(Thanh tra) - Trong dòng chảy ngàn năm lịch sử dân tộc, Nghệ An là miền đất hội tụ khí thiêng sông núi, kết tinh truyền thống văn hiến, cách mạng và bản sắc văn hóa đặc sắc. Năm 2025, Nghệ An long trọng tổ chức kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An (1030 –2025) và 95 năm phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930 – 2025) – một sự kiện trọng đại, khẳng định ý nghĩa lịch sử to lớn, đồng thời khơi dậy niềm tự hào, hun đúc khát vọng xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh.
Xô viết Nghệ Tĩnh – biểu tượng sáng ngời của ý chí cách mạng
Nghệ An, mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, xuất hiện trong chính sử từ năm 1030 dưới triều Lý. Suốt gần một thiên niên kỷ, nơi đây không chỉ là vùng đất phên dậu phía Nam của Tổ quốc, mà còn là cái nôi sinh thành nhiều bậc hiền tài kiệt xuất, những anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đóng góp quan trọng vào công cuộc dựng nước và giữ nước.
Trong tiến trình ấy, Nghệ An luôn nổi bật với truyền thống kiên trung, bất khuất, là miền đất giàu truyền thống hiếu học, cách mạng. Câu ca dao “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh/ Non xanh nước biếc như tranh họa đồ” không chỉ khắc họa vẻ đẹp sơn thủy hữu tình, mà còn phản ánh bề dày văn hóa, khí phách con người xứ Nghệ.
Việc tổ chức kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An không chỉ là dịp ôn lại truyền thống lịch sử hào hùng, mà còn khẳng định vai trò, vị trí và tầm vóc của Nghệ An trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc qua các thời kỳ. Đây cũng là cơ hội để tỉnh tiếp tục quảng bá hình ảnh, khẳng định thương hiệu văn hóa – lịch sử trên bản đồ Việt Nam và quốc tế.
Nếu 995 năm danh xưng Nghệ An là chứng tích cho truyền thống văn hiến lâu đời, thì 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh là biểu tượng bất diệt của tinh thần cách mạng, khát vọng tự do và niềm tin sắt son vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930–1931) là cuộc tổng diễn tập đầu tiên của Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Từ những cao trào đấu tranh ở Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương, Can Lộc, Hương Sơn… làn sóng cách mạng đã lan rộng khắp Nghệ Tĩnh, tạo nên một phong trào vô cùng mạnh mẽ, khí thế ngút trời.
Các “Ủy ban Nhân dân Xô viết” ra đời đã trở thành hình thức chính quyền cách mạng đầu tiên của Nhân dân lao động ở nước ta. Dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, song phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh đã để lại những bài học lịch sử vô giá: Về sức mạnh đoàn kết Nhân dân, về sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, và về tinh thần bất khuất trước bạo lực áp bức.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Xô viết Nghệ Tĩnh là một trong những trang sử vẻ vang trong lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân Việt Nam.” 95 năm đã trôi qua, Xô viết Nghệ Tĩnh vẫn mãi là ngọn lửa soi đường, tiếp thêm sức mạnh cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Chuỗi hoạt động kỷ niệm khắc ghi dấu ấn lịch sử
Để tôn vinh giá trị lịch sử, tri ân các thế hệ cha anh và giáo dục truyền thống cách mạng, tỉnh Nghệ An tổ chức nhiều hoạt động trọng thể. Lễ dâng hoa, dâng hương tại Khu di tích Xô viết Nghệ Tĩnh, Nhà tưởng niệm liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh và Bảo tàng Nghệ An – Xô viết Nghệ Tĩnh vào tối 12/9/2025. Đây là nghi lễ thiêng liêng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do.
Lễ đón Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho cụm “Những địa điểm ghi dấu phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930–1931)” – minh chứng cho giá trị to lớn, trường tồn của phong trào trong lịch sử dân tộc. Dịp này, Nghệ An cũng khai trương Nhà trưng bày Xô viết Nghệ Tĩnh và ra mắt chương trình trải nghiệm đêm “Lửa Xô Viết”, tái hiện khí thế hào hùng của những ngày sục sôi đấu tranh.
Trưng bày chuyên đề “Khát vọng tự do” tại Bảo tàng Nghệ An – Xô viết Nghệ Tĩnh từ ngày 8/9/2025, kết hợp với tọa đàm gặp gỡ thân nhân lão thành cách mạng, chiến sĩ Xô viết. Đây là không gian để thế hệ hôm nay trực tiếp cảm nhận, lắng nghe những câu chuyện xúc động về một thời oanh liệt.
Chương trình “Câu lạc bộ em yêu lịch sử” vào ngày 9/9/2025, nhằm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, gieo mầm tự hào và trách nhiệm gìn giữ di sản quê hương.
Chuỗi hoạt động được chuẩn bị công phu, quy mô, vừa mang tính tưởng niệm, vừa hướng đến giáo dục, lan tỏa giá trị truyền thống trong cộng đồng.
Kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An và 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh không chỉ là dịp để “ôn cố tri tân”, mà còn có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Nghệ An đang thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, phấn đấu đến năm 2030 trở thành tỉnh khá của cả nước.
Truyền thống kiên cường, bất khuất chính là động lực tinh thần để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Nghệ An vượt qua khó khăn, phát huy nội lực, tranh thủ thời cơ, vươn lên mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Trong những năm qua, Nghệ An đã đạt nhiều thành tựu quan trọng: Kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu chuyển dịch đúng hướng; văn hóa – xã hội có nhiều tiến bộ; quốc phòng – an ninh được giữ vững; đời sống Nhân dân ngày càng cải thiện. Đặc biệt, tỉnh đang tập trung xây dựng Vinh trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ, hiện thực hóa khát vọng phát triển bền vững, giàu mạnh.
Nhìn lại 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh, có thể thấy sức mạnh của Nhân dân là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Bài học ấy càng trở nên thiết thực trong giai đoạn hiện nay, khi Nghệ An xác định con người vừa là trung tâm, vừa là chủ thể của phát triển.
Trong không khí thiêng liêng của lễ kỷ niệm, mỗi người dân xứ Nghệ như được tiếp thêm ngọn lửa tự hào, trách nhiệm. Những ngọn đuốc “Lửa Xô viết” không chỉ thắp sáng ký ức lịch sử, mà còn soi sáng con đường hiện tại, thôi thúc thế hệ trẻ sống có lý tưởng, có khát vọng cống hiến.
Kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An và 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tỉnh bày tỏ lòng tri ân sâu sắc với các thế hệ đi trước; đồng thời khẳng định quyết tâm phát huy truyền thống, xây dựng Nghệ An trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội, xứng đáng với truyền thống ngàn năm văn hiến, cách mạng.
