Các hộ, cá nhân kinh doanh cho rằng nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm là phù hợp bối cảnh hiện nay. Ảnh: TH

Tại dự thảo mới nhất của Luật Thuế thu nhập cá nhân trình Quốc hội, Chính phủ đề nghị điều chỉnh ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Ngoài ra, mức 500 triệu đồng/năm cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Đồng thời, Chính phủ bổ sung quy định đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí) để đảm bảo thu thuế theo đúng bản chất của thuế thu nhập và áp dụng thuế suất 15% tương tự như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp quy định tại Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15 đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm.

Theo đó, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh đều nộp thuế theo thu nhập thực tế, nếu thu nhập nhiều thì nộp thuế nhiều, thu nhập ít thì nộp ít, nếu không có thu nhập thì không phải nộp thuế. Trường hợp, hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí, thì mới nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc chuyển sang phương pháp tính thuế dựa trên thu nhập (doanh thu - chi phí) là bước tiến phù hợp với bản chất của thuế thu nhập cá nhân. Nhưng thách thức ở khâu xác định chi phí của hộ kinh doanh, bởi phần lớn các hộ hiện nay không có hệ thống kế toán bài bản và chưa hình thành thói quen lưu giữ hóa đơn, chứng từ đầy đủ.

Nhiều ý kiến từ các hội nhóm kinh doanh, tiểu thương và chủ hộ cá thể cho rằng việc nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm là phù hợp bối cảnh hiện nay. Chi phí đầu vào tăng, giá cả hàng hóa biến động nên mức 200 triệu đồng trước đó đề xuất được xem là không còn phản ánh đúng điều kiện thực tế.

Ông Nguyễn Công Thịnh, doanh nghiệp buôn bán đồ gỗ, chia sẻ: “Mức 200 triệu đồng/năm quá thấp, nhiều hộ chỉ cần duy trì hoạt động bình thường cũng đã vượt ngưỡng. Nâng lên 500 triệu đồng giúp chúng tôi nhẹ áp lực và yên tâm kinh doanh hơn”.

Trong khi đó, một số hộ kinh doanh cho rằng cách tính theo doanh thu như hiện nay đôi khi gây thiệt thòi cho ngành nghề có biên lợi nhuận thấp nhưng doanh thu cao. Khi được trừ chi phí trước khi tính thuế, các hộ có thể phản ánh đúng thực chất hoạt động, tránh tình trạng “doanh thu lớn nhưng lời nhỏ cũng phải nộp thuế quá nhiều”.

Ông Phạm Minh Vương, kinh doanh hàng bánh kẹo, nước giải khát tại tỉnh Hưng Yên chia sẻ: “Ai lời nhiều thì nộp thuế nhiều là hợp lý. Nhưng trước đây doanh thu cao là coi như có lời, áp tỷ lệ doanh thu khiến nhiều hộ gặp khó. Nay được trừ chi phí chúng tôi thấy công bằng hơn”.

Dù đồng thuận về định hướng sửa đổi, cộng đồng kinh doanh vẫn lo ngại tính khả thi. Vấn đề lớn nhất là việc chứng minh và xác định chi phí hợp lệ. Phần lớn hộ kinh doanh nhỏ hiện không có hệ thống kế toán bài bản. Việc ghi chép còn đơn giản, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm; hóa đơn, chứng từ đầu vào chưa được lưu trữ thường xuyên.

Nhiều giao dịch mua bán vẫn diễn ra bằng tiền mặt, không có chứng từ rõ ràng. Điều này khiến các hộ lo ngại họ không đủ điều kiện để tính thuế theo thu nhập vì thiếu chứng từ chi phí hợp lệ.

Trước băn khoăn của các hộ, cá nhân kinh doanh, các chuyên gia cho rằng, phương pháp tính thuế theo thu nhập phù hợp với bản chất của thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, khả năng tuân thủ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc đơn giản hóa quy định và hỗ trợ hộ kinh doanh trong khâu xác định chi phí. Nếu quá phức tạp, chính sách khó mà đi vào thực tiễn.

Để chính sách đi vào thực tế, cơ quan quản lý cần đồng hành cùng người kinh doanh, đảm bảo quy định dễ hiểu, dễ làm, chi phí tuân thủ thấp và phù hợp với điều kiện của từng nhóm hộ kinh doanh. Khi các điều kiện này được đáp ứng, phương pháp tính thuế theo thu nhập sẽ trở thành bước tiến quan trọng, góp phần thúc đẩy môi trường kinh doanh công bằng, hiện đại và bền vững.