Một lần xác minh đơn thư ở thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Ảnh: N.P

1. Chúng tôi nhận được đơn kêu cứu của một phụ nữ tên N. trú ở một huyện vùng cao, với nội dung đã nhận cọc tiền tỷ và nộp hồ sơ xin tách thửa để chuyển nhượng đất đai cho người khác, được cơ quan chức năng thụ lý hồ sơ, hẹn trong vòng 45 ngày sẽ trả kết quả.

Đến ngày hẹn, hồ sơ của bà vẫn trong quá trình xử lý trên hệ thống điện tử một cửa, nhưng cơ quan phụ trách không có bất kỳ thông báo gì; buộc người mua đất khởi kiện ra toà án đòi đền bù do vi phạm hợp đồng, dù bà N. không hề có ý định lừa gạt hay chiếm dụng tiền...

Sau phiên xử sơ thẩm, bị Viện KSND kháng nghị bản án vì lý do toà chưa làm rõ nguyên nhân hồ sơ trễ hẹn từ đâu mà buộc lỗi bà N. phải đền gấp đôi tiền cọc là không đủ căn cứ.

Dù vậy, phiên xử phúc thẩm của Toà án nhân dân tỉnh cũng bác đơn của bà N. và tuyên y án sơ thẩm; ngoài buộc bà phải đền gấp đôi tiền cọc còn chịu án phí gần trăm triệu đồng. Đồng thời, tiếp tục áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ngăn chặn tài sản của bà N.

Qua làm việc với cơ quan chức năng, chúng tôi phát hiện lỗi khách quan trễ hẹn hồ sơ thuộc về cơ quan công quyền, chứ không phải do bà N. chủ quan gây nên. Từ đó, vụ việc được phản ánh trên mặt báo và bà N. gửi đơn kháng cáo lên toà cấp giám đốc thẩm.

May thay, cấp toà giám đốc thẩm nhận ra bản chất vụ việc, ra thông báo thụ lý đơn kháng cáo của bà N. Đồng thời, toà án cấp sơ thẩm ra quyết định huỷ bỏ áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ngăn chặn các tài sản nhà, đất của bà N.

Trong khi chờ đợi phán quyết cấp toà giám đốc thẩm, bà N. tiếp tục hoàn thiện thủ tục tách thửa đất để chuyển nhượng và cuối cùng toà quyết định đôi bên tiếp tục thực hiện hợp đồng.

Bà N. vui mừng thổ lộ: “Chúng tôi đã đến đường cùng, nếu không có báo chí, chưa biết lúc nào nỗi oan mới được giãi bày…”.

2. Phóng viên từng nhận được đơn của hàng chục hộ dân vùng kinh tế mới ở một xã thuộc tỉnh Đắk Nông, khiếu nại về đền bù thiệt hại khi bị giải toả tài sản, đất đai phục vụ cho công trình thuỷ điện thi công xây dựng. Chúng tôi tức tốc vượt nghìn km đến hiện trường quan sát, tìm hiểu.

Thấy có người lạ xuất hiện, một thanh niên cầm cây mác dài từ dưới rẫy xông ra la ó, không cho thu hồi đất, vì nghĩ đây là cán bộ dự án đến nhận mặt bằng thi công hồ chứa thuỷ điện...

Chúng tôi liên tục giải thích là nhà báo đi tìm hiểu đơn thư bạn đọc, nhưng người thanh niên không cần quan tâm lời giải thích nào và vung cây mác chém vào chân một đồng nghiệp đi cùng đứng bên cạnh, làm anh này ngã khuỵu xuống đất.

Chưa dừng lại ở đó, thanh niên hung hãn cầm mác rượt đuổi theo tôi. May thay, tôi được người dân cho vào nhà trú ẩn và điện báo công an xã đến hiện trường giải quyết.

Dù công an khuyên can, nhưng thanh niên này vẫn không dừng hành vi nguy hiểm. Khi một công an viên dùng súng ngắn bắn cảnh báo thì người này xông đến chém vào má của chiến sỹ công an gây thương tích, rồi lẻn vào nhà mình trốn trú.

Lực lượng cảnh sát cơ động của Công an huyện được điều động đến hiện trường, dùng nhiều biện pháp mới bắt giữ, áp tải thanh niên gây rối về huyện tiếp tục xử lý.

Sau đó, Thanh tra tỉnh vào cuộc xác minh đơn thư khiếu nại của người dân sở tại và kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo nhà đầu tư bổ sung nguồn kinh phí chi trả đền bù cho dân hơn 50 tỷ đồng.

3. Hay vụ án từng nhức nhối dư luận ở một huyện của tỉnh Quảng Ngãi, được Báo Thanh tra nhiều lần phản ánh, giúp cơ quan chức năng đưa ra phán quyết đúng bản chất vụ việc.

Đó là vụ việc bà A. làm đại lý cho một hãng bia, nước giải khát. Trong quá trình giao mặt hàng bia lon và nhận vỏ bia chai đã sử dụng cho các quầy tạp hoá trên địa bàn nhưng thất lạc chứng từ, bị các chủ quầy quy ra tiền trăm triệu đồng và đâm đơn tố giác về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bị khởi tố, điều tra và bắt tạm giam, thấy oan ức, bà A. đang bị tạm giam trong trại đã cắt mạch máu trên tay tự tử nhưng không thành.

Sau lần trả hồ sơ điều tra bổ sung, thay đổi tội danh rồi đưa ra xét xử sơ thẩm, bà A. bị tuyên phạt 4 năm tù giam và có đơn kháng cáo.

Toà phúc thẩm thụ lý trả hồ sơ về cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại vụ án, nhưng kết quả vẫn như cũ, dù bà A. một mực kêu oan.

Báo chí liên tục phản ánh và Toà án nhân dân tỉnh lên lịch xét xử phúc thẩm vụ án.

Trước phiên xét xử, bà A. ôm khăn gói, tư trang lên tỉnh chờ đợi kết quả xét xử với tinh thần bi quan là… sẽ bị xử tù giam và bị bắt giam ngay tại toà.

Phiên xử phúc thẩm căng thẳng trong giai đoạn tranh tụng, đối chất, nhất là khi luật sư cùng bà A. trưng ra nhiều chứng cứ gỡ tội cho bà A., vạch trần ý đồ xấu của phía nguyên đơn.

Đại diện Viện KSND tỉnh tại toà nhanh chóng tiếp cận, nắm bắt tài liệu, chứng cứ và đưa ra kiến nghị với hội đồng xét xử xem xét tuyên bà A. vô tội.

Cuối cùng, toà phúc thẩm tuyên bà A. không phạm tội hình sự và yêu cầu nguyên đơn tố giác chuyển hồ sơ khởi kiện dân sự (nếu có tranh chấp kinh tế).

Nhiều năm qua, đôi bên không hề có đơn khởi kiện tranh chấp dân sự. Còn bà A. đã nhiều lần gửi đơn đến cấp thẩm quyền yêu cầu bồi thường oan sai, nhưng chưa được giải quyết dứt điểm.

Đó là những kỷ niệm khó quên trong cuộc đời làm báo.