Nghèo thì không dám đi khám bệnh, khi phát hiện bệnh đã nặng lắm rồi. Đi bệnh viện thì tiền đâu mà đóng, lại thà chịu chết vì có vay mượn cũng chỉ đổ nợ lên đầu người thân đang xơ xác. Người nghèo bị bệnh nặng luôn choáng trước viện phí cao ngất ngưởng ở tuyến trên. Con số vài triệu đã là lớn đối với người nghèo, nên chuyện vài chục, vài trăm triệu viện phí là điều không tưởng đối với họ. Phải đầu tư hiện đại, công nghệ cao mới có cơ hội điều trị bệnh hiểm nghèo, nhưng vì thế viện phí mới cao! Bệnh nhân nặng không có tiền đồng nghĩa là chịu chết. Với lượng bệnh nhân nghèo khá lớn, không bệnh viện nào đủ sức “bao tiêu” hết các khoản chi phí cho họ. Mỗi độ Xuân về Tết đến, mỗi bệnh viện có hàng mấy trăm bệnh nhân nằm tại chỗ vì không có tiền về quê. Bệnh viện nào cũng có cảnh người nhà bệnh nhân đi xin hay quyên tiền; bệnh viện nào cũng tiếp nhận hàng trăm lá đơn viết nguệch ngoạc và thấm đẫm nước mắt xin miễn giảm viện phí vì cùng đường.

Nhiều bệnh viện cũng có những quỹ tấm lòng vàng, có đơn vị Y xã hội, có các suất ăn từ thiện cho thân nhân bệnh nhân nghèo do bệnh viện và nhiều tấm lòng hảo tâm tổ chức… nhưng so với thực trạng cũng chỉ như muối bỏ bể.

Nghèo thì có bảo hiểm y tế (BHYT). Nhưng câu chuyện này lại dài dòng và rất nhiêu khê về thủ tục đăng ký, chuyển tuyến, trái tuyến và phần trăm trợ giúp lọt thỏm trong các biên lai viện phí khổng lồ. Theo số liệu thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH), năm 2013, cả nước có trên 62 triệu người có BHYT, trong đó, nhóm có tỷ lệ tham gia đạt 100% là hành chính sự nghiệp, hưu trí; và nhóm có tỷ lệ tham gia cao là người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, học sinh, sinh viên.

Thế nên mới đây, có một tin vui cho người bệnh nghèo: Hộ nghèo, dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, đối tượng bảo trợ xã hội sẽ được miễn chi phí khám chữa bệnh. Tại buổi gặp mặt báo chí chiều 19/3 do BHXH Việt Nam tổ chức, ông Vũ Xuân Bằng, Phó trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT, BHXH Việt Nam cho biết, tới đây người nghèo sẽ không phải đóng tiền viện phí. “Dự thảo Luật BHYT sửa đổi quy định người thuộc hộ nghèo, dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, đối tượng bảo trợ xã hội sẽ được Quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh, còn đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo cũng được thanh toán 95%” - ông Bằng cho biết. Quỹ BHYT sẽ thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh khi người bệnh có thời gian tham gia BHYT 5 năm liên tục và có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ bản, trừ trường hợp vượt tuyến, trái tuyến, sử dụng dịch vụ cao chi phí lớn.

Điều này nghe rất vui, song chưa hẳn là cứu tinh trong thực tế. 100% hay 95% mức được hưởng so với chi phí thực của bệnh nhân nghèo còn có một khoảng cách rất xa, chưa kể người thân chăm sóc phải ở bệnh viện cũng tốn kém không ít. Và, để xác định là diện nghèo hay cận nghèo ở địa phương, các bước còn rất gian nan, rườm rà. Cầm được thẻ BHYT trên tay cho đến khi tính được tiền hỗ trợ trong cảnh ngột ngạt, chờ đợi, đáp ứng mọi yêu cầu tại bệnh viện, người nghèo không bệnh cũng muốn xỉu! 

Việc hỗ trợ y tế của Nhà nước đối với bệnh nhân nghèo là việc làm có ý nghĩa nhân văn cao cả, nhưng tính khả thi và lợi ích thiết thực đến từng người dân nghèo cần phải được xem xét, giám sát từ chủ trương đến thực hiện trong chính sách BHYT để đảm bảo được ý nghĩa ấy.

Hồng Đức