Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói về thuế VAT. Ảnh: Đ.X

Sau khi nghe tờ trình, thẩm tra, Quốc hội thảo luận tại tổ Dự án Luật Thuế VAT (VAT) sửa đổi, chiều 17/6.

Bổ sung 12 hành vi bị nghiêm cấm

Một trong những điểm mới là dự thảo luật bổ sung 1 điều quy định 12 hành vi bị nghiêm cấm.

Phát biểu tại tổ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói, dự thảo luật lần này đã quy định rõ ràng, rạch ròi trách nhiệm của người nộp thuế, cơ quan thuế, cán theo nguyên tắc “ai làm sai thì người đó chịu”.

“Không thể doanh nghiệp làm sai, bắt công chức thuế phải chịu, và ngược lại”, ông Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Tư lệnh ngành Tài chính nêu thực tế, trong hồ sơ hoàn thuế, doanh nghiệp mà đưa hoá đơn giả vào, cơ quan thuế không thể kiểm tra lần tới nguồn gốc từng hóa đơn được. Trong khi lại bị khống chế thời gian kiểm tra hồ sơ, hoàn thuế và hậu kiểm, nên cuối cùng cán bộ thuế phải chịu hết trách nhiệm.

Theo ông Phớc, cơ quan công an đã khởi tố nhiều vụ gian lận hóa đơn để hoàn thuế VAT. Vì thế, cần phải quy định rõ chức năng, phạm vi công tác, giới hạn trách nhiệm để làm chặt chẽ được.

“Chúng tôi muốn rạch ròi để những người làm gian dối phải chịu trách nhiệm. Cơ quan thuế kiểm tra hồ sơ không đúng thì người kiểm tra phải chịu trách nhiệm. Người tạo ra tài liệu giả cũng phải chịu trách nhiệm. Điều này tránh mập mờ, người nọ đổ lỗi cho người kia”, ông Phớc nói.

Bộ trưởng Bộ Tài chính mong được đại biểu Quốc hội ủng hộ, để khi ban hành quy định của luật có độ dài.

Hàng giá trị nhỏ có số lượng giao dịch “vô cùng lớn”

Về việc miễn thuế VAT với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ, ông Phớc giải thích, trước đây khi thực hiện Công ước Quốc tế về hài hoà và đơn giản thủ tục hải quan mà Việt Nam ký kết, thì luật quy định hàng giá trị nhỏ tối thiểu không thu thuế hải quan và thuế khác.

Hiện Luật Thuế VAT không quy định, nhưng theo quy định hiện nay của Chính phủ, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh, được miễn thuế nhập khẩu, thuế VAT đầu vào (khâu nhập khẩu).

Còn quà biếu, quà tặng cũng được miễn thuế nhập khẩu theo Nghị định 134 năm 2016 hướng dẫn Luật Thuế xuất, nhập khẩu.

Ông Phớc cũng cho hay hiện một số quốc gia đã bỏ quy định miễn thuế với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ. Chẳng hạn, EU bỏ miễn thuế VAT với lô hàng dưới 22 euro, Anh bỏ quy định miễn thuế VAT nhập khẩu có giá trị từ 135 bảng Anh trở xuống từ 1/1/2021. Còn Thái Lan thu thuế VAT 7% với tất cả hàng nhập khẩu, không phân biệt giá trị.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng (đoàn Cần Thơ) đề nghị quy định đánh thuế VAT với hàng có giá trị nhỏ để có nguồn thu bền vững hơn. Bởi hàng có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng qua sàn giao dịch điện tử hiện nay có số lượng vô cùng lớn.

“Tôi có hai đứa con trong lứa tuổi phổ thông trung học mỗi ngày mua khoảng độ 7 - 10 gói hàng các loại gói nhỏ 30.000, 50.000 đồng rất nhiều. Trong phạm vi một gia đình như vậy thì toàn hệ thống cả nước thì giao dịch lớn như thế nào?”, ông Hùng nêu.

Dù là giá trị từng đơn hàng của nhỏ nhưng ông Hùng cho rằng, số lượng giao dịch vô cùng lớn, đặc biệt là những hàng hóa qua biên giới nhập khẩu từ Trung Quốc hay Thái Lan mua bán qua sàn rất nhiều.

Đánh thuế VAT với phân bón “nhiều, ít” sẽ khiến tăng giá

Về đề xuất đánh thuế VAT với phân bón 5%, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng cần xem xét.

Theo ông, việc cho rằng đưa mức thuế lên 5% giúp các doanh nghiệp lĩnh vực này được khấu trừ, từ đó giúp giảm chi phí đầu vào là không thuyết phục. Bởi mặt hàng này hiện đang được bán với giá không chịu thuế, nếu có thuế thì giá phân bón sẽ cao hơn, nên không có chuyện thu thuế mà giá lại giảm.

“Tôi cho rằng đây là tác động có lợi cho nhà đầu tư, nhưng về phía người nông dân đương nhiên phải chịu thuế 5%. Nếu không chịu thuế 5% thì lấy đâu ra phần để doanh nghiệp được khấu trừ. Thực chất doanh nghiệp được khấu trừ, nhưng người chịu lại là nông dân.”, ông Cường phân tích.

Từ đó, ông đề xuất quy định mặt hàng này chuyển thành thuế suất 0% và cũng đưa vào diện được hoàn thuế. Như vậy nếu doanh nghiệp nào có chi phí đầu vào trên 300 triệu thì được miễn giảm, giúp tránh đưa phần thiệt về phía người nông dân.

Liên quan nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, hiện nay đứng trước hai lựa chọn. Nếu không đưa vào luật thì các doanh nghiệp sản xuất trong nước khó khăn vì họ không được hoàn thuế đầu vào. Còn đánh thuế với mặt hàng này thì “nhiều, ít” sẽ khiến tăng giá.

Ông đề nghị đại biểu Quốc hội nghiên cứu và thống nhất, đảm bảo lợi ích đất nước, nông nghiệp phát triển bền vững.

Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Không đăng ký, kê khai về nghĩa vụ thuế VAT.

2. Mua, cho, bán, tổ chức quảng cáo, môi giới mua, bán hóa đơn.

3. Tạo lập giao dịch mua, bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ không có thật hoặc giao dịch không đúng quy định của pháp luật.

4. Bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ không lập hóa đơn theo quy định của pháp luật.

5. Lập hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ trong thời gian tạm ngừng hoạt động kinh doanh, trừ trường hợp lập hóa đơn giao cho khách hàng để thực hiện các hợp đồng đã ký trước ngày thông báo tạm ngừng kinh doanh.

6. Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, gồm: Sử dụng hóa đơn, chứng từ giả; sử dụng hóa đơn, chứng từ chưa có giá trị sử dụng, hết giá trị sử dụng; sử dụng hóa đơn bị ngừng sử dụng trong thời gian bị cưỡng chế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn, trừ trường hợp được phép sử dụng theo thông báo của cơ quan thuế; sử dụng hóa đơn điện tử không đăng ký sử dụng với cơ quan thuế; sử dụng hóa đơn điện tử chưa có mã của cơ quan thuế đối với trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế; sử dụng hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ có ngày lập trên hóa đơn từ ngày cơ quan thuế xác định bên bán không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; sử dụng hóa đơn, chứng từ mua hàng hóa, dịch vụ có ngày lập trên hóa đơn, chứng từ trước ngày xác định bên lập hóa đơn, chứng từ không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc chưa có thông báo của cơ quan thuế về việc bên lập hóa đơn, chứng từ không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền nhưng cơ quan thuế hoặc cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác đã có kết luận đó là hóa đơn, chứng từ không hợp pháp và các trường hợp sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp khác theo quy định của Chính phủ.

7. Sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ, gồm: Sử dụng hóa đơn, chứng từ không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định; hóa đơn tẩy xóa, sửa chữa không đúng quy định; sử dụng hóa đơn, chứng từ khống (hóa đơn, chứng từ đã ghi các chỉ tiêu, nội dung nghiệp vụ kinh tế nhưng việc mua bán hàng hóa, dịch vụ không có thật một phần hoặc toàn bộ); sử dụng hóa đơn phản ánh không đúng giá trị thực tế phát sinh hoặc lập hóa đơn khống, lập hóa đơn giả; sử dụng hóa đơn có sự chênh lệch về giá trị hàng hóa, dịch vụ hoặc sai lệch các tiêu thức bắt buộc giữa các liên của hóa đơn; sử dụng hóa đơn để quay vòng khi vận chuyển hàng hóa trong khâu lưu thông hoặc dùng hóa đơn của hàng hóa, dịch vụ này để chứng minh cho hàng hóa, dịch vụ khác; sử dụng hóa đơn, chứng từ của tổ chức, cá nhân khác (trừ hóa đơn của cơ quan thuế và trường hợp được ủy nhiệm lập hóa đơn) để hợp thức hóa hàng hóa, dịch vụ mua vào hoặc hàng hóa, dịch vụ bán ra; sử dụng hóa đơn, chứng từ mà cơ quan thuế hoặc cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác đã kết luận là sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ và các trường hợp sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ khác theo quy định của Chính phủ.

8. Không chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử về cơ quan thuế theo quy định.

9. Làm sai lệch, sử dụng sai mục đích, truy cập trái phép, phá hủy hệ thống thông tin về hóa đơn, chứng từ.

10. Đưa hối lộ hoặc thực hiện các hành vi khác liên quan đến hóa đơn, chứng từ để được khấu trừ thuế, hoàn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, trốn thuế VAT.

11. Thông đồng, móc nối, bao che giữa công chức quản lý thuế, cơ quan quản lý thuế và cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu; giữa các cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu trong việc sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ để được khấu trừ thuế, hoàn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, trốn thuế VAT.

12. Gây tổn hại sức khỏe, danh dự của công chức quản lý thuế trong quá trình quản lý, thanh tra, kiểm tra về thuế VAT.

(Điều 13, dự thảo luật)