(Thanh tra) - Ngày 21/12, Đoàn công tác của Chính phủ do Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính làm Trưởng đoàn đã đi kiểm tra thực địa việc triển khai lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư và Khu danh lam thắng cảnh Tràng An - Tam Cốc - Bích Động.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính cùng đoàn công tác đã trực tiếp khảo sát các điểm: Bến thuyền Tràng An, khu vực Núi chùa Bái Đính, Cố đô Hoa Lư và khu danh thắng Tam Cốc - Bích Động. Đây là những địa điểm cốt lõi nằm trong phạm vi lập quy hoạch.
Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được xây dựng theo định hướng đổi mới tư duy, hướng tới “mô hình di sản sống”, gắn công tác bảo tồn với giáo dục, nghiên cứu, phát triển du lịch và sinh kế bền vững cho cộng đồng. Mục tiêu đặt ra là đưa Tràng An trở thành trung tâm du lịch di sản hàng đầu cả nước, điểm đến có tầm vóc quốc tế, đồng thời là động lực tăng trưởng xanh của tỉnh Ninh Bình.
Đồ án xác lập 5 chiến lược xuyên suốt gồm: “Phụng dưỡng thiên nhiên - Phục dựng cảnh quan - Phục sinh văn hóa - Phục hồi di tích - Phát triển bền vững”. Điểm nhấn của quy hoạch là cách tiếp cận thẳng thắn, nhận diện rõ những tồn tại, vướng mắc trong giai đoạn trước để đề xuất các giải pháp căn cơ, lâu dài.
Đối với vấn đề dân sinh trong vùng lõi di sản, quy hoạch đề xuất giữ nguyên hiện trạng các khu dân cư tập trung, đồng thời cho phép người dân chuyển đổi một phần diện tích đất vườn, ao sang đất ở nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu. Tuy nhiên, việc này sẽ được kiểm soát chặt chẽ thông qua các chỉ tiêu về mật độ xây dựng, chiều cao và hình thức kiến trúc, kiên quyết hạn chế tình trạng đô thị hóa tự phát, ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của di sản.
Về sinh kế và hoạt động kinh tế, quy hoạch định hướng phát triển du lịch bền vững, kiểm soát chặt chẽ tải trọng khách và loại hình dịch vụ. Trong vùng lõi di sản, chỉ cho phép phát triển loại hình homestay quy mô vừa và nhỏ, bảo đảm hài hòa với cảnh quan, giảm thiểu tác động đến môi trường, từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm cục bộ và ùn tắc giao thông đường thủy.
Đồ án cũng đề ra lộ trình hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và không gian văn hóa. Cùng với việc bảo tồn các giá trị địa chất, địa mạo để xây dựng hồ sơ hướng tới Công viên địa chất toàn cầu, tỉnh Ninh Bình định hướng phục hồi hệ sinh thái rừng đặc dụng, hệ thống thủy văn tự nhiên, tăng cường liên kết dòng chảy sông Sào Khê - Hoàng Long - Đáy.
Hệ thống giao thông được quy hoạch đồng bộ với các bãi đỗ xe tập trung, phát triển giao thông công cộng nhằm giảm áp lực phương tiện cá nhân vào vùng lõi di sản. Đồng thời, danh mục 14 di tích quốc gia và 29 di tích cấp tỉnh được đề xuất tu bổ, nâng hạng, thể hiện quyết tâm bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa gắn với phát triển kinh tế - xã hội.
Về tiến độ triển khai, Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thẩm định vào ngày 13/11/2025. Trên cơ sở ý kiến thẩm định, Đồ án đã được tiếp thu, chỉnh sửa, hoàn thiện; hiện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang tổng hợp, xem xét để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định.
Phát biểu tại buổi kiểm tra, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của tỉnh Ninh Bình, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các bộ, ngành liên quan trong quá trình xây dựng, thẩm định và hoàn thiện hồ sơ quy hoạch. Phó Thủ tướng yêu cầu tỉnh Ninh Bình tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định, bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý, khoa học và thực tiễn để sớm trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, việc xây dựng quy hoạch phải đặc biệt coi trọng cơ sở khoa học và thực tiễn, làm rõ các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản; bảo đảm tính chặt chẽ, nhất quán trong công tác bảo tồn; giữ nguyên hiện trạng, tuyệt đối không chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa và đất nông nghiệp lâu năm sang đất ở, nhằm bảo vệ cấu trúc cảnh quan tự nhiên vốn có; công tác bảo tồn phải được thực hiện nghiêm túc, toàn diện, không để xảy ra bất kỳ sự mai một nào đối với các giá trị di sản.
