Khu vực bãi cát nhiễm mặn vận chuyển đến các trạm trộn bê tông để thi công các hạng mục Dự án Cao tốc Bắc-Nam tại địa bàn tỉnh Phú Yên. Ảnh: Thanh Hòa

“Phù phép” cát nhiễm mặn thành cát xây dựng?

Dự án Cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 qua Phú Yên có tổng chiều dài hơn 90 km, gồm 2 dự án thành phần: Đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh và đoạn Chí Thạnh -Vân Phong. Tổng mức đầu tư dự án trên 20.848 tỷ đồng, trong đó sẽ có 60 cầu và 61 hầm chui dân sinh, 1 công trình hầm đường bộ được thi công. Hiện tại các đơn vị thi công, nhà thầu đang tích cực đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành dự án.

Tuy nhiên, người dân cho biết, một lượng lớn cát nhiễm mặn dùng san lấp công trình được các đơn vị thị công “phù phép” thành cát xây dựng để trộn bê tông thi công tại dự án này, gây ảnh hưởng lớn chất lượng công trình.

Từ phản ánh của người dân về hàng trăm ngàn mét khối cát nhiễm mặn là sản phẩm của quá trình nạo vét cửa biển Đà Diễn nhiều năm trước, vị trí nạo vét chỉ cách biển chưa đến 300m, đang có các đơn vị vận chuyển cát nhiễm mặn đến nhiều nơi để phối trộn thành bê tông để phục vụ các công trình tại Dự án Cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh Phú Yên; cuối tháng 9 và đầu tháng 10/2023, cộng tác viên Báo Thanh tra có mặt tại khu vực bãi tập kết cát nhiễm mặn thuộc khu vực bờ kè phía Nam, TP Tuy Hòa để trực tiếp ghi nhận hoạt động khai thác, vận chuyển cát tại đây.

Sau nhiều ngày tiếp cận, cộng tác viên Báo Thanh tra ghi nhận ở đây đang tập kết hàng trăm ngàn mét khối cát nhiễm mặn. Từ sáng sớm đã có nhiều phương tiện cơ giới và người vận hành thiết bị tập trung đào, chuyển cát lên các xe ben vận chuyển đi nơi khác.

Tại bãi cát, một máy đào hiệu Huyndai màu vàng có dán nhãn Công ty Xây dựng hạ tầng Phú Yên được lái xe vận hành đưa từng gàu cát nhiễm mặn lên từng xe ben. Trong đó, lần lượt các xe ben của Công ty Tuấn Tú (màu sơn đỏ) mang biển kiểm soát: 78C.043.48, 78C.047.94, 78C.041.92, 78C.083.89, 78C.036.40… đến các xe ben của Công ty Gia Bảo mang biển kiểm soát: 78C.112.21, 78C.112.34…

Sau khi nhận đầy cát lên xe, từng chiếc di chuyển ra Quốc lộ 1A rồi lưu thông tiếp tục về hướng thị trấn Chí Thạnh. Đến đây xe tiếp tục rẽ vào đổ cát cho hai trạm trộn bê tông thuộc các Công ty Cổ phần TMDV Bê tông Trung Nam và Công ty Cổ phầĐ Dầu tư hạ tầng NaSa tại thôn Phú Mỹ, xã An Dân, huyện Tuy An.

Số cát nhiễm mặn sau khi “cập bến” tại trạm trộn bê tông được “phù phép” biến cát thải thành cát xây dựng theo quy trình pha trộn bê tông thành phẩm đưa đến phục vụ công trình xây dựng. Ghi nhận trong buổi sáng ngày 22/9/2023, tại trạm trộn bê tông thuộc Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng NaSa đã cấp 10 xe bê tông mang đến phục vụ cung cấp cho hạng mục cọc nhồi tại Km61+170 do Công ty Cổ phần Bắc Trung Nam thi công.

Trong khi đó, tại trạm bê tông của Công ty Cổ phần TMDV Bê tông Trung Nam, trong khoảng 40 phút ghi nhận, đã có 5 chuyến xe rời trạm trộn hướng về khu vực đang thi công đường hầm do Tổng Công ty Xây dựng Lũng Lô đang thi công cùng nằm trên địa phận huyện Tuy An.

Theo một hướng khác, ngày 27/9/2023 chúng tôi lại ghi nhận xe Tân Hiệp với các xe mang biển kiểm soát: 78C.028.86, 78C.057.04 liên tục nhận cát tại bãi tập kết cát khu dân cư phía Nam TP Tuy Hòa và di chuyển về cấp cho trạm bê tông số 2 của Công ty Cổ phần TMDV Bê tông Trung Nam đóng tại xã An Phú, TP Tuy Hòa. Số cát những xe này vận chuyển, tập kết về khu vực trạm trộn cũng là số cát nhiễm mặn như 2 trạm bê tông đã nêu trên.

