Mới đây, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã đồng ý với các kiến nghị xử lý sau thanh tra của TTCP và giao các bộ, ngành và cơ quan liên quan tổ chức việc thực hiện các kiến nghị; báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ.

Theo TTCP, qua thanh tra việc thu, quản lý và sử dụng quỹ BHXH cho thấy những bất cập, tồn tại khi công tác xây dựng kế hoạch thu chưa sát với thực tế; để tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT diễn biến phức tạp. Nhiều doanh nghiệp nợ đọng kéo dài, thiếu trách nhiệm trong việc đóng BHXH, BHYT cho NLĐ; trốn nộp các khoản bảo hiểm cho NLĐ hơn 167,2 tỷ đồng; chậm nộp BHXH, BHYT hơn 5,4 tỷ đồng; không tham gia BHXH, BHYT trong nhiều năm cho NLĐ với số tiền trên 608 tỷ đồng. Một số địa phương có số nợ lớn trong thời gian dài như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Hải Phòng, Nghệ An, Sơn La, Thanh Hoá…

Kiểm tra việc thực hiện chế độ BHXH, TTCP cũng chỉ ra hàng loạt sai phạm trong khâu thẩm định hồ sơ không đúng dẫn đến chi sai; truy lĩnh trợ cấp 1 lần không đúng thủ tục; thanh toán không kịp thời cho các đối tượng hưởng BHXH; chưa thực hiện nghiêm túc việc trích lại 2% quỹ lương từ tiền thu BHXH để chi trả kịp thời cho NLĐ và sử dụng nguồn tiền dành cho mục đích dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sai mục đích, sai đối tượng... gần 18 tỷ đồng. Trong đó, việc giải quyết không đúng chế độ, sai đối tượng, không đủ thủ tục hồ sơ, chậm giải quyết chế độ cho 18.250 người với số tiền chi sai hơn 4,5 tỷ đồng.

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra còn phát hiện tại 17 địa phương (Sóc Trăng, TP HCM, Lâm Đồng, Bạc Liêu, Phú Thọ, Nghệ An, Đắk Nông, Ninh Bình, Sơn La...) không chi trả tiền chế độ nghỉ dưỡng sức cho NLĐ, hoặc chi sai chế độ, sai đối tượng, mục đích của 5.798 người với tổng số tiền hơn 2,87 tỷ đồng. Tại Thanh Hoá, chi trả chế độ trợ cấp mất sức lao động cho 188 người đã hết hạn hưởng chế độ nhưng không cắt trợ cấp hoặc cho giám định lại sức khoẻ với số tiền hưởng sai, gây thiệt hại quỹ BHXH hơn 9,5 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc thực hiện các chế độ BHYT cũng có nhiều sai phạm như ký hợp đồng khám chữa bệnh (KCB); thanh toán trùng lặp, chênh lệch so với thực tế; kê sai số lượng thuốc, sai đơn giá thuốc; kê khống tiền thuốc, vật tư y tế, tiền khám bệnh ngoại trú; lạm dụng khám cận lâm sàng, thu sai quy định giá dịch vụ KCB theo yêu cầu của bệnh nhân; thu trùng chi phí KCB; bệnh nhân phải nằm ghép nhưng vẫn thanh toán mỗi người một giường... với tổng số tiền vi phạm hơn 647,4 tỷ đồng. Kết quả giám định, kiểm tra, thẩm định y tế của ngành BHXH tại 55 tỉnh, TP với tổng số 144,9 triệu hồ sơ KCB (đạt 51,2%) đã phát hiện số tiền bệnh viện thống kê chi phí không đúng trên 571 tỷ đồng, điển hình là các địa phương: TP Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Thanh Hoá.

Mặt khác, kiểm tra hồ sơ bệnh án KCB tại các cơ sở KCB ở 11 địa phương đều phát hiện các dạng sai phạm như cho mượn thẻ BHYT, nhận KCB không có thẻ BHYT, lập hồ sơ khống điều trị nội trú, bệnh nhân không ký vào các loại giấy tờ trên hồ sơ và lạm dụng thẻ BHYT... và một số dạng sai phạm khác gây thiệt hại hơn 26,3 tỷ đồng.

Kiểm tra chi phí KCB tại 47 tỉnh và Bộ Quốc phòng phát hiện có 472.796 hồ sơ bệnh án có vi phạm với số tiền hơn 54,5 tỷ đồng. Trong đó, hành vi kê sai chủng loại thuốc, sai đơn giá, kê khống thuốc vật tư y tế làm thiệt hại hơn 15,3 tỷ đồng, các vi phạm khác về BHYT chiếm 38,8 tỷ đồng.

Qua kiểm tra việc đấu thầu mua thuốc cho các cơ sở y tế công lập tại 11 tỉnh, TP trực thuộc T.Ư, TTCP cũng phát hiện các dạng vi phạm như đơn giá xét thầu thuộc diện phải bảo mật, nhưng một số nơi không đóng dấu mật, không quy định chỉ được mở tại thời điểm mở thầu. Công tác lập dự toán, xây dựng đơn giá phục vụ cho việc lập kế hoạch đấu thầu chưa sát với thực tế, dẫn đến đơn giá phục vụ đấu thầu cao hơn nhiều so với giá dự thầu của các nhà thầu; công tác thẩm định giá nhiều nơi không đạt yêu cầu dẫn đến giá thuốc trúng thầu hầu hết đúng giá xét thầu, nhiều loại thuốc sau đấu giá thầu cao hơn giá bán ngoài thị trường tự do hoặc cao hơn giá thuốc do bệnh viện tự mua ngoài thị trường từ 47 - 357% với tổng số tiền sai phạm hơn 21,8 tỷ đồng.

Từ những sai phạm trên, cơ quan thanh tra đã kiến nghị thu nộp ngân sách Nhà nước 33,3 tỷ đồng, thu nộp vào quỹ BHXH 6,1 nghìn tỷ đồng; điều chỉnh quyết toán, xuất toán, loại khỏi giá trị công trình trên 340 tỷ đồng; giao BHXH và các cơ quan có thẩm quyền có biện pháp xử lý về tài chính khác với số tiền trên 48 tỷ đồng. Đề nghị xử lý hành chính 138 vụ việc với 275 cá nhân, chuyển cơ quan điều tra xem xét xử lý 3 vụ việc có dấu hiệu hình sự.

Đồng thời, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với BHXH Việt Nam và các ngành có liên quan trình Chính phủ dự án sửa đổi các Điều 16, 22, 23 và 32 của Luật BHYT và phương án đấu thầu mua thuốc tập trung; chủ trì phối hợp với các ngành có liên quan ban hành các quy định về khung giá thu viện phí, về quản lý hoạt động và khung giá các dịch vụ sử dụng máy móc thiết bị từ nguồn vốn xã hội hoá; thường xuyên thanh tra, kiểm tra công tác KCB tại các cơ sở KCB và chỉ đạo cơ sở KCB chấn chỉnh về công tác quản lý hồ sơ bệnh án, sử dụng đầy đủ các loại mẫu biểu theo quy định…

Lê Nguyên