Những ngôi nhà nép mình bên các ngôi mộ

Nghĩa địa thành khu định cư của người sống
Dọc theo trục đường 49B, đoạn qua thị trấn Thuận An, hình ảnh đập vào mắt du khách và người đi đường là cảnh những ngôi nhà được bao bọc giữa một “rừng” ngôi mộ. Khu nghĩa địa Hải Thành (thuộc thôn Hải Thành, thị trấn Thuận An) rộng gần 7 ha, trong 10 năm trở lại đây xuất hiện tình trạng một số hộ dân lên lấn chiếm các phần đất trống, đất mới dời mả để làm nhà ở. Theo quan sát của chúng tôi, tại đây có khoảng 40 ngôi nhà, gồm cả nhà cao tầng lẫn lụp xụp mọc chen chúc với các ngôi mộ.

Anh Nguyễn Văn Nên, một hộ dân sống ở đây cho biết: “Tui lên đây đã hơn 10 năm rồi. Sau khi cưới vợ, vì nhà nghèo không có tiền mua đất làm nhà, thấy khu nghĩa địa còn có bãi đất trống, tui cùng vợ lên dựng nhà để sinh sống. Lúc mới lên đây tui cũng thấy rờn rợn, nhưng sống lâu giờ cũng thành quen”. Anh Nên còn cho biết, mỗi khi khu nghĩa địa còn bãi đất trống hay có ngôi mộ nào vừa được di dời là người dân lên dành nhau để làm nhà ở ngay!

Cũng như anh Nên, vợ chồng anh Trần Ngọc Quốc và chị Nguyễn Thị Mơ là một trong những gia đình đầu tiên chuyển lên sống ở… nghĩa địa. Căn nhà nhỏ của chị Mơ bị kẹp giữa 2 ngôi mộ lớn, trong đó một ngôi nằm ngay cạnh giếng nước. Chị Mơ chia sẻ: “Trước đây, nhà tôi sống ở Cửa Lỗ, nhưng vào năm 2000 bị thu hồi đất, không biết phải đi đâu nên hai vợ chồng tôi kéo nhau lên đây dựng tạm căn nhà. Tội nhất là bọn trẻ, lúc mới tới đây chúng sợ lắm, không dám ra ngoài một mình”.

Ông Đào Lục, Trưởng thôn Hải Thành cho biết: “Hiện, toàn thôn Hải Thành có 41 hộ dân đang phải sống cùng mồ mả. Họ đều là những cặp vợ chồng trẻ vì không có tiền mua nhà nên phải lên khu nghĩa địa sinh sống. Chúng tôi đã nhiều lần tới nhắc nhở, cảnh cáo nhưng không hiệu quả. Cuối cùng, chúng tôi buộc các hộ gia đình trên phải lập bản cam kết”.

Không chỉ có thôn Hải Thành, ở thị trấn Thuận An còn 4 thôn Hải Tiến, Hải Bình, Minh Hải, An Hải cũng có tình trạng người dân đang sống chen chúc bên những nấm mồ. Ông Hà Thanh Diệu, Trưởng thôn An Hải cho hay: “Số hộ dân sống trên các khu nghĩa địa ngày càng tăng. Năm 2009, trên khu nghĩa địa An Hải (thôn An Hải, thị trấn Thuận An) mới chỉ có gần 20 hộ, nhưng đến năm 2010 đã tăng lên con số 30”. Theo đó, diện tích của những ngôi mộ ngày càng nhỏ lại còn nhà cửa thì mỗi ngày một nhiều. Rất có thể trong vài năm tới, những khu nghĩa địa này không còn là chỗ dành cho những người chết nữa mà sẽ trở thành 1 khu định cư mới của người sống?

Khó khăn chồng chất khó khăn
Tưởng chừng “cuộc sống mới” sau khi đã có “chỗ ở” sẽ ổn định, yên bình, nhưng hàng chục hộ dân sống trên khu nghĩa địa ở thị trấn Thuận An đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thiếu thốn. Trong những hoàn cảnh chúng tôi chứng kiến, cảm động nhất là vợ chồng anh Lê Thanh Hạ (45 tuổi) và chị Nguyễn Thị Khanh (41 tuổi) cùng 2 đứa con nhỏ. 4 con người đang phải sống dưới túp lều tạm bợ có diện tích chưa bằng một ngôi mộ! Anh Hạ suốt ngày ốm đau không thể lao động. Cuộc sống cả nhà trông chờ vào việc đi lượm ve chai của chị Khanh và 2 đứa nhỏ.

Vấn đề nước sinh hoạt và nguy cơ dịch bệnh cũng là nỗi lo thường trực của người dân nơi đây. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết các hộ gia đình đều phải lấy nước từ nơi khác bởi nguồn nước ở đây bị ô nhiễm nghiêm trọng, nước thường có mùi hôi tanh, để lâu sẽ thấy xuất hiện váng màu vàng nhạt. Những gia đình nào khá giả thì khoan những ống giếng sâu 30 - 40m, tuy nhiên nước này cũng chỉ dùng cho việc tắm giặt, còn nước dùng để nấu ăn, uống thì phải xin hoặc mua của những hộ dân bên kia đường.

Anh Nguyễn Văn Hời ở thôn Hải Thành cho biết: “Nhà tui phải mua nước dùng thường xuyên với giá 1.500 đồng/lít, chứ nước ở đây không dùng được, phải dùng tằn tiện lắm. Khổ nhất là những tháng mùa hè, các vùng đều bị hạn họ không bán nước nữa nên nhiều khi nhà tui vẫn phải dùng nước ở đây để nấu ăn”.

Cũng theo phản ánh của các hộ dân, khi dùng nguồn nước giếng này tắm cho bọn trẻ thì xuất hiện các vết đỏ trên da và rất ngứa. Sau một thời gian quen với nước rồi thì thấy không sao nữa nên họ vẫn tiếp tục dùng nước này để sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu cứ sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm này thì nguy cơ bùng phát dịch bệnh rất lớn, đặc biệt là những bệnh về da, đường ruột…

Trưởng thôn Hải Thành cho biết: “Những hộ dân này đều nằm trong diện phải quy hoạch. Chúng tôi đang chuẩn bị để chuyển tất cả hộ dân sống trên nghĩa địa về khu tái định cư Bàu Sen. Nhưng hiện tại, việc tiến hành dự án khu tái định cư Bàu Sen đang gặp trục trặc về vấn đề tài chính nên vẫn chưa triển khai được”.

Và như vậy, tại thị trấn du lịch Thuận An, tình trạng những ngôi nhà chen chúc xen kẽ bên những nấm mồ, hàng chục hộ gia đình ngày ngày vẫn đang vật lộn với những khó khăn của cuộc sống không biết đến bao giờ mới thôi tiếp diễn.

Xuân Sinh