Nhiều nơi là "điểm nóng" tuyển sinh
Theo số liệu của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội, năm học 2022 - 2023, TP có 2.835 trường, trên 70.000 lớp học với trên 2,2 triệu học sinh các cấp mầm non, phổ thông. Trong năm 2022, Hà Nội đã xây dựng thêm 51 phòng học mới, với kinh phí trên 2.800 tỉ đồng; cải tạo, sửa chữa 605 trường học, với kinh phí trên 5.000 tỉ đồng.
Với số lượng học sinh tăng quá nhanh, năm học 2022 - 2023, tình trạng quá tải trường lớp cục bộ vẫn diễn ra ở nhiều địa bàn tại Hà Nội, nhìn thấy rõ nhất ở một số quận, huyện đang có tốc độ đô thị hóa mạnh, tập trung nhiều chung cư cao tầng.
Tại quận Hoàng Mai - địa phương có dân số đông nhất Thủ đô, năm học 2022-2023, quận có 89 trường (48 mầm non, 23 tiểu học, 18 THCS) với 2.048 lớp học (tăng 79 lớp so với năm ngoái). Tổng số học sinh của quận hiện là 98.558 em, trong đó khoảng 79.618 học sinh học công lập (tăng gần 3.800 so với năm ngoái).
Để đảm bảo đúng quy định về số học sinh/lớp theo quy định, ngành Giáo dục quận Hoàng Mai hiện còn thiếu 36 trường (22 trường mầm non, 13 trường tiểu học, 1 trường THCS).
Đặc biệt, phường Hoàng Liệt trở thành "siêu phường" trong nhiều năm nay với dân số hiện tại trên 80.000, hàng năm có khoảng 1.500 - 1.800 trẻ được sinh ra. Thế nhưng, hiện phường chỉ có 1 trường mầm non, 3 trường tiểu học, 2 trường THCS, do vậy các trường luôn trong tình trạng quá tải.
Vừa qua, dư luận đã chứng kiến cảnh “dở khóc, dở cười” tại Trường Mầm non Hoàng Liệt. Do nhu cầu học cho trẻ đúng tuyến cao hơn gấp đôi khả năng đáp ứng, nên hàng trăm phụ huynh tại phường Hoàng Liệt đã phải bốc thăm “may rủi” để giành suất học cho con.
Trước đó không lâu, Trường Tiểu học Hoàng Liệt đã gây bức xúc dư luận. Để đạt mục tiêu thành trường "chuẩn Quốc gia", trường đã bất ngờ ra thông báo “đẩy” 597 học sinh sang một trường tiểu học khác trên địa bàn mà nguyên nhân cũng là vì… “quá tải”.
Ngoài quận Hoàng Mai, Hà Nội còn có một số nơi khác rơi vào tình trạng quá tải như quận Hà Đông, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm. Nhiều khu đô thị mới với hàng loạt cao ốc “mọc lên” tiềm ẩn nguy cơ quá tải trường lớp nghiêm trọng vì xây trường không theo kịp tốc độ đô thị hóa, tăng dân cư.
Theo Sở GD&ĐT Hà Nội, sĩ số học sinh/lớp tại Hà Nội thường cao hơn quy định, chủ yếu ở bậc tiểu học. Sĩ số học sinh tiểu học ở Hà Nội khoảng 42 học sinh/lớp. Có nơi thấp hơn khoảng 38 - 39 học sinh/lớp, nhưng vẫn có những trường sĩ số vọt lên 50 - 55 học sinh/lớp.
“Đau đầu” tìm giải pháp
Số lượng học sinh tăng dẫn tới trường lớp quá tải. Làm thế nào để bảo đảm đủ trường, lớp học cho học sinh đang là bài toán “đau đầu” với chính quyền địa phương.
Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT chia sẻ, hiện một số phường ở Hà Nội hết quỹ đất xây trường công lập. Một số phường khác có trường nhưng dân số trên địa bàn gia tăng quá đông nên vẫn không đủ chỗ học.
