Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Văn Tiên. Ảnh: Thảo Nguyên

+ Mới đây thông tin Cty Bio-Rad Laboratories Inc của Mỹ bị cáo buộc đã hối lộ cho các quan chức Việt Nam 2,2 triệu USD trong nhiều năm để giành hợp đồng. Ông đánh giá thế nào về việc này?
 
- Bộ Y tế đã có văn bản gửi Bộ Công an đề nghị làm rõ rồi. Điều này cần phải xác định cho rõ vì thực tế năm ngoái Trung Quốc cũng phạt một Cty mấy trăm triệu USD liên quan đến tội hối lộ. Do vậy cần phải làm rõ đó là hoạt động nào: Thiết bị y tế, thuốc, hóa chất hay cái gì…
 
Thực tế hiện nay, vấn đề chi hoa hồng cho những người bán thuốc, bác sĩ kê đơn thuốc khá phổ biến. Nhưng làm thế nào để kiểm soát được việc này là vấn đề rất lớn. Ở các nước như Mỹ, họ kiểm soát ngay từ Cty, kiểm tra xem danh sách đã chi hoa hồng như thế nào, chi những ai, từ đó họ mới phạt ngược lại.
 
Phía Việt Nam mình muốn kiểm soát nhưng rất khó. Tôi hi vọng qua đợt này chúng ta sẽ tìm ra tiêu cực ở lĩnh vực cụ thể nào.
 
+ Khi điều tra, nếu phát hiện ra các sai phạm thì sẽ phải xử lý thế nào, thưa ông?
 
- Phát hiện ra thì phải xử thôi, chỉ sợ không phát hiện được. Nhưng việc phát hiện hối lộ rất khó, vì có thể người ta tài trợ cho các bác sĩ đi dự hội thảo cũng cộng vào. Ví dụ một hãng nào đó tài trợ cho mấy trăm người đi dự hội thảo, mỗi ông mấy nghìn đô, cộng lại đã thành như thế rồi.
 
Vậy phát hiện và xử lý cái đó như thế nào? Rất khó đối với chúng ta. Nhưng tôi nghĩ việc họ công bố như thế cũng là một dịp tốt cho Việt Nam chúng ta tìm cách đưa giá thuốc và những giá thiết bị y tế về giá trị thực mà không bị chi phối bởi hoa hồng.
 
Chúng tôi cũng muốn Quốc hội ban hành Luật Đấu thầu, trong đó mục riêng về đấu thầu thuốc cũng muốn kiểm soát chặt chẽ cái này. Vì cái này đã phổ biến ở nhiều nước, mà Trung Quốc là một ví dụ.
 
+ Thông qua hoạt động giám sát, theo ông đây có phải là vụ duy nhất?
 
- Hiện có mấy chục Cty dược bán thuốc ở Việt Nam, mà tôi nghĩ là chỗ nào cũng có hoa hồng. Nhưng vấn đề là chúng ta làm thế nào để phát hiện ra, rất khó.
 
+ Có tình trạng khi ký hợp đồng thì tiền sẽ tự động chảy vào tài khoản cá nhân?
 
- Họ trả hoa hồng có nhiều cách lắm, tài trợ đi nước ngoài, rồi trả tiền trực tiếp chứ không chỉ mỗi trả tiền vào tài khoản. Trong nước rất khó kiểm soát, họ có cơ chế trả hoa hồng tinh vi, khó phát hiện và điều này đã phổ biến ở nhiều nước, cũng rất khó phát hiện ra.
 
+ Vậy theo ông, chúng ta phải có cơ chế nào để kiểm soát tài sản thu nhập cá nhân?
 
- Chúng ta đã có Luật Thuế thu nhập cá nhân và chính sách kiểm soát kê khai tài sản, nhưng chúng ta lại rất khó bỏ văn hóa tiền mặt. Ở Nhật Bản kiểm soát chặt thu nhập của các bác sĩ làm việc ở bệnh viện nên lương của họ cao hơn gấp 3 lần so với mức bình quân của xã hội.
 
Còn ở ta, lương thế thôi nhưng thu nhập của các bác sĩ trong một số bệnh viện (BV) lớn rất cao. Trong khu nhà để xe ở BV Bạch Mai, BV Việt Đức, nhiều ô tô cá nhân lắm. Mặc dù Nhà nước ta đang triển khai nhưng cũng rất khó kiểm soát thu nhập cá nhân. Chỉ sau này chúng ta kiểm soát được thu nhập qua tài khoản thì mới có thể chống được tham nhũng.

Ông Lê Như Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội: Phải điều tra làm rõ, xử lý nghiêm Ảnh: Thảo Nguyên Tôi đề nghị trước hết phải xác minh thông tin trên xem có thực sự chuẩn xác không, từ đâu ra. Các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan thanh tra, cơ quan điều tra phải vào cuộc để khẳng định. Khi đã khẳng định rồi thì theo tôi phải xử lý thật nghiêm không thể để tình trạng này diễn ra mà đã có cảnh báo từ nhiều dự án của nước ngoài trước đó rồi. Sự việc này tôi đánh giá còn nghiêm trọng hơn vì liên quan trực tiếp đến sức khỏe, đến tính mạng của con người. Trước kia cũng có thông tin về thiết bị y tế cũ, khi xét nghiệm toàn sai lệch, chẩn đoán sai thì phương thức điều trị sai, lúc đó tính mạng của người dân bị ảnh hưởng, đe dọa. Tôi cho rằng, Bộ Y tế cần phải tổng rà soát lại tất cả sản phẩm, thiết bị y tế nói chung và những nguồn cung cấp dược từ trước tới nay trong cả nước đối với các cơ sở y tế khám chữa bệnh của người dân. Xem xem các thiết bị, dược phẩm đó về nước bằng nguồn nào, có chuẩn mực không, đúng với hợp đồng cam kết không, mặt bằng giá trung ở trong nước cũng như thế giới có đảm bảo không?...

Thảo Nguyên (Ghi)