(Thanh tra)- “Báo chí trợ giúp đắc lực, đồng hành cùng các cơ quan chức năng trong phòng, chống tham nhũng. Tôi tin, cuộc chiến chống tham nhũng sẽ khó thành công nếu báo chí đứng ngoài cuộc”.
Ông Hoàng Thái Dương, Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, chia sẻ như vậy khi trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra.
Đối tượng tham nhũng luôn tìm cách “mua chuộc” báo chí
+ Tham nhũng là “khuyết tật bẩm sinh” của quyền lực, là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chế độ. Phòng, chống tham nhũng là “chống giặc nội xâm”. Trong cuộc chiến này, ông suy nghĩ gì về vai trò của báo chí?
Đến thời điểm này, công tác phòng, chống tham nhũng đã có những thành công. Tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội.
Nói như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, công tác phòng, chống tham nhũng thực sự “đã trở thành phong trào, xu thế”, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao, được quốc tế ghi nhận.
Nhắc lại điều đó, để nói rằng, trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, báo chí vào cuộc rất tích cực. Những nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước đều khẳng định vai trò quan trọng của báo chí.
Tôi thấy, từ việc phát hiện tiêu cực, tham nhũng, các vấn đề xã hội đều có thể “cân đong, đo đếm” được vai trò quan trọng của báo chí.
Các cơ quan báo chí đã thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, pháp luật; kịp thời đưa tin kết quả công tác phòng, chống tham nhũng; biểu dương những nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong phòng, chống tham nhũng.
Rõ ràng, cơ quan phòng, chống tham nhũng, bộ máy Nhà nước làm tốt mà báo chí không thông tin thì người dân không thể biết để đồng tình, ủng hộ.
Rồi ở khâu xử lý vi phạm, báo chí tiếp tục đeo bám để thông tin kịp thời đến bạn đọc, từ đó giúp cho việc giám sát xử lý đúng hay sai, tranh việc xử lý chỉ “thí tốt”, còn đối tượng chính thì không sao hay đáng ra xử hình sự lại được “làm nhẹ” xử hành chính. Thông qua các bài báo phản ánh dấu hiệu sai phạm, tiêu cực, các cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra, thanh tra, kiểm tra làm rõ để xử lý theo pháp luật.
Có thể nói, báo chí đã trợ giúp đắc lực, đồng hành cùng các cơ quan chức năng trong phòng, chống tham nhũng. Tôi tin, cuộc chiến chống tham nhũng sẽ khó thành công nếu báo chí đứng ngoài cuộc.
+ Với vũ khí sắc bén của mình, các cơ quan báo chí, nhà báo đã dấn thân vào cuộc chiến chống tham nhũng, tiêu cực… nhưng không ít nhà báo đã bị đe dọa, trù dập?
Khi người phát hiện, tố giác, đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thì các đối tượng tham nhũng sẽ không để yên. Thực tế, không ít trường hợp người tố cáo bị trả thù, trù dập. Có điều, hành vi trả thù, trù dập rất tinh vi bởi người tham nhũng có chức vụ, quyền hạn.
Ví dụ, một cán bộ công chức tố cáo lãnh đạo mình tham nhũng, tiêu cực thì sẽ bị gây khó khăn trong công việc, bị phân công nhiệm vụ khác, điều động luân chuyển đi những nơi khó khăn hơn hoặc cô lập trong cơ quan... Thậm chí, người tham nhũng còn “gài” để có cớ xử lý người chống tham nhũng. Với người dân khi đấu tranh chống tham nhũng có khi bị côn đồ đe dọa, hành hung. Với nhà báo cũng vậy.
Như tôi đã nói, báo chí đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng. Cán bộ, công chức, viên chức hay người dân tố cáo tham nhũng mà báo chí đứng ngoài, không lên tiếng thì khó có thể công khai thông tin để từ đó cơ quan Nhà nước vào cuộc.
Vì vậy, đối tượng tham nhũng sẽ không chỉ dùng đòn trực diện đe dọa mà còn dùng tiền và quan hệ để “mua” báo chí, “mua chuộc” lãnh đạo cơ quan báo chí. Điều đó rất đáng sợ, bởi lẽ, nếu bị “mua chuộc” cơ quan báo chí, nhà báo đó sẽ im lặng, không lên tiếng để phanh phui hành vi, đối tượng tham nhũng, tệ hơn là quay ngược lại “đánh” những người dám đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực.
Hay nhiều phóng viên tâm huyết với nghề, có trách nhiệm, có kinh nghiệm, có bản lĩnh dấn thân vào cuộc chiến chống tham nhũng, tiêu cực, lên tiếng bảo vệ lẽ phải nhưng bài viết không được đăng, hoặc “sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ” hoặc “thay đổi ruột bài” làm cho việc phản ánh các vụ việc tham nhũng bị “méo mó”.
Tôi cho rằng, phải có sự giám sát để ngăn chặn tình trạng hành hung, ngăn cản báo chí tác nghiệp, cũng như các hiện tượng lạm dụng báo chí nếu có, đồng thời loại bỏ khỏi đội ngũ nhà báo những cá nhân vi phạm pháp luật, không còn phẩm chất, lợi dụng danh nghĩa để trục lợi…
Phải bảo vệ người làm báo dũng cảm chống tham nhũng
+ Không chỉ giám sát cơ quan báo chí, mà cũng cần thiết chế bảo vệ, khích lệ để người làm báo yên tâm lên án, phản biện mạnh mẽ hơn những tiêu cực, tham nhũng, thưa ông?
Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Báo chí và các quy định của pháp luật đã tạo hành lang pháp lý cho phóng viên, nhà báo tác nghiệp thuận lợi. Bộ Chính trị cũng ban hành Chỉ thị 27 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Yêu cầu đặt ra, các cơ quan Nhà nước phải công khai, minh bạch hoạt động; tăng cường phối hợp, kịp thời cung cấp thông tin cho báo chí; đồng thời bảo vệ, khen thưởng, động viên kịp thời những người làm báo tích cực, dũng cảm đấu tranh chống tham nhũng.
Tuy nhiên, các quy định của pháp luật đã đồng bộ, kín kẽ hết chưa thì chưa. Cho nên, bên cạnh sự bảo vệ của xã hội, của các cơ quan chức năng, bản thân người làm báo phải biết bảo vệ mình, khéo léo khi tác nghiệp, để đạt được hiệu quả cao nhất. Tức là, các cơ quan báo chí, nhà báo phải liên kết, bảo vệ lẫn nhau khi tham gia đấu tranh lên án cái ác, cái xấu, chống tham nhũng, tiêu cực.
Nếu bị đe dọa, trù dập, nhà báo cũng phải dũng cảm phản ánh đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét việc đó. Cục Phòng, chống tham nhũng nếu nhận được thông tin phản ánh, chúng tôi sẽ xem xét ngay.
Hiện Cục Phòng, chống tham nhũng đang triển khai mạnh mẽ, quyết liệt để phát hiện những vụ việc tham nhũng, tiêu cực, cũng như những vụ việc trù dập người tố cáo, người cung cấp thông tin về những biểu hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của cán bộ, đảng viên, các cơ quan, tổ chức... từ đó có biện pháp kiến nghị xử lý nghiêm.
+ Ông vừa nhắc đến vấn đề, các cơ quan Nhà nước phải công khai, minh bạch hoạt động của mình. Song câu chuyện khép kín, bưng bít thông tin ở ngành, địa phương vẫn diễn ra?
Đúng như vậy! Tham nhũng tuy đã được kiềm chế, từng bước ngăn chặn nhưng vẫn đang là quốc nạn, vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn, khó phát hiện hơn.
Để che giấu hành vi tham nhũng, tiêu cực, đối tượng tham nhũng, nhất là những người có chức quyền sẽ tìm cách hạn chế tính công khai, minh bạch. Ví dụ, tài liệu không phải mật vẫn đóng dấu mật, như vậy, báo chí chịu rồi, làm sao dám đưa tin tài liệu mật. Hay, cố tình không cung cấp thông tin dù tài liệu đó không mật.
Cho nên phải làm mọi cách để cải thiện môi trường công khai, minh mạch ở tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là tổ chức cán bộ, tài chính, đầu tư công, quản lý tài sản công, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản, hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án…
Khi công khai, minh bạch, người dân, báo chí sẽ tiếp cận được thông tin theo quy định của pháp luật. Như vậy, nếu có khuất tất, vi phạm, báo chí sẽ phát huy được vai trò, trách nhiệm giám sát đưa thông tin lên công luận khiến những đối tượng tham nhũng, tiêu cực không kịp trở tay, che chắn. Không những thế, còn phải tăng cường trách nhiệm giải trình của đội ngũ cán bộ công chức, cơ quan nhà nước các cấp.
Công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình là điều kiện đầu tiên để kiểm soát quyền lực, bảo đảm quyền lực được vận hành đúng đắn, không bị “tha hoá”.
Trong 1 thế giới thông tin đa chiều, hiện đại như thế này, mà vẫn có những chuyện bưng bít thông tin hoặc trả thù, trù dập người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực bằng thủ đoạn hèn hạ thì làm sao chấp nhận được, làm sao xã hội phát triển được. Chúng ta đã đánh giá được tình hình, nhận diện được “căn bệnh” thì phải có biện pháp ngăn chặn, xử lý để đất nước phát triển tốt lên.
Với Cục Phòng, chống tham nhũng, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, chúng tôi đang đề xuất định hướng tập trung thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương trong thực hiện nhiệm vụ về phòng, chống tham nhũng, trong đó có nội dung bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng. Đây cũng là chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, đặc biệt là nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
Mục đích để làm sao, các bộ, ngành, địa phương đã xây dựng kế hoạch phòng, chống tham nhũng rồi thì phải được thực hiện nghiêm. Thực tế, có nơi xây dựng kế hoạch chỉ để ứng phó với cấp trên mà không triển khai thực hiện đến nơi, đến chốn. Ví dụ, Luật Phòng, chống tham nhũng có quy định về vị trí, thời hạn định kỳ chuyển đổi công tác của cán bộ, công chức, viên chức nhưng có địa phương không thực hiện, thậm chí những vị trí “béo bở” thì bố trí người nhà, người thân…
Tất cả các hoạt động đó phải được kiểm tra, giám sát, tất nhiên phải có sự tham gia của báo chí để đánh giá, đưa tin.
+ Trân trọng cảm ơn ông!
Hương Giang
(Thực hiện)
