(Thanh tra) - Du lịch nội địa tiếp tục là điểm tựa tăng trưởng của ngành Du lịch Việt Nam, đóng góp lớn vào tổng thu toàn ngành trong năm 2024 và quý I/2025. Tuy nhiên, để bứt phá trong giai đoạn tới, nhiều ý kiến cho rằng cần đổi mới tư duy phát triển, hoàn thiện chính sách và nâng cao chất lượng sản phẩm, thay vì chỉ chạy theo giá rẻ.
Thống kê cho thấy, du lịch nội địa đang giữ vai trò trụ cột của ngành, với 110 triệu lượt khách trong năm 2024, đóng góp phần lớn vào tổng thu khoảng 840 nghìn tỷ đồng, và hơn 35,5 triệu lượt trong quý I/2025, chiếm tới 84% doanh thu toàn ngành.
Trong quý I/2025, ngành Du lịch Việt Nam ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực. Theo Cục Du lịch Quốc gia (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), lượng khách nội địa đạt hơn 35,5 triệu lượt, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 242.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 84% tổng doanh thu toàn ngành trong ba tháng đầu năm.
Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hà Giang, Hải Dương, Thái Nguyên, Lâm Đồng, Quảng Ninh, Thanh Hóa và Đà Nẵng là những địa phương ghi nhận mức tăng trưởng mạnh. Các loại hình du lịch văn hóa – sinh thái, du lịch biển và tâm linh tiếp tục dẫn đầu về lượng khách.
Ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia, cho rằng, du lịch Việt Nam đang đứng trước vận hội mới để khẳng định vai trò là ngành kinh tế mũi nhọn, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Năm 2025, ngành đặt mục tiêu đầy kỳ vọng: đón 22–23 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 120–130 triệu lượt khách nội địa, với tổng thu từ du lịch đạt khoảng 980.000 – 1.050.000 tỷ đồng. Đây được xem là cột mốc quan trọng đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của toàn ngành sau giai đoạn nhiều biến động.
Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng vẫn là không ít lo ngại. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, ngành du lịch đang đối mặt với những “điểm nghẽn” về chi tiêu, chất lượng dịch vụ và sức chống chịu của doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ chiếm hơn 80% thị phần nội địa.
Theo PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), du khách nội địa đã đóng góp đáng kể vào tổng doanh thu du lịch năm 2024, trở thành lực đẩy chủ lực cho quá trình phục hồi và tăng trưởng toàn ngành. Vì vậy, việc định hướng khai thác hiệu quả thị trường này là lựa chọn phù hợp, góp phần đẩy nhanh phục hồi kinh tế.
Để tiếp cận hiệu quả nhóm khách nội địa, đặc biệt là đối tượng có mức chi tiêu cao, ngành du lịch cần tập trung đổi mới sản phẩm và dịch vụ nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng. Dựa trên xu hướng thay đổi hành vi du lịch trong trạng thái bình thường mới, cần có sự phối hợp giữa địa phương, điểm đến và doanh nghiệp lữ hành trong việc thiết kế các sản phẩm trải nghiệm phù hợp với từng phân khúc khách hàng.
Bên cạnh các sản phẩm đại chúng như du lịch biển, du lịch tâm linh hay du lịch ẩm thực, ông Long cho rằng cần chú trọng phát triển các dòng sản phẩm theo xu hướng mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của du khách. Trong đó bao gồm: nghỉ dưỡng cao cấp, chăm sóc sức khỏe, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, thể thao, du lịch thông minh, du lịch golf, du lịch MICE (hội họp, khen thưởng, hội nghị, triển lãm), du lịch tàu biển, du lịch xem động vật hoang dã và du lịch sự kiện.
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh vai trò của liên kết vùng trong việc mở rộng thị trường. Việc kết nối các trung tâm lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh với các điểm đến địa phương sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy chiến dịch quảng bá và liên minh kích cầu du lịch nội địa.
“Thị trường khách nội địa không chỉ là điểm tựa vững chắc cho cả ngành hàng không và du lịch, mà còn có rất nhiều dư địa để phát triển mạnh mẽ hơn nữa thông qua các chiến lược kích cầu hiệu quả", ông Long nhận định.
Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết, tốc độ tăng trưởng hiện nay của du lịch Việt Nam đang nằm trong nhóm cao trong khu vực. Với vai trò là ngành kinh tế mũi nhọn, du lịch không chỉ đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP, tạo công ăn việc làm, thúc đẩy giao lưu văn hóa, mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia.
Tuy nhiên, ông Bình cũng thẳng thắn chỉ ra rằng bối cảnh toàn cầu đang đặt ra những yêu cầu mới, thách thức chưa từng có đối với ngành du lịch. Từ biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường cho đến việc cạn kiệt tài nguyên – tất cả đang buộc ngành phải chuyển mình một cách mạnh mẽ, quyết liệt và có trách nhiệm.
