tương tự, các cơ quan quản lý nhà nước về quốc phòng trên địa bàn cũng được trao quyền hạn lớn về thanh tra và xử lý vi phạm. Bộ Tư lệnh các Quân khu, theo Khoản 5, Điều 12, có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với bộ, ngành Trung ương để thanh tra, kiểm tra địa phương, cơ quan, tổ chức trên địa bàn; đồng thời giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm công tác quốc phòng theo quy định.
Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội cũng thực hiện chức năng, nhiệm vụ tương tự trên địa bàn thành phố theo Khoản 4, Điều 13, bao gồm việc chủ trì, phối hợp với bộ, ngành Trung ương để thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo; xử lý vi phạm công tác quốc phòng.
Việc phân định rõ ràng các điều khoản về thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại Điều 3, Điều 7, Điều 12, Điều 13 và đặc biệt là Điều 18 trong Văn bản hợp nhất số 77/VBHN-BQP đã tạo nên một cơ chế kiểm soát chặt chẽ, đa chiều, là công cụ pháp lý sắc bén giúp các cơ quan, đơn vị Quân đội củng cố kỷ luật, đảm bảo công tác quốc phòng được thực hiện hiệu quả, minh bạch và góp phần quan trọng vào việc xây dựng lực lượng vũ trang Nhân dân trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