Ông Cương cho biết, đang đề xuất giải pháp cho phép nâng cao tầng các khối xây dựng và được phép xây dựng. Bên cạnh đó, tận dụng các tầng hầm đảm bảo an toàn cho học sinh để tăng diện tích cho các trường học đang bị quá tải. Các trường có thể bố trí học sinh học ở các tầng thấp, các phòng chức năng, phòng dành cho cán bộ, giáo viên ở tầng cao.
Lãnh đạo Sở GD&ĐT đề nghị ưu tiên dành quỹ đất xây dựng trường công lập trong khu vực nội thành khi di dời trụ sở các bộ, ngành, trường đại học - cao đẳng, cơ quan, xí nghiệp, nhà máy ra khỏi khu vực nội đô. Với các khu đô thị mới, có cơ chế ràng buộc để các nhà đầu tư dành quỹ đất và xây dựng hạ tầng cho các trường công lập nếu trong khu vực chưa có trường công lập.
Tại quận Hoàng Mai - nơi có áp lực cao về trường lớp, ông Trần Quý Thái, Phó Chủ tịch UBND quận cho biết, lý do khiến hệ thống trường học công lập tại quận Hoàng Mai bị quá tải là trên địa bàn có 227 nhà chung cư cao tầng mới được xây dựng và 202 nhà chung cư cũ, trong khi đó, có chung cư vẫn đang tiếp tục được xây dựng. Riêng phường Hoàng Liệt có 85 tòa chung cư và sắp tới có thêm 5 tòa đang được xây thêm.
Để khắc phục tình trạng quá tải trường lớp, thời gian tới, ông Thái thông tin, quận sẽ tiếp tục xây dựng trường lớp theo các ô quy hoạch. Riêng phường Hoàng Liệt dự kiến xây dựng 2 trường tại các ô đất có diện tích 7.400m2 và 1.934m2 cho năm học 2023 - 2024 để tăng số trường lớp mầm non.
Bên cạnh đó, quận cũng huy động và tạo điều kiện hỗ trợ các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển giáo dục, khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục dân lập, tư thục đáp ứng nhu cầu giáo dục.
Thiếu 10.265 biên chế viên chức giáo dục
Không chỉ thiếu trường, thiếu lớp, Hà Nội cũng đang rơi vào tình trạng thiếu giáo viên. Theo UBND TP Hà Nội, năm học 2021-2022, tổng số viên chức ngành Giáo dục của TP Hà Nội còn thiếu so với định mức cần do Bộ GD&ĐT quy định là 7.134 biên chế.
Năm học 2022-2023, do thành lập trường mới, tăng lớp, tăng học sinh, số viên chức ngành Giáo dục còn thiếu so với định mức là 3.131. Như vậy, năm học này, TP thiếu 10.265 biên chế viên chức. Trong đó, số giáo viên thiếu của bậc tiểu học là 3.436 người, bậc THCS là 3.135 người, bậc THPT là 1.311 người.
Năm học mới này, TP dự kiến sẽ bổ sung 2.361 biên chế viên chức giáo viên, trong đó có 600 giáo viên tiểu học, 1.309 giáo viên THCS, 452 giáo viên THPT.
Trước mắt, TP ưu tiên tuyển dụng giáo viên cho 13 quận, huyện: Hoàng Mai, Hà Đông, Long Biên, Đông Anh, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Thanh Xuân, Thanh Trì, Chương Mỹ, Gia Lâm, Sóc Sơn, Hoài Đức, Mê Linh. Đây là các đơn vị có số lượng học sinh tăng, số biên chế giáo viên được giao thiếu nhiều so với quy định của Bộ GD&ĐT.
Theo ông Trần Thế Cương, sở đang có kiến nghị, xem xét cho phép Trường Đại học Thủ đô Hà Nội phát triển mã ngành đào tạo giáo viên phục vụ nhu cầu giáo viên trên địa bàn TP. Nếu việc này được thực hiện, Hà Nội có thể "đặt hàng" để đào tạo giáo viên ở các môn học, cấp học còn thiếu…