(Thanh tra) - Khi Thanh tra Chính phủ phát động cuộc thi viết về “Nhân vật truyền cảm hứng ngành Thanh tra” nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra Việt Nam, tôi nghĩ ngay tới người Thủ trưởng, đồng nghiệp: Anh Nguyễn Tiến Tùng, Thạc sĩ, nguyên Chánh Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), người đã để lại trong tôi sự trân trọng và nể phục về nghị lực.
Gian nan thử sức...
Quê anh Tùng ở vùng chiêm trũng xã Nga Lĩnh, huyện Nga Sơn (nay là xã Nga Thắng) tỉnh Thanh Hóa, vốn giàu truyền thống cách mạng. Tuổi thơ của anh gắn liền với những đồng cói và làng nghề dệt Chiếu nổi tiếng xứ Thanh.
Trước khi vào ngành Thanh tra, anh tình nguyện nhập ngũ phục vụ tại Sư