Nếu không có giải pháp kịp thời, thị trường trong nước cũng sẽ chịu nhiều tác động.

Giá lúa trong nước nhích nhẹ, giá gạo xuất khẩu cũng kỳ vọng sẽ sớm tăng trở lại trong thời gian tới (Ảnh minh họa).

Giá lúa gạo giảm sâu sau giai đoạn tăng nóng

Giá lúa gạo đã có sự sụt giảm mạnh ngay trước khi vụ Đông Xuân bắt đầu, đánh dấu sự đảo chiều sau một giai đoạn tăng nóng. Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang cho thấy, vào ngày 6/1, giá lúa trên địa bàn tỉnh đã giảm mạnh ngay sau kỳ nghỉ Tết Dương lịch.

Theo đó, thương lái đã điều chỉnh giá thu mua lúa Đài Thơm 8 và OM18 tươi xuống còn 8.000 - 8.200 đồng/kg, giảm 600 đồng/kg so với trước kỳ nghỉ. Tương tự, giá lúa OM 5451 giảm 500 đồng/kg, chỉ còn 7.800 - 8.000 đồng/kg, trong khi lúa IR 50404 giảm 200 đồng/kg, dao động từ 7.200 - 7.400 đồng/kg.

Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giá gạo nguyên liệu IR 504 lao dốc, giảm 1.200 đồng/kg còn 7.500 - 7.600 đồng/kg, trong khi gạo thành phẩm IR 504 cũng giảm 200 - 300 đồng/kg, dao động từ 10.000 - 10.200 đồng/kg.

Trên thị trường xuất khẩu, theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo 5% tấm xuất khẩu ngày 6/1 giảm thêm 8 USD so với cuối năm 2024, còn 473 USD/tấn - mức thấp nhất kể từ tháng 4/2023. Giá gạo 25% tấm giảm 16 USD còn 438 USD/tấn, trong khi gạo 100% tấm giảm đến 51 USD/tấn, chỉ còn 332 USD/tấn.

Sau khoảng 2 tháng giá lúa gạo trong nước giảm sâu, đà tăng đã quay trở lại. Trong phiên giao dịch sáng 18/2, tại Đồng bằng sông Cửu Long, giá lúa gạo tăng nhẹ từ 100 - 200 đồng/kg.

Giá lúa chất lượng cao dao động từ 5.800 - 7.800 đồng/kg tùy loại giống và địa phương. Lúa đặc sản như ST24, ST25 có giá từ 8.300 - 9.000 đồng/kg. Những diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn được doanh nghiệp bao tiêu có giá mua cao hơn thị trường. Bà con đang đẩy nhanh tiến độ thu hoạch nhờ thời tiết thuận lợi.

Tuy nhiên, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì dưới 400 USD/tấn, thấp hơn cả thời điểm ngày 6/1. Theo VFA ngày 18/2, gạo xuất khẩu 5% tấm được chào bán với giá 395 USD/tấn; gạo 25% tấm là 372 USD/tấn; gạo 100% tấm là 310 USD/tấn.

Theo báo cáo mới nhất, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang ở mức thấp nhất trong số các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới. Cụ thể, gạo xuất khẩu 5% tấm của Thái Lan được chào bán với giá 418 USD/tấn, trong khi gạo 25% tấm có giá 397 USD/tấn và gạo 100% tấm là 365 USD/tấn.

Ấn Độ cũng ghi nhận mức giá tương tự với gạo 5% tấm ở mức 413 USD/tấn và gạo 25% tấm ở mức 394 USD/tấn. Pakistan đưa ra mức giá cho gạo 5% tấm là 402 USD/tấn, gạo 25% tấm ở mức 370 USD/tấn và gạo 100% tấm ở mức 337 USD/tấn.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương, cho biết giá gạo xuất khẩu giảm theo xu hướng thị trường thế giới, đặc biệt sau khi Ấn Độ "xả hàng" do dỡ bỏ lệnh cấm và thuế xuất khẩu gạo. Sản lượng gạo toàn cầu dồi dào đã tác động đến giá cả, ảnh hưởng không chỉ đến Việt Nam mà còn các nước như Thái Lan và Pakistan. Ông Hải nhận định rằng giá gạo không thể mãi leo thang, khi đạt đỉnh thì sẽ có xu hướng giảm, giống như thị trường chứng khoán.

Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho hay, thị trường gạo thế giới vừa trải qua giai đoạn giao dịch chậm. Sự đảo chiều của giá lúa gạo từ cuối năm 2024 được cho là do tình trạng dư cung trên thị trường.

Từ cuối năm 2024 đến giữa tháng 2/2025, giá lúa gạo trong nước và giá gạo xuất khẩu liên tục giảm sâu (Ảnh minh họa).

Trong bối cảnh các nước nhập khẩu lớn như Indonesia và Philippines tạm ngưng hoặc giảm bớt mua hàng, sản lượng gạo từ các quốc gia sản xuất, đặc biệt là Ấn Độ, lại tăng mạnh.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2024 - 2025 dự báo đạt mức kỷ lục 532,66 triệu tấn, cao hơn gần 10 triệu tấn so với niên vụ trước. Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan và Pakistan đều ghi nhận mức sản lượng tăng, trong đó riêng Ấn Độ đạt 145 triệu tấn, tăng 7,2 triệu tấn so với năm trước, dẫn đến tình trạng dư cung toàn cầu.

Không chỉ nguồn cung gia tăng, nhu cầu nhập khẩu cũng suy giảm rõ rệt. Khi tình trạng khan hiếm do lệnh cấm của Ấn Độ kết thúc, nhiều khách hàng truyền thống của Việt Nam đã trì hoãn mua hàng với kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm.

Dự báo thị trường gạo sẽ phục hồi

Theo ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Phó Tổng Giám đốc MXV, thị trường gạo toàn cầu đang chịu áp lực nặng nề từ nguồn cung dư thừa, trong khi nhu cầu chưa có sự hồi phục đáng kể. Trước tình hình này, giá gạo thế giới vẫn bị áp lực trong thời gian tới, ít nhất cho đến khi các quốc gia nhập khẩu quay trở lại với nhu cầu mua sắm lớn hơn.

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hiện đang đứng ở mức thấp nhất trong nhóm các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, ông Quỳnh nhận định đây chỉ là tình trạng tạm thời. Hạt gạo Việt Nam từ lâu đã khẳng định vị thế quan trọng trên thị trường xuất khẩu toàn cầu, với phân khúc thị trường riêng biệt và nhu cầu ổn định. Khi các khách hàng lớn quay lại, giá gạo Việt Nam có khả năng phục hồi mạnh mẽ.

Theo nhận định của các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành, thị trường gạo hiện nay là cuộc "đấu tranh tâm lý" giữa người mua và người bán, chỉ mang tính ngắn hạn vì nhu cầu thực tế của các nước nhập khẩu rất lớn.

Philippines vẫn là thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới vào năm 2025 và đóng vai trò là khách hàng chủ lực của Việt Nam. Bình quân mỗi tháng, thị trường này cần nhập khẩu 350.000 tấn gạo để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước. Dù Philippines đang cố gắng đa dạng hóa nguồn cung từ Thái Lan, Campuchia và Ấn Độ, nhưng thị trường Việt Nam vẫn giữ vai trò quan trọng. Ngoài ra, Trung Quốc cũng là một thị trường quan trọng khác, với nguồn cung gạo chủ yếu từ Thái Lan và Việt Nam.

Với tình hình này, giá gạo xuất khẩu dự kiến sẽ sớm tăng trở lại. Dù không cao như năm ngoái, giá gạo vẫn có thể đạt khoảng 435 - 450 USD/tấn cho loại gạo thông dụng 5% tấm. Các loại gạo thơm, chất lượng cao, gạo đặc sản vẫn sẽ tiêu thụ tốt.