Tổng thống Brazil Michel Temer ngồi giữa 2 nhân vật đang bị đề nghị điều tra tham nhũng là Eunicio Oliveira (bên trái - Chủ tịch Thượng viện) và Rodrigo Maia (bên phải - Chủ tịch Hạ viện). Ảnh: AFP

Từ nhiều tuần nay, Chính phủ, Quốc hội, các đảng phái từ cánh tả tới cánh hữu, từ cầm quyền tới đối lập như "ngồi trên đống lửa" bởi tuyên bố của Thẩm phán CTN Rodrigo Janot sẽ đưa ra danh sách một loạt chính trị gia, nghị sĩ Quốc hội đề nghị Tòa án Tối cao mở các cuộc điều tra về hành vi tham nhũng, hối lộ, rửa tiền, tài trợ bất hợp pháp cho các đảng phái chính trị và cho các kỳ bầu cử, liên quan đến 2 tập đoàn lớn nhất Brazil là Tập đoàn Xây dựng Odebrecht và Tập đoàn dầu khí Petrobras.

Và rồi thời khắc đáng sợ nhất đã đến. Ngày 15/3, Thẩm phán CTN Rodrigo Janot đã chính thức gửi danh sách tới Tòa án Tối cao, đề nghị mở 83 cuộc điều tra liên quan đến khoảng 170 nghị sĩ, chính trị gia.

Mặc dù danh tính của 170 nghị sĩ, chính trị gia bị đề nghị điều tra chưa được tiết lộ, nhưng theo nhiều nguồn tin riêng mà báo chí Brazil "moi" được thì có rất nhiều cái tên "khủng' nằm trong danh sách này, chẳng hạn như Tel Rodrigo Maia - Chủ tịch Hạ viện, Eunicio de Oliveira - Chủ tịch Thượng viện, José Serra - Thượng nghị sĩ Đảng Xã hội - Dân chủ Brazil (PSDB - Đảng Trung hữu), Thượng nghị sĩ Aécio Neves (người góp phần "hạ bệ" cựu Tổng thống Dilma Rousseff). Cũng theo báo chí Brazil, góp mặt trong danh sách này còn có 2 cựu Tổng thống Brazil là bà Dilma Rousseff và ông Luiz Inacio "Lula" da Silva.

Theo đánh giá của Esther Solano - Giáo sư Xã hội học thuộc Trường Đại học Liên bang Sao Paulo, cuộc chiến CTN ở Brazil đang có bước ngoặt lớn. Có thể nói, danh sách điều tra của Thẩm phán CTN Rodrigo Janot đang gây nên một cơn bão táp cho liên minh cầm quyền hiện nay ở Brazil, trong đó trụ cột là Đảng PSDB và Đảng Phong trào Dân chủ Brazil (PMDB - đảng của đương kim Tổng thống Michel Temer), 2 đảng đang ra sức liên kết nhằm đánh bật Đảng Lao động (PT) ra khỏi bộ máy cầm quyền bằng "chiêu bài" CTN. Thế nhưng, giờ đây, chính 2 đảng này lại đang dính quá sâu vào bê bối tham nhũng và các nghị sĩ, chính trị gia thuộc 2 đảng này đang bị điều tra tham nhũng nhiều nhất.

Có thể thấy, việc đưa được danh sách các cá nhân đề nghị Tòa án Tối cao mở cuộc điều tra về các hành vi tham nhũng là một nỗ lực không mệt mỏi của Thẩm phán CTN Rodrigo Janot.

Từ lâu nay, cuộc chiến CTN ở Brazil vẫn bị dậm chân tại chỗ. Hẳn ai cũng nhớ, cựu Tổng thống Lula da Silva, vốn đã bị cáo buộc dính líu tới vụ bê bối tham nhũng liên quan đến Tập đoàn Odebrecht và Tập đoàn Petrobras, nhưng vẫn dẫn đầu trong cuộc thăm dò về cuộc bầu cử ở Brazil diễn ra vào năm 2018. Hay như Tổng thống đương nhiệm Michel Temer và các đồng minh thân cận của mình cũng luôn tìm cách để ngăn cản Tòa án Tối cao tham gia điều tra tham nhũng, bởi họ biết, khi Tòa án Tối cao vào cuộc thì không còn ai được quyền miễn trừ, kể cả Tổng thống. Hay như cách đây 2 năm, cũng vẫn Thẩm phán CTN Rodrigo Janot đã đưa ra danh sách 47 chính trị gia dính líu tới tham nhũng, nhưng đến nay, chẳng ai bị điều tra hay bị kết án cả.

Không chỉ bị tố ngăn cản Tòa án Tối cao mở các cuộc điều tra tham nhũng, đương kim Tổng thống Brazil còn bị cáo buộc sửa đổi các quy định về bảo hiểm và lao động việc làm gây bất lợi cho người làm công ăn lương, tạo điều kiện cho giới chủ "bóc lột" người lao động. "Việc sửa đổi những quy định này rõ ràng không hợp lòng dân. Đảng PMDB đang muốn thoát khỏi cuộc khủng hoảng bê bối tham nhũng, nhưng thay vì tự cải tổ chính mình, loại bỏ những đối tượng tham nhũng ra khỏi Đảng, thì họ lại đang tìm kiếm sự trợ giúp từ những nhà tài phiệt kinh tế, bỏ qua quyền lợi của đại đa số người dân, những người từng giúp có được quyền lực như ngày nay", chuyên gia Xã hội học Celso Rocha de Barros bức xúc.

Liệu danh sách của Thẩm phán CTN Rodrigo Janot có được Tòa án Tối cao xem xét và thực hiện? Điều đó vẫn còn chưa chắc. Có một điều chắc chắn đang diễn ra, đó là các đảng phái chính trong liên minh cầm quyền Brazil đang hợp sức với nhau để đề nghị Quốc hội "ân xá" cho những sai phạm liên quan tới tài trợ bất hợp pháp cho các chiến dịch tranh cử. "Nếu điều này xảy ra, coi  như cuộc chiến CTN ở Brazil trở nên vô nghĩa. Tham nhũng đã trở thành hệ thống và là mối nguy hại lớn hơn bất kỳ mối đe dọa nào đối với nền kinh tế Brazil. Ân xá cho những sai phạm đồng nghĩa với ân xá cho các hành vi tham nhũng. Thế thì CTN để làm gì", Nghị sĩ Silvio Costa phân tích.

Nhật Minh