Khi nước ta đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa… nhiều người cười, giúp thì không giúp, xúm tay vào cùng kéo, cùng gánh vác… cũng không. Nhưng đây là việc nước, bỏ không đặng, phải tập trung làm, khó mấy cũng phải làm, giật gấu vá vai cũng phải làm, bán quặng thô, bán tài nguyên rừng để có tiền mua máy móc, thiết bị, phương tiên hiện đại… nhiều người chửi, cũng phải làm… Nhiều lãnh đạo bộ, ngành, tỉnh, tổng công ty… lo đến bạc tóc.

Khó đến thế! Cờ đến tay không phất là đầu hàng. Không làm là… đói cả lũ… Đói khổ rõ ràng là còn cùng cực hơn ngồi trong ô tô, trước nhà máy thủy điện, với những dự án to đùng để lo trả lương cao ngất ngưởng cho công nhân và khoản nợ ở ngân hàng…

Sau 5 năm, sau 10 năm ngoảnh lại, chúng ta đã thắng nhiều hơn trong cuộc đọ sức với gian nan. Chúng ta có Thủ đô và nhiều thành phố “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”. Bản thân mỗi chúng ta, xa quê vài năm nay trở lại cũng đã có nhiều kinh ngạc… Những giấc mơ xưa của ông cha về các cây cầu bắc trên sông Hồng, sông Hàn, sông Tiền, sông Hậu, sông Sài Gòn... nay đã là hiện thực tươi mới. Nhiều tuyến đường dài rộng gấp 5, gấp 7 lần sau chiến tranh trên khắp cả nước, trong từng miền quê yêu dấu, thân thương… làm thay đổi bộ mặt nhiều bản mường, làng quê tăm tối xưa kia.

Điện, nước, mái trường, trạm xá, làng nghề, khu công nghiệp… phủ khắp đất nước thể hiện sự quyết tâm, sự đồng lòng không chỉ hiến đất, góp tiền, góp công sức của cán bộ, đảng viên mà của mọi tầng lớp nhân dân. Có những nơi, việc quy hoạch cho nhiều đời được làm biến hóa ngỡ như có phép tiên… Nhưng, khi nghe kể về kinh nghiệm thì thấy: Quả là có dân, vì dân mọi việc trở nên thuận lợi hơn. Thuận lợi hơn nữa là nhờ dân thấy rõ quyền lợi, sự công bằng trong mỗi một công việc chung… Nhờ thế, nhiều tỉnh, thành đã làm rất tốt công tác này.

Ngay từ đầu, việc phổ biến chủ trương, chính sách, tuyên truyền vận động nhân dân góp ý cho quy hoạch, cho đền bù, cho giải tỏa từ vấn đề liên quan đến an ninh - quốc phòng, đến xây trụ sở, nhà văn hóa... Và có khi, báo chí nhiều lần vào cuộc: Phân tích sự cấp thiết, lợi hại của khu chứa rác thải, khu công nghiệp, làng nghề… Chính quyền tập trung xin kinh phí, tài trợ, đóng góp… để những gia đình phải di dời đỡ thiệt thòi về quyền lợi. Họ phải được ghi nhận công tích đóng góp cho sự nghiệp chung, có cổ phần, lợi nhuận trong các công ty, doanh nghiệp khi hiến đất, khi phải giải tỏa, khi phải thỏa thuận di dời… Phải coi họ là những người có công trong sự nghiệp xây dựng đất nước, xây dựng quê hương, xây dựng trường học…

Có như thế, khi có được quyền lợi, sự vinh danh, lẽ nào họ không di dời, thuyên chuyển? Lúc đó, chính quyền, xã hội sẽ được cả lý, cả tình, được sự ủng hộ từ mọi phía. Làm được thế, người lãnh đạo phải vắt óc, đầu tư suy nghĩ, đặt mình vào vị trí của người bị di dời, giải tỏa… để thấy được sự gắn bó máu thịt hữu cơ giữa bao nhiêu kỷ niệm, bao nhiêu đời đã cấy trồng gieo vãi, làm nên góc phố, làng quê có: “Cây đa, bến nước, sân đình”. Cùng với điều đó, là lợi ích, nguồn sống, có khi là của nhiều thế hệ… Phải thấy được sự hy sinh, sự thiệt thòi, có cả nỗi đau âm thầm của gia đình người phải di dời… mới động viên được cộng đồng hỗ trợ, đền bồi xứng đáng!

Dĩ nhiên, những người lãnh đạo như thế rất xứng danh anh hùng, vì họ đã làm được công việc khó khăn nhất: Giải quyết sớm vụ việc tồn đọng một cách có lý có tình, khi mọi sự đang êm đẹp nhất, khi người nói đang có kẻ nghe, khi người dân đang rất tin ở chính quyền vì dân, sẵn sàng dâng hiến mọi quyền lợi tốt đẹp nhất cho nhân dân!

Hoàng Trí