Ngày 10/5 (tức ngày 21/3 Âm lịch), UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức khai mạc Lễ hội Tháp bà Ponagar Nha Trang năm 2023. Tham dự có ông Nguyễn Hải Ninh, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa; lãnh đạo UBND tỉnh và đông đảo nhân dân và du khách trong nước, quốc tế tham dự.

Đây là lễ hội thường niên để tưởng nhớ Thiên y Thánh mẫu Ana, được dân gian tôn vinh là Mẹ Xứ sở của vùng đất Nam Trung bộ, cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Lễ hội Tháp bà Ponagar diễn ra từ ngày 20 - 23/3 Âm lịch hàng năm (ngày chính là ngày 23/3) gồm nghi thức chính như: Lễ thay y, lễ cầu quốc thái dân an, lễ cúng ngọ, tế lễ cổ truyền, lễ khai diên, lễ tôn vương, lễ dâng hương tạ Mẫu…

Tháp bà Ponagar là quần thể kiến trúc đền tháp Chăm được xây dựng từ giữa thế kỷ thứ VIII và do có vị trí quan trọng trong đời sống tôn giáo, tín ngưỡng ở vương quốc cổ Chăm, bởi vậy đấy là một thánh đường được triều đình Trung ương quan tâm xây dựng trong nhiều thế kỷ.

Quần thể di tích kiến trúc nằm trên đồi Cù Lao, phường Vĩnh Phước, TP Nha Trang, với tổng diện tích là 57.000m2 kéo dài theo hướng Đông - Tây, hơi chếch Bắc khoảng 70 và cách bờ biển khoảng 200m. Cụm di tích này có giá trị tiêu biểu về nhiều mặt, như: Lịch sử, kiến trúc, điêu khắc, bia ký, tôn giáo… Qua khảo sát, nghiên cứu, căn cứ vào những đặc điểm về nội dung và tính chất của di tích thì Tháp bà Ponagar xếp vào loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật.

Tháp bà Ponagar là lấy tên của tháp cao nhất, to nhất trong quần thể khu đền tháp Chăm trên đồi Cù Lao. Trong ngôi tháp này thờ Bà Pô I Nư Na Gar (bà mẹ xứ sở của Người Chăm xưa kia). Sau khi người Việt vào vùng đất này sinh sống (năm 1653) “sản sinh” ra một tín ngưỡng mới - tín ngưỡng thờ Mẫu (mẹ) Thiên Y A Na trên nền tảng khu đền tháp Ponagar; thời nhà Nguyễn sắc phong cho bà là Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi (bà Chúa Ngọc).

CTV Đỗ Vương