Ông Nguyễn Văn Tiên trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Chia sẻ vấn đề này bên hành lang Quốc hội sáng 6/11, Phó chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Nguyễn Văn Tiên cho rằng, các hình thức hối lộ trong ngành y tế rất tinh vi, khó phát hiện với hình thức tài trợ tiền, mời các bác sỹ đi dự hội thảo quốc tế. 

- Xin ông cho biết ý kiến về việc các cơ quan truyền thông đưa tin Công ty Bio-Rad Laboratories Inc của Mỹ hối lộ 2,2 triệu USD cho các quan chức Chính phủ Việt Nam?

Ông Nguyễn Văn Tiên: Vấn đề này cần phải được xác minh làm rõ. Bộ trưởng Bộ Y tế cũng vừa có văn bản gửi cho Bộ trưởng Bộ Công an để điều tra vụ việc này. 

Năm ngoái, Trung Quốc đã xử phạt một công ty của Mỹ vài trăm triệu USD vì tội hối lộ mà họ chấp nhận chịu phạt. Còn trường hợp này ở Việt Nam, chúng ta phải xác định rõ là họ hoạt động trong lĩnh vực nào: thuốc, hóa chất hay thiết bị y tế… Tôi nghĩ là trong 5 năm mới chỉ có 2,2 triệu USD, có lẽ còn quá ít.

Thực tế nhiều năm nay, chi "hoa hồng" cho bác sỹ kê đơn thuốc là chuyện không hiếm. Ở các nước như Mỹ thì họ kiểm soát ngay từ các công ty, xem danh sách chi hoa hồng hoặc chi cho những ai... do đó mới phát hiện được. 

Còn ở Việt Nam, cũng muốn kiểm soát nhưng rất khó. Tôi mong là qua đợt này, chúng ta sẽ phát hiện được vấn nạn chi hoa hồng đang ở lĩnh vực nào, dược hay thiết bị y tế.

- Theo ông, các công ty nước ngoài có hình thức hối lộ nào trong lĩnh vực y tế?

Ông Nguyễn Văn Tiên: Họ có thể tài trợ dưới hình thức mời đi nước ngoài tham dự hội thảo. Nhiều công ty có thể tài trợ cho mấy trăm người đi dự hội thảo, chi phí mỗi người vài ngàn USD, cộng lại đã thành một khoản lớn.

Hình thức hối lộ trong lĩnh vực này rất đa dạng. Không chỉ tài trợ cho cán bộ đi tham quan học hỏi (du lịch), trả tiền trực tiếp hoặc hoa hồng theo đơn thuốc, gói thiết bị mà còn có những cơ chế hối lộ rất tinh vi, không qua tài khoản, không qua ngân hàng. Đây là câu chuyện khá phổ biến trên thế giới mà nhiều nước cũng phải đau đầu để xử lý. Ở Trung Quốc, họ giám sát bằng cách tìm những khoản chi bất thường từ chứng từ.

Tôi nghĩ là với những công bố, phát hiện của cơ quan điều tra ở nước ngoài như vậy cũng sẽ giúp chúng ta thấy được mức giá thuốc, giá thiết bị y tế thực tế mà các công ty nước ngoài cung cấp cho ta như thế nào để tránh bị chi phối bởi những khoản hoa hồng rất khó kiểm soát.

Tôi rất muốn Quốc hội ban hành luật Đấu thầu, trong đó có mục riêng cho đấu thầu cung ứng thuốc và thiết bị y tế để kiểm soát. Nhưng cũng rất vất vả vì thực tế này tồn tại ở nhiều nước.

- Những hình thức hối lộ như ông vừa nói có phổ biến tại Việt Nam?

Ông Nguyễn Văn Tiên: Có hàng chục công ty nước ngoài đầu tư trang thiết bị y tế và bán thuốc ở Việt Nam. Chỗ nào cũng có hoa hồng, vấn đề là làm thế nào để phát hiện được mới là khó.

- Vậy theo ông, chúng ta cần làm gì để kiểm soát, phát hiện được những hành vi này?

Ông Nguyễn Văn Tiên: Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đó họ mời đi tham dự hội thảo khoa học, đây cũng là dịp tốt cho cán bộ nâng cao trình độ chuyên môn, nhưng ẩn bên trong đó có chế độ, chính sách tài chính cho người cán bộ, bác sỹ được mời thì sẽ khó biết được. Ở đây là vấn đề y đức, sự tự giác, quản lý của cơ quan cán bộ, bác sỹ đó.

Hiện Việt Nam có cơ chế buộc kê khai tài sản rồi. Nhưng thực tế, văn hóa tiền mặt ở Việt Nam khiến cơ quan chức năng rất khó kiểm soát. Ở Nhật, họ kiểm soát thu nhập bác sỹ rất chặt. Thu nhập của bác sỹ ở Nhật gấp 3 lần thu nhập của người lao động thuộc các lĩnh vực khác và vì kiểm soát chặt nên bác sỹ chỉ có thu nhập chính đó thôi.

Còn ở Việt Nam, lương bác sỹ theo hệ thống chung nhưng chúng ta cũng không kiểm soát được hết các nguồn thu nhập khác. Tôi nghĩ, chỉ sau này, khi kiểm soát được tất cả các nguồn thu nhập qua tài khoản thì tình hình chống tham nhũng mới thuận lợi hơn.

- Xin cảm ơn ông!

(Vietnam+)