Bên ngoài cổng Trụ sở Ủy ban Chống tham nhũng ở Dhaka, ngày 31/1/2023. Ảnh: BenarNews

Thông báo của Ủy ban Chống tham nhũng Bangladesh (ACC) đánh dấu lần đầu tiên họ cáo buộc Sheikh Abdul Hye Bachchu, cựu Chủ tịch BASIC Bank - một ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước - về tội gian lận trong cuộc điều tra kéo dài hàng thập kỷ.

Ủy ban này đã bị chỉ trích nặng nề trong nhiều năm vì đã không điều tra Bachchu, mặc dù có hơn 50 vụ kiện chống lại ông ta, theo Hãng tin BenarNews.

Bachchu là một chính trị gia, cựu nghị sĩ Bangladesh. Ông giữ chức Chủ tịch Ngân hàng BASIC từ tháng 9/2009 đến năm 2013, và được cho là có quan hệ thân thiết với Thủ tướng Sheikh Hasina.

Ông Mahbub Hossain, Thư ký ACC, nói với giới truyền thông hôm 12/6 rằng: “Các cáo buộc đã được thông qua trong một cuộc họp hội đồng ngày hôm nay. Các nhân viên điều tra sẽ sớm nộp báo cáo cho tòa án”.

Trong số những người bị cáo buộc, có 46 người là cán bộ ngân hàng và còn lại người là người đi vay, ông Mahbub Hossain cho biết.

“Cựu Chủ tịch Bachchu của Ngân hàng BASIC và cựu Thư ký Shah Alam Bhuiyan đã bị buộc tội trong 58 trường hợp”, ông Mahbub nói thêm về các trường hợp được đệ trình chống lại hai cán bộ ngân hàng vào năm 2015.

BenarNews đã liên lạc với Bachchu nhưng ông từ chối bình luận.

Liên quan vụ việc, các thành viên đối lập đã chỉ trích ACC "phớt lờ" việc điều tra Bachchu, một cựu nhà lập pháp của Đảng Dân tộc (Jatiya Party), vì mối liên hệ chặt chẽ của ông với Đảng Liên đoàn Nhân dân (Awami League - AL) cầm quyền.

Bachchu được bổ nhiệm làm Chủ tịch Ngân hàng BASIC vào năm 2009 bởi Chính phủ của Đảng Liên đoàn Nhân dân, do Thủ tướng Sheikh Hasina lãnh đạo. Ông được tái bổ nhiệm vào năm 2012, nhưng Bachchu đã từ chức sau áp lực của những cáo buộc về một vụ lừa đảo cho vay khổng lồ xuất hiện năm 2013.

Cách đây 10 năm, ACC đã nhận được một báo cáo điều tra từ Ngân hàng Trung ương của đất nước về việc biển thủ khoảng 415,4 triệu USD trong giai đoạn năm 2009 đến 2013 từ Ngân hàng BASIC.

Vào tháng 2 năm nay, ACC đã thông báo cho Tòa án Tối cao rằng, ngoài 209 triệu USD, số tiền còn lại đã được thu hồi.

Các quan chức ACC giải thích, những người bị cáo buộc đã tham ô thông qua việc phát hành các khoản vay ngân hàng có lợi cho các tổ chức giả mạo để thế chấp không tồn tại.

Đáng chú ý, Bachchu là thành viên duy nhất trong hội đồng quản trị của Ngân hàng BASIC bị cáo buộc.

Theo Thư ký ACC Mahbub, lý do là bởi tất cả các khoản vay được giải ngân đều có chữ ký của Bachchu, cựu Thư ký Shah Alam và các cựu Giám đốc Điều hành A.K.M. Sajedur Rahman và Kazi Faqurul Islam.

Trong khi, “không có tờ trình vay nào có chữ ký của bất kỳ thành viên hội đồng quản trị khác”. Điều đó có nghĩa, “những việc này được thực hiện mà không thông báo cho các thành viên hội đồng quản trị", ông Mahbub cho biết.

Cũng theo Thư ký ACC, “ngay cả khi có một cuộc họp hội đồng quản trị, Bachchu sẽ giao tài liệu giấy tờ làm việc cho các thành viên hội đồng quản trị vào đêm trước hoặc vào buổi sáng diễn ra cuộc họp để không thành viên nào có thể nghiên cứu được”.

Mahbub cho biết, điều này được thực hiện bất chấp quy định rằng biên bản cuộc họp phải được gửi cho các thành viên hội đồng quản trị ít nhất bảy 7 trước đó.

Vào tháng 11/2022, Tòa án Cấp cao đã cho ACC 3 tháng để hoàn thành cuộc điều tra về vụ lừa đảo cho vay của Ngân hàng BASIC. Tòa án yêu cầu cơ quan này chuẩn bị báo cáo điều tra và nộp cho tòa án xét xử trong thời gian đó.

Tuy nhiên, tòa án khi ấy đã bày tỏ sự thất vọng về việc cơ quan chống tham nhũng đã không nộp bản cáo trạng trong một vụ án liên quan đến khoản tiền lớn bị biển thủ.

Với việc ACC cáo buộc 146 người, trong đó có cựu Chủ tịch Ngân hàng BASIC, Giám đốc Điều hành Tổ chức Minh bạch Quốc tế Bangladesh Iftekharuzzaman cho rằng, đây là một diễn biến tích cực khi cuối cùng bản cáo trạng đã được đệ trình, mặc dù quá trình này đã mất rất nhiều thời gian.

Liên quan đến Ngân hàng BASIC, trong Báo cáo Kiểm toán tổng hợp cho giai đoạn tài chính 2013-2018, Cơ quan Tổng Kiểm soát và Kiểm toán Bangladesh (CAG) đã chỉ ra sai phạm tài chính lớn tại 16 bộ, ngành của Chính phủ, với giá trị lên đến 117 tỷ Taka (1,4 tỷ USD). Trong đó, riêng Ngân hàng BASIC đã chiếm đến 38 tỷ Taka.

Những bất thường được CAG tìm thấy như: Cung cấp các khoản vay mà không cần xác minh tài liệu, cấp tín dụng mà không đảm bảo đủ bảo lãnh và sai sót trong việc hỗ trợ tài sản thế chấp trong trường hợp cho vay phân loại, cung cấp các khoản vay cho các công ty không tồn tại trên cơ sở tài liệu và mở rộng cho vay đối với các tài sản đã có được thế chấp với các ngân hàng khác.

Bên cạnh đó, CAG công bố những phát hiện tại Ngân hàng BASIC liên quan đến việc hiển thị huy động doanh thu ít hơn thực tế nhằm giảm thuế thu nhập; xác định, chỉnh sửa tổng thu nhập không đúng yêu cầu, quy định…