Trong thư gửi Phó Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Claire Pierangelo, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nêu lại thông tin sơ bộ về vụ việc được đăng tải trên báo chí trong và ngoài nước.

Trước đó, Cty Bio-Rad bị FBI phanh phui vụ hối lộ 7,5 triệu USD cho các quan chức ở Nga, Thái Lan và Việt Nam để thu lợi nhuận trái phép 35 triệu USD.

Theo báo cáo trình lên SEC và Bộ Tư pháp Mỹ, Bio-Rad thừa nhận các vụ hối lộ quan chức tại 3 quốc gia này và lập hồ sơ giả mạo để che giấu các khoản thanh toán gây bất lợi cho Cty. Cụ thể, từ năm 2005 - 2010, Chi nhánh Bio-Rad tại Pháp là Bio-Rad SNC đã chi tiền dưới danh nghĩa hoa hồng từ 15 - 30% cho các đại lý ở Nga để giành các hợp đồng của Bộ Y tế Nga. Các Cty con khác của Bio-Rad ở châu Á cũng bị cáo buộc sử dụng những trung gian ở Việt Nam và Thái Lan để giành hợp đồng với chiêu thức tương tự.

Theo SEC, Bio-Rad đã mở một văn phòng đại diện tại Việt Nam từ năm 2005 đến cuối năm 2009. Trực thuộc quản lý của Giám đốc Bán hàng khu vực Đông Nam Á (RSM) của Bio-Rad Singapore, Giám đốc Văn phòng Việt Nam được phép thông qua các hợp đồng có trị giá đến 100.000 USD và tiền hoa hồng đến 20.000 USD/hợp đồng. Trong giai đoạn 2005 - 2009, Giám đốc Bio-Rad tại Việt Nam cho phép các đại diện bán hàng hối lộ một số lãnh đạo bệnh viện và phòng thí nghiệm Nhà nước để đổi lấy hợp đồng mua sản phẩm.

Trong thư điện tử gửi RSM ngày 18/5/2006, Giám đốc Chi nhánh Việt Nam cảnh báo Bio-Rad sẽ mất 80% doanh số nếu không chi hối lộ và đề xuất giải pháp đưa hối lộ qua một nhân vật trung gian để tránh rủi ro pháp lý. Theo đó, Bio-Rad Singapore bán sản phẩm cho một nhà phân phối Việt Nam với giá ưu đãi. Nhà phân phối này sẽ bán sản phẩm lại cho các bệnh viện Việt Nam với giá gốc. Một phần tiền ưu đãi trong các hợp đồng của Bio-Rad là dành cho hối lộ.

Tổng cộng từ năm 2005 - 2009, Văn phòng Đại diện của Bio-Rad tại Việt Nam đã chi 2,2 triệu USD cho các đại lý và nhà phân phối để chuyển lại cho những quan chức sở tại, nhờ đó mang về doanh số ước tính 23,7 triệu USD cho Bio-Rad Singapore. Các khoản tiền này được ghi trên sổ sách là “tiền hoa hồng”, “phí quảng cáo“ và “phí đào tạo”.

Về vụ việc này, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đề nghị Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam phối hợp với các cơ quan liên quan của Mỹ hỗ trợ điều tra làm rõ thông tin các báo nêu để xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi sai phạm. Trong trường hợp thông tin nói trên không đúng, Bộ Y tế cũng đề nghị phía Mỹ công khai thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân Việt Nam không hoang mang, đảm bảo niềm tin của nhân dân đối với Nhà nước nói chung và ngành Y tế nói riêng.

Cũng liên quan tới vụ việc, ngày 5/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã có công văn đề nghị Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang giao cơ quan chức năng làm rõ nghi án Bio-Rad hối lộ 2,2 triệu USD trong mua sắm y tế.

Cùng ngày, Chánh Thanh tra Bộ Y tế Đặng Văn Chính có công văn hỏa tốc gửi các Sở Y tế và bệnh viện Trung ương trong cả nước đề nghị rà soát, báo cáo việc mua các thiết bị xét nghiệm và chẩn đoán y tế của Cty Bio-Rad Laboratories trong giai đoạn từ 1/1/2005 - 5/11/2014 về Thanh tra Bộ trước ngày 15/11.

Thông tin từ Vụ Trang thiết bị và Công trình Y tế (Bộ Y tế) cho biết, khoảng 5 năm trước đây, Bio-Rad Laboratories là nhà cung cấp khá “mạnh”, không chỉ trong lĩnh vực y tế, Bio-Rad chiếm ưu thế trong cung cấp thiết bị cho nghiên cứu khoa học, xét nghiệm, phân tích cho các cơ sở y tế, nghiên cứu tại Việt Nam. Tuy nhiên, hơn 1 năm trước, Cty này có văn bản xin rút các hoạt động khỏi thị trường Việt Nam, không chịu trách nhiệm về pháp lý nữa cho đến khi xây dựng lại hệ thống.

Phương Anh