(Thanh tra) - Một trong những điểm mới quan trọng tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo được Thanh tra Chính phủ trình Chính phủ là quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến.
Theo Dự thảo Luật, Điều 3a được bổ sung sau Điều 3, quy định rõ: Cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức tiếp công dân theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến. Chính phủ quy định chi tiết về hình thức tiếp công dân trực tuyến. Theo Thanh tra Chính phủ, hình thức tiếp công dân trực tuyến được bổ sung mới để thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Kết luận số 107-KL/TW ngày 24/12/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, trong đó yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
Thanh tra Chính phủ cho biết, quy định này sẽ tạo thuận lợi hơn cho người dân khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của mình, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp lại các đơn vị hành chính hiện nay.
Tuy nhiên, không phải đến khi dự thảo Luật quy định, việc tiếp công dân trực tuyến mới được quan tâm. Quy chế tiếp công dân trực tuyến ban hành kèm theo Quyết định số 748/QĐ-TTCP ngày 28/12/2023 của Thanh tra Chính phủ đã quy định, tiếp công dân trực tuyến là việc tiếp công dân trực tiếp có sự hỗ trợ từ các thiết bị điện tử và phần mềm ứng dụng được thiết lập, kết nối với nhau thông qua môi trường mạng, được tiến hành tại trụ sở tiếp công dân các cấp.
Theo Tiến sỹ Mai Văn Duẩn, Trưởng Ban Tiếp công dân tỉnh Bắc Ninh, tiếp công dân trực tuyến góp phần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Cùng với Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo, phần mềm tiếp công dân trực tuyến được Thanh tra Chính phủ triển khai góp phần đáp ứng yêu cầu của ngành trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, hỗ trợ hiệu quả công tác cải cách hành chính theo kế hoạch đặt ra.
Từ năm 2024, Thanh tra Chính phủ đã tiên phong thí điểm tiếp dân trực tuyến kết nối từ Trung ương đến địa phương. Các buổi tiếp dân này đã giúp xử lý hàng trăm đơn thư mà công dân không phải di chuyển đến Hà Nội hay trụ sở tiếp công dân ở cấp tỉnh.
Tại Nghệ An, tháng 6/2025, UBND tỉnh đã triển khai mô hình tiếp công dân trực tuyến. Người dân ở các xã trên địa bàn tỉnh có thể trực tiếp gửi đơn, tham gia buổi tiếp dân do lãnh đạo tỉnh chủ trì ngay tại Trụ sở tiếp công dân tỉnh, thay vì phải đi hàng trăm cây số. Tương tự, Tuyên Quang đã tổ chức buổi tiếp dân định kỳ tháng 5/2025 qua hình thức trực tuyến, nhờ đó, nhiều vụ việc tồn đọng kéo dài được tháo gỡ kịp thời.
Ở Hải Phòng, địa phương thí điểm từ tháng 9/2025. Kế hoạch triển khai mô hình tiếp công dân của tỉnh cũng yêu cầu buổi tiếp dân trực tuyến được ghi âm, ghi hình đầy đủ, tạo nguồn dữ liệu để phục vụ công tác giám sát, giải quyết khiếu nại và phòng ngừa khiếu kiện vượt cấp. Còn tại Đắk Nông, Ninh Thuận (cũ), từ tháng 1/2025, việc ứng dụng mạng truyền số liệu chuyên dùng đã giúp đơn thư gửi về Trung ương được xử lý nhanh hơn, giảm áp lực cho khâu tiếp dân truyền thống.
Những kết quả này cho thấy, mô hình tiếp công dân trực tuyến không chỉ mang lại lợi ích cho người dân như: Tiết kiệm thời gian, chi phí, minh bạch thông tin mà còn giúp cơ quan Nhà nước nâng cao hiệu quả quản lý, phòng, chống tiêu cực, tăng niềm tin của xã hội.
Do đó, có thể thấy, việc luật hóa hình thức tiếp công dân trực tuyến là bước tiến quan trọng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam.
Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, nâng cao chất lượng về cung cấp và sử dụng hiệu quả dịch vụ công trực tuyến đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" của Chính phủ cũng đã đặt mục tiêu, đến năm 2030, 70% người dân trưởng thành sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Khi đó, nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước, bao gồm cả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo sẽ được sẽ được số hóa toàn diện, góp phần xây dựng một hệ thống quản lý nhà nước minh bạch, hiệu quả và lấy người dân làm trung tâm, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
