Kết hợp nhiều lực lượng sẽ ''trị'' được nạn bằng lái giả_Ảnh minh họa

Thói tật khó chừa

Phòng Quản lý sát hạch và cấp giấy phép lái xe (QLSH-GPLX) thuộc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP. Hồ Chí Minh cho biết, từ đầu năm đến nay lực lượng chức năng đã lập biên bản, xử lý hàng trăm trường hợp sử dụng bằng lái xe giả.

Hình thức giả mạo GPLX có thể nói rất đa dạng, từ làm mới giả, đến cạo sửa chỉnh trang... Đa phần bằng lái xe giả là loại bằng điều khiển xe tải nặng (bằng C), bằng lái xe khách dưới 30 chỗ ngồi (bằng D) và bằng lái xe khách trên 30 chỗ ngồi (bằng E). Bằng lái xe giả đối với hạng A1 (tức xe môtô) cũng có nhưng không nhiều.

Đáng chú ý là phần lớn GPLX giả bị phát hiện trong thời gian qua là do Công an, hoặc Sở GTVT các tỉnh Long An, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai gửi đến nhờ xác minh.

Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà rất nhiều bằng lái xe giả bị phát hiện thời gian qua lại rơi vào bằng lái xe khách. Đi sâu tìm hiểu mới biết, hóa ra do luật quy định để được dự thi lấy bằng lái D hoặc E, người dự thi buộc phải có bằng tốt nghiệp trung học cơ sở (hết lớp 9), riêng đối với bằng E còn có thêm điều kiện tuổi đời phải từ 27 trở lên trong khi thực tế đa phần người muốn học lấy loại bằng lái xe chở khách đều có học vấn thấp.

Tương tự, điều kiện về thâm niên khi muốn nâng hạng bằng lái nay cũng đã được Bộ GTVT sửa đổi chặt chẽ hơn khi buộc phải có bằng lái trước đó 5 năm, thay vì chỉ 3 năm như trước kia. Thời gian chờ đủ thâm niên khá dài, trong khi nhu cầu mưu sinh của lái xe lại thúc bách. Thế nên, bằng lái giả còn… đất sống !

Tính răn đe chưa đủ mạnh

Một cán bộ của Phòng QLSH - CPLX nhận xét, mức chế tài xử phạt chỉ vài trăm ngàn đồng nên không răn đe chính là nguyên nhân ngày càng có nhiều người sử dụng GPLX giả.

Cũng có ý kiến cho rằng, hạ tầng pháp lý chưa đầy đủ nên cũng không buộc mọi người ta tự giác chấp hành, tự giác không xài bằng giả, thậm chí lỏng lẻo đến mức người vi phạm không buồn đến chấp hành xử phạt một khi bị phát hiện xài GPLX giả.

Ông Trần Quang Cảnh, Đội trưởng Đội 7 Thanh tra Giao thông Vận tải TP. Hồ Chí Minh cho rằng, cách tốt nhất ngăn chặn tình trạng người vi phạm bỏ không thi hành xử phạt là ngoài việc tước bằng lái giả, cũng nên tạm giữ thêm một giấy tờ khác, như giấy tờ xe, giấy đăng kiểm xe…

Không chỉ thiếu cơ sở pháp lý, các chuyên gia còn chỉ ra rằng “kẽ hở” còn đến từ Thông tư 15/2011 của Bộ GTVT về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 07/2009 quy định về đào tạo sát hạch, cấp GPLX cơ giới đường bộ vốn có hiệu lực từ giữa năm 2011. Bởi vì, quy định mới nhất tuy có ưu điểm đơn giản hóa thủ tục cho người dân như khi báo mất không cần xác nhận của Công an hoặc khi đổi GPLX không phải nộp hồ sơ gốc… thế nhưng sự “cởi mở” ấy cũng có thể bị lạm dụng, chẳng hạn khai mất GPLX để được cấp nhiều lần.

Một điều có lẽ cũng cần thiết không kém là kết hợp nhiều lực lượng như Thanh tra Giao thông, Cảnh sát Giao thông… để khi phát hiện bằng giả sẽ tiến hành điều tra, truy ra đầu mối làm giả.

Giải pháp mới?

Tổng cục Đường bộ Việt Nam đang có kế hoạch sử dụng GPLX theo mẫu mới, áp dụng trên cả nước mà một trong những mục đích chính của việc thay đổi này là để chống nạn làm giả.
Mẫu GPLX mới sẽ có tính bảo mật ở 3 cấp độ. Cấp độ 1, mắt thường có thể nhận biết. Cấp độ 2 phải qua công cụ, máy móc để phát hiện. Còn cấp độ 3 chỉ có chuyên gia mới phát hiện được.

Do tính bảo mật cao, việc cấp đổi GPLX theo mẫu mới sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng làm giả, cạo sửa bằng lái hoặc giải quyết tình trạng một người cùng lúc có nhiều GPLX.

Vẫn theo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, mẫu GPLX còn hướng tới hội nhập quốc tế bằng cách sẽ có song ngữ Anh - Việt trên bằng lái.

Được biết, hiện nay công nghệ in GPLX theo mẫu mới đã được Tổng cục Đường bộ Việt Nam chuyển giao cho tất cả 63 tỉnh thành.

Theo lộ trình phác thảo, việc thay mẫu GPLX mới chỉ bắt đầu với các hồ sơ thi mới, cấp mới hoặc cấp lại các GPLX đã hết hạn sử dụng. Đối với người đang sử dụng GPLX theo mẫu hiện hành, không bắt buộc đổi sang mẫu mới. Tuy nhiên, hiện nay đề án này vẫn chưa xác định thời điểm cụ thể chính thức áp dụng.

Thiện Nhân