(Thanh tra)- Cho đến nay, hệ thống đèn tín hiệu giao thông (THGT) trên địa bàn TPHCM vẫn hoạt động rời rạc, lẻ tẻ, thiếu hoàn toàn một đầu mối kết nối xuyên suốt, kể cả trên các trục giao thông chính.
Tình trạng “5 cha, 3 mẹ”
Thống kê từ ngành chức năng cho thấy, hiện nay toàn TP có hơn 1.400 giao lộ, nhưng chỉ có khoảng 590 giao lộ được lắp đặt hệ thống đèn THGT, tương đương tỷ lệ 42%! Mặc dù chưa nhiều, nhưng do những lý do khác nhau, các chốt đèn THGT này lại thuộc sự quản lý của nhiều đơn vị. Lực lượng Công an TP HCM thông qua đầu mối Trung tâm Điều khiển (TTĐK) đèn THGT chịu trách nhiệm chăm sóc, khai thác 159 chốt đèn và hơn 400 chốt đèn còn lại được phân về cho các khu quản lý giao thông đô thị trực thuộc Sở Giao thông Vận tải quản lý. Dĩ nhiên, hệ thống đèn THGT do Công an TP quản lý, trên lý thuyết, vừa có thể hoạt động độc lập, vừa có thể điều khiển tại TTĐK đèn THGT trong khi hệ thống đèn THGT nằm trong vùng “phủ sóng” của các khu quản lý giao thông đô thị lại chỉ có thể hoạt động độc lập.
Thế nhưng, thực tế không hẳn như vậy. Bởi vì hệ thống 159 chốt đèn THGT vừa hoạt động độc lập, vừa có thể điều chỉnh tại TTĐK đèn THGT thực ra có xuất xứ từ 2 nguồn khác nhau và vì thế cũng vận hành không… thuận buồm xuôi gió. Đó là 48 chốt đèn nằm trong dự án (D.A) hệ thống đèn THGT theo Nghị định thư Việt - Pháp (thực hiện bằng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Pháp), gọi tắt là hệ thống 1, được lắp đặt từ năm 1998 và đưa vào khai thác từ cuối năm 2000. Hệ thống 111 chốt đèn THGT còn lại thuộc D.A Tăng cường năng lực quản lý giao thông đô thị, gọi tắt là hệ thống 2, sử dụng nguồn vốn ODA từ Ngân hàng Thế giới, triển khai từ năm 2002 và đưa vào khai thác từ giữa năm 2005. Điều đáng nói là, các hệ thống đèn THGT này liên tục “vấp” phải các sự cố: Đèn tín hiệu của hệ thống 1 bị mất kết nối tần số giữa TTĐK với các chốt đèn do dãy tần số bị quy hoạch cho đơn vị… khác. Còn vấn đề của hệ thống 2 là hệ thống cáp nối từ chốt đèn THGT về TTĐK bị hư hỏng do các công trình thi công đào đường gây ra, từ đó làm mất kết nối với TTĐK do Công an TP quản lý.
Ngoài 2 sự cố chính nêu trên, 2 hệ thống này còn bộc lộ một loạt khiếm khuyết khác, chẳng hạn như kỹ năng nhận biết, thu thập lưu lượng xe của các đầu dò không đạt độ chính xác như kỳ vọng. Vì thế, không điều khiển được chu kỳ đèn cho phù hợp với tình hình giao thông thực tế…
Tóm lại, tình trạng hệ thống đèn THGT do “năm cha, ba mẹ” quản lý, mỗi nơi lại vận hành và điều khiển độc lập, không hề liên kết thành một thể thống nhất. Hệ quả là, công tác tổ chức phân luồng giao thông, chống ùn tắc giao thông trên địa bàn TP gặp nhiều khó khăn, phiền toái, đặc biệt trong bối cảnh tình hình trật tự an toàn giao thông ngày một diễn biến phức tạp, hạ tầng giao thông đường bộ đã càng lúc càng quá tải, mật độ phương tiện tham gia lưu thông hầu như ken kín dày đặc trong giờ cao điểm!
Cần một “nhạc trưởng”
Chính trong bối cảnh bức bối ấy, TP càng cần phải nhanh chóng có một đầu mối cầm chịch, một “nhạc trưởng” chỉ huy, điều phối nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả hệ thống đèn THGT trên toàn địa bàn. Đề án TTĐK giao thông TP ra đời là vì thế.
Về nguyên tắc, hệ thống “nhạc trưởng” điều khiển ấy bao gồm các thiết bị lắp đặt trên thực địa và các thiết bị lắp đặt tại TTĐK giao thông. Thông tin giữa thực địa và Trung tâm được truyền tải hoàn toàn qua mạng. Điều này giải thích sự cần thiết phải lắp đặt các thiết bị như bộ điều khiển, camera phát hiện trên màn hình, camera giám sát trên màn hình, hệ thống cưỡng chế chấp hành đèn đỏ theo tất cả các hướng tại giao lộ, hệ thống giám sát, bộ nhớ ghi hình, mạng Giga Ethernet, các modem GPRS…
Một khi TTĐK giao thông TP được vận hành, nhiều khu vực sẽ xuất hiện “làn sóng xanh” tức đèn xanh suốt tuyến đường, người đi đường có thể dựa vào biển thông báo biến đổi về tình hình giao thông để lựa chọn hướng đi phù hợp và đó là cơ sở để hy vọng cải thiện giao thông TP. Người tham gia lưu thông sẽ không phải dừng chờ đèn tín hiệu lâu…
Theo tiến độ đề ra, việc lắp đặt thiết bị ở 1.400 giao lộ sẽ được tiến hành trong 4,5 năm, chia thành 3 giai đoạn với tổng mức đầu tư khoảng 131 triệu euro. Giai đoạn 1 dự kiến lắp đặt 500 đèn THGT còn giai đoạn 2 lắp đặt tiếp 500 chốt đèn. Giai đoạn cuối, 400 chốt đèn còn lại được lắp đặt.
Theo Khu Quản lý giao thông đô thị số 1, đơn vị chủ trì thực hiện công trình, D.A nhắm đáp ứng mục tiêu ngắn hạn lẫn dài hạn. Trước mắt, D.A tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng có phương tiện điều khiển tốt và những thông tin liên quan để quản lý giao thông đô thị từ một TTĐK tập trung, từng bước kết nối với toàn bộ hệ thống thiết bị điều khiển giao thông của TP. Quan trọng nhất là tạo điều kiện nâng cao độ an toàn giao thông trên đường phố và các khu vực công cộng.
Về lâu về dài, mục tiêu của D.A là cải thiện điều kiện giao thông đô thị của TPHCM lên mức tương đương các đô thị hiện đại của những nước tiên tiến; giao thông được thông suốt, không phải dừng chờ lâu; giảm lãng phí thời gian và ô nhiễm; cải thiện hiệu quả vận tải hành khách công cộng, giúp phương tiện vận tải hành khách công cộng trở thành phương án hấp dẫn so với phương tiện giao thông cá nhân.
Hiện nay, Khu Quản lý giao thông đô thị số 1 đang làm việc với tư vấn nước ngoài để xác định quy mô lắp đặt cụ thể và tiến độ ban đầu, đồng thời hoàn thiện đề cương chi tiết D.A để UBND TP trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư đăng ký danh mục xin vốn ODA từ Chính phủ Pháp.
Thiện Nhân