Không chỉ đối mặt với các thách thức môi trường và đổi mới công nghệ, theo ông Bình, ngành du lịch nội địa còn cần điều chỉnh lại tư duy vận hành. Một trong những tư duy lạc hậu mà nhiều doanh nghiệp vẫn còn theo đuổi, theo ông, là lấy giảm giá làm công cụ kích cầu.
“Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, nơi sản phẩm chính là dịch vụ. Nếu chỉ tập trung vào giảm giá mà không nâng cao chất lượng, chúng ta sẽ đánh mất cả khách hàng lẫn giá trị thương hiệu”, ông Bình phân tích.
Thay vì chạy theo giá rẻ, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho rằng các doanh nghiệp cần thay đổi chiến lược theo hướng nâng cao giá trị dịch vụ. Đó không nhất thiết là tăng giá bán, mà là tăng trải nghiệm khách hàng thông qua các tiện ích gia tăng như tặng thêm bữa ăn, quà lưu niệm, hoặc một hoạt động trải nghiệm đặc biệt miễn phí. Một số doanh nghiệp đã bước đầu áp dụng cách tiếp cận này và cho thấy kết quả tích cực.
Ông cũng lưu ý rằng trong bối cảnh giá cả toàn cầu tăng cao – từ vé máy bay, chi phí lưu trú cho đến các dịch vụ phụ trợ – thì điều quan trọng không phải là rẻ hơn đối thủ, mà là xứng đáng với số tiền khách bỏ ra.
“Nếu cứ chạy theo giảm giá, du lịch Việt Nam sẽ dễ bị định vị là điểm đến giá rẻ, khó lòng cạnh tranh ở phân khúc cao cấp, lưu trú dài ngày. Trong khi đó, xu thế toàn cầu đang hướng đến chất lượng, trải nghiệm và sự khác biệt”, ông Bình nhận định.
Vẫn theo ông Bình, để hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch từng bước trở thành các doanh nghiệp xanh, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã xây dựng Hệ thống tiêu chí Du lịch xanh và bắt đầu ứng dụng các tiêu chí này cho các doanh nghiệp hội viên để từng bước xây dựng thương hiệu du lịch xanh cho du lịch Việt Nam. Song song với triển khai chuyển đổi xanh, một nhiệm vụ cấp bách của nghành du lịch là triển khai chuyển đổi số theo chỉ đạo của Đảng và Chính phủ mà trọng tâm là ứng dụng nhanh các công nghệ hiện đại,áp dụng trí tuệ nhân tạo, sử dụng robot.. để nâng tầm du lịch Việt Nam, đưa du lịch Việt Nam thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.
Đặc biệt, bên cạnh việc điều chỉnh tư duy kinh doanh, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một hệ thống chính sách hỗ trợ tổng thể. Cụ thể, ông đề xuất cần có chính sách tín dụng và thuế phù hợp cho các doanh nghiệp lữ hành, vận chuyển, lưu trú và dịch vụ du lịch - nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, có vai trò rất lớn trong phát triển du lịch nội địa nhưng lại đang gặp nhiều rào cản trong tiếp cận nguồn vốn, ưu đãi và khuyến khích đầu tư.
Để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và kích thích tiêu dùng, tháng 4/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 34/CĐ-TTg, về việc thúc đẩy phát triển du lịch, bảo đảm thực hiện tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số.
Công điện nêu: Năm 2025, để tăng tốc phát triển du lịch, thực hiện thắng lợi mục tiêu đón 22 - 23 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 130 triệu lượt khách nội địa, tổng thu từ du lịch tăng trưởng 12 - 13% so với năm 2024, tạo động lực lan tỏa phát triển các ngành, lĩnh vực khác, đóng góp tích cực, hiệu quả vào thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên, góp phần tăng tốc, bứt phá, tạo đà, tạo thế, tạo lực cho tăng trưởng hai con số ở các giai đoạn tiếp theo, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đẩy mạnh công tác quảng bá xúc tiến du lịch, chủ động triển khai Chương trình kích cầu phát triển du lịch năm 2025 và các năm tiếp theo. Cụ thể, chủ động đổi mới cách thức, nội dung, tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại, bảo đảm thực hiện thống nhất, chuyên nghiệp, hiệu quả công tác xúc tiến quảng bá du lịch ở trong nước và nước ngoài; xây dựng và định vị thương hiệu du lịch quốc gia gắn với hình ảnh chủ đạo, độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Kết hợp sử dụng nguồn lực của Nhà nước và huy động hiệu quả sự tham gia của toàn xã hội trong hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch.
Phát huy vai trò của phương tiện truyền thông, tạo đột phá trong hoạt động xúc tiến quảng bá thị trường trong nước, kết hợp với nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí ngành du lịch.
Trước đó, hàng loạt chính sách đã được triển khai như giảm 2% thuế VAT, gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất, cùng các chương trình kích cầu quy mô lớn do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì.
