Ông Đặng Văn Khoa, Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường TP Hồ Chí Minh cho rằng, tại Điều 89 của Dự thảo Luật, việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bằng hoặc hơn nơi ở cũ của người bị thu hồi.
“Làm được như vậy thì người dân mới đồng thuận dời đi”, ông Đặng Văn Khoa nói.
Từ thực tế thu hồi đất của người dân TP Hồ Chí Minh, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) phải làm rõ vấn đề quy hoạch, để tránh hiện tượng quy hoạch "treo", bởi thời gian qua, hàng ngàn hộ dân ở TP Hồ Chí Minh không thể sửa nhà, hoặc dời đi bởi “dính” dự án "treo" trong 10 năm và không có điều khoản rõ ràng để đền bù, ông Đặng Văn Khoa nêu rõ.
GS.TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam chỉ ra các quy định về giá bồi thường, quyền sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi không nên giao cho chính quyền cấp tỉnh quyết định, mà phải có sự đồng thuận của người bị thu hồi đất, nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên; từ đó, giúp tháo gỡ được những vướng mắc, bất cập trên thực tế về thu hồi đất còn tồn tại trong nhiều năm qua.
Đề cập tới giá đất đền bù trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), GS.TSKH Đỗ Nguyên Khoát, Ủy viên Hội đồng Tư vấn về kinh tế nêu thực tế giá đền bù thời gian qua không thỏa đáng, là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến khiếu kiện kéo dài, đây là sai lầm trong Luật Đất đai năm 2013; bởi vậy, việc bỏ khung giá đất là một sự thay đổi lớn, tạo động lực cho việc quản lý đất đai ở nước ta trong thời gian tới.
Theo GS.TSKH Đỗ Nguyên Khoát, dự thảo cần ban hành các quy định tính giá đất thật cụ thể và chi tiết hơn, khắc phục tình trạng tùy tiện, chủ quan, áp đặt, thậm chí có lợi ích nhóm. Giải pháp này đòi hỏi cần nghiên cứu công phu nghiêm túc, mất nhiều thời gian nhưng nhất định phải làm.
Bên cạnh đó, Nhà nước cần có chính sách chăm lo, tạo điều kiện xây dựng hệ thống công ty dịch vụ xác định giá đủ tiêu chuẩn, hoạt động độc lập, bảo đảm hệ thống giá đất trình các cơ quan phê duyệt có căn cứ khoa học và khách quan; đồng thời cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm những vi phạm trong xác định giá đất, coi đây là chính sách cơ bản để thực hiện Luật Đất đai trong giai đoạn mới.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh đánh giá cao những kết quả của Hội đồng Tư vấn về kinh tế đã đạt được trong năm 2022; đồng thời mong muốn, các thành viên Hội đồng tiếp tục tổ chức khảo sát, nghiên cứu, tiếp cận, kết nối, làm việc với người dân, với doanh nghiệp... thu thập thông tin để tiếp tục tham vấn cho MTTQ Việt Nam.
Bà Trương Thị Ngọc Ánh cũng nhấn mạnh, các ý kiến của đại biểu dự hội nghị này đều nhất trí cần mở rộng phạm vi lấy ý kiến của nhân dân trong quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
Từ đó đề nghị thể hiện trong Dự án Luật nguyên tắc công khai, minh bạch trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để người dân giám sát, thông qua việc bày tỏ ý kiến trực tiếp hoặc thông qua các cơ quan đại diện như Quốc hội, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các đoàn thể.
Bà Trương Thị Ngọc Ánh khẳng định, các ý kiến tại hội nghị ghi nhận việc thể chế hóa tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW về chế độ tài chính đối với đất đai trong dự thảo như: Bỏ khung giá đất và xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường; thực hiện giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; đánh thuế cao hơn đối với người sở hữu nhiều nhà, đất, đầu cơ và bỏ hoang đất; đề cao yêu cầu bảo vệ lợi ích người dân; tăng cường tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong quản lý đất đai và thị trường bất động sản... sẽ được tiếp thu đầy đủ và thể hiện trong báo cáo của UBTƯ MTTQ Việt Nam, báo cáo sẽ được Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam gửi đến Chính phủ và các cơ quan có liên quan nhằm điều chỉnh các luật cho phù hợp với tình hình thực tế.