Từ trung tuần tháng 9/2023 đến đầu tháng 10/2023 đã có khoảng vài trăm xe ben vận chuyển cát nhiễm mặn đến các trạm trộn bê tông để phục vụ cho công trình trọng điểm quốc gia cao tốc Bắc - Nam. Theo tính sơ bộ, từ vài trăm xe cát đã vận chuyển đến trạm trộn bê tông sẽ có đến hàng ngàn khối cát san lấp, nhiễm mặn phục vụ công trình san lấp mặt bằng từ khu đô thị phía Nam TP Tuy Hòa được vận chuyển đến 3 trạm bê tông nêu trên.

Với khối lượng cát được cấp đến trạm thì cũng từng ấy cát được đưa vào từng mẻ bê tông thành phẩm sau đó được đưa đến phục vụ thi công các hạng mục như nền móng, trụ móng, cửa hầm đường giao thông của Dự án Cao tốc Bắc - Nam với số lượng lên đến hàng trăm lượt xe. Từ cát thải nhiễm mặn, những chiếc xe chở cát và bê tông tiếp tục “lọt” qua sự giám sát từ trạm trộn đến công trình thi công để cung cấp hàng ngàn mét khối bê tông vào công trình trọng điểm quốc gia là điều khó hiểu…?

Các đơn vị nói gì?

Để làm rõ về nguồn gốc cát nhiễm mặn sau khi được “phù phép” lọt vào trạm trộn biến thành từng mẻ bê tông thành phẩm cấp, phục vụ công trình trọng điểm cao tốc Bắc-Nam, sáng 04/10 cộng tác viên Báo Thanh tra đã đến trạm trộn Công ty Cổ phần TMDV Bê tông Trung Nam. Tại đây một cán bộ kỹ thuật tên Tuấn cho biết: Việc nhận cấp nguyên liệu phục vụ tại trạm do Giám đốc Công ty nắm, hiện tại lãnh đạo đã đi kiểm tra công trình. Riêng về việc mỏ nguyên liệu cấp cho trạm đã được Ban Quản lý dự án cao tốc chấp thuận.

Tiếp tục làm việc tại trạm trộn bê tông do Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng NaSa vận hành, ông Trần Công Chánh, phụ trách trạm bê tông cho biết: Công ty đã ký hợp đồng với Công ty TNHH Xây dựng thương mại và Vận tải Khôi Nguyên Phú Yên và Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Bảo Phúc cung cấp. Riêng về nguồn cát xây dựng được lấy tại mỏ cát của Công ty TNHH Cát Thiên Phúc tại xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa. Các nhà thầu, nhà cung cấp phải chịu trách nhiệm về nguồn gốc hợp pháp của các nguồn vật liệu.

Nhằm làm rõ hơn về tính pháp lý của hàng ngàn khối cát nhiễm mặn tập kết tại khu vực bờ kè phía Nam, TP Tuy Hòa, có được khai thác, vận chuyển và sử dụng vào các công trình trọng yếu quốc gia, sáng 4/10, cộng tác viên Báo Thanh tra tìm đến Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Yên để có câu trả lời. Tại đây, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường nói "việc này hỏi bên UBND TP Tuy Hòa".

Khi cộng tác viên Báo Thanh tra liên hệ UBND TP Tuy Hòa thì lãnh đạo địa phương này viện lý do bận họp.

Về câu hỏi Dự án Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 qua Phú Yên có được sử dụng cát nhiễm mặn thi công công trình hay không, Chánh Văn phòng Sở Xây dựng đề nghị chúng tôi để lại nội dung và sẽ báo cáo lãnh đạo, chỉ đạo bộ phận chuyên môn trả lời chính thức bằng văn bản.

Cộng tác viên Báo Thanh tra làm việc với Ban Quản lý Dự án 85, Bộ Giao thông Vận tải đặt tại tỉnh Phú Yên thì được cho biết: Mỏ cát và vật liệu đầu vào thì Ban Quản lý Dự án 85 có nhiệm vụ chấp thuận nguồn cho tư vấn giám sát, Ban có trách nhiệm kiểm tra, đánh giá, kiểm soát trong quá trình thực hiện của nhà thầu.

Tiếp tục trao đổi vấn đề trên, ông Nguyễn Văn Liễn, Trưởng Tư vấn giám sát gói XL13, Ban Quản lý Dự án 85 nói: Thủ tục mỏ cát cấp cho tuyến nhà thầu vẫn đang tiến hành, hoàn thiện thủ tục, chưa được khai thác. Thời gian qua, cát phục vụ lấy từ sông Đà Rằng, tên công ty tôi không nhớ?

Để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, cũng như làm rõ nguồn nguyên vật liệu cát nhiễm mặn có được đưa vào thi công dự án thi công công trình trọng điểm quốc gia, đề nghị Bộ GTVT tiến hành xác minh, làm rõ các thông tin liên quan đến cát nhiễm mặn được “phù phép” tại dự án; trách nhiệm của Ban Quản lý dự án Bắc Nam đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh, đoạn Chí Thạnh - Vân Phong.

Đề nghị UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo Công an tỉnh Phú Yên, các cơ quan có thẩm quyền tỉnh Phú Yên điều tra, xác minh khối lượng cát nhiễm mặn tại bờ kè phía Nam, TP Tuy Hòa đã cấp đến các trạm bê tông.