"Ông trùm của các ông trùm ma túy" Mexico Joaquin "El Chapo" Guzman. Ảnh: Reuters

Trong sự tĩnh lặng đến kỳ lạ sau sự kiện chấn động - Guzman lần thứ hai trốn thoát khỏi nhà tù được canh phòng cẩn mật bậc nhất Mexico - bạn bè và kẻ thù của ông trùm ma túy vẫn chờ đợi để xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

"Hắn muốn lấy lại những gì đã mất", AP dẫn lời Jack Riley, chuyên viên cao cấp tại Cơ quan Bài trừ Ma túy Mỹ (DEA), người dành nhiều năm lần theo dấu vết Guzman, nhận xét. "Đây là một trong những lý do khiến tôi tin rằng hắn chưa rời khỏi đất nước".

Theo tài liệu nội bộ của DEA, trong quãng thời gian Guzman ngồi tù, mạng lưới Sinaloa do y lập nên được điều hành bởi hai lãnh đạo có phong cách cổ điển Ismael "El Mayo" Zambada Garcia và Rafael Caro Quintero, cùng kẻ mới gia nhập tổ chức Damaso Lopez Nunez, bên cạnh Ivan Archivaldo Guzman, con trai "ông trùm của các ông trùm ma túy".

Chuyên gia nhận định việc Sinaloa thay đổi ít hay nhiều hơn so với trước đây phần lớn phụ thuộc vào hành động của Guzman, liệu hắn có điều hành mạng lưới từ xa hay không và nếu có thì mức độ tham gia đến đâu. Tuy nhiên, tính phức tạp của kế hoạch đào tẩu mà tên này thực hiện đã cho thấy Guzman rõ ràng vẫn là một lãnh đạo có tiếng nói trong tổ chức.

Ngay cả khi bị tống giam, Guzman được cho là vẫn truyền mệnh lệnh tới con trai và đàn em thông qua những luật sư đến làm việc với hắn hoặc bằng điện thoại di động do các quản giáo nhận hối lộ tuồn vào. Nhưng sau khi được tự do, nếu Guzman thực sự muốn giành lại ngai vàng trong giới buôn bán ma túy thì hắn sẽ phải rất cố gắng để làm quen với một môi trường hoàn toàn mới, theo AP.

Chính quyền Mexico hiện tương đối mạnh tay trong việc truy quét các băng đảng ma túy. Từ tháng hai năm ngoái, nhà chức trách bắt giữ hàng loạt thủ lĩnh của các tổ chức buôn lậu ma túy lớn như Vicente Carrillo Fuentes của băng Juarez, Servando "La Tuta" Gomez từ băng Knights Templar hay Omar Trevino Morales của băng Zetas.

Duy nhất tổ chức Jalisco New Generation là vẫn phát triển và trở thành một trong những nhóm tội phạm quyền lực bậc nhất thế giới. Jalisco ban đầu là một nhánh của Sinaloa, chuyên phụ trách buôn bán ma túy đá, do Ignacio "Nacho" Coronel dẫn đầu, nhưng hiện tại không ai rõ lãnh đạo của hai băng đảng này có mối liên hệ như thế nào.

"Jalisco ngày càng lớn mạnh trong khi Sinaloa thì suy yếu do 'gã lùn' bị bắt", Raul Benitez, chuyên gia an ninh tại Đại học Tự động hóa Quốc gia Mexico, bình luận, nhắc tới biệt danh của Guzman. "Gã lùn chắc chắn đang tìm mọi cách để khôi phục lại sức mạnh của Sinaloa".

"Tổ chức của Guzman bị thiệt hại rất nhiều từ cuối năm ngoái, chuỗi cung ứng thì đang lung lay", Samuel Logan từ công ty cố vấn an ninh Southern Pulse cho hay. "Vậy nên, ông ta hẳn là đang nỗ lực để vực dậy đế chế của mình".

Trong gần một năm qua, chính quyền Mexico đã mở nhiều cuộc tấn công nhằm vào băng Gulf và Zetas ở biên giới bang Tamaulipas. Vì thế, Guzman nhiều khả năng sẽ tránh xa khu vực này và nhắm tới thành phố biên giới Nuevo Laredo, một trong những cảng hàng hóa trên đất liền lớn nhất thế giới. Guzman từng có ý định độc chiếm thị trường ở đây, ông Guillermo Valdes, cựu giám đốc cơ quan tình báo Mexico, cho biết.

"El Chapo ôm tham vọng kiểm soát Nuevo Laredo từ năm 2001" nhưng chưa bao giờ có thể hoàn thành mục tiêu này, ông nói.

Theo Valdes, sau khi vượt ngục thành công lần đầu tiên cách đây hơn 14 năm, Guzman từ một kẻ buôn lậu ma túy tầm trung vươn lên trở thành ông trùm giàu có và uy quyền nhất thế giới. Với quá khứ lẫy lừng như vậy, Guzman sẽ muốn gây dựng lại vị thế của mình một lần nữa.

Guzman "thực sự là một huyền thoại", Valdes nói. "Nếu để ý kỹ các tổ chức buôn lậu ma túy được thành lập từ năm 1990 thì bạn có thể thấy Sinaloa là mạng lưới tội phạm duy nhất còn tồn tại cho đến ngày nay. Đây là minh chứng rõ nét nhất cho tính hiệu quả trong chiến lược cũng như năng lực lãnh đạo của thủ lĩnh".

 Vũ  Hoàng (theo AP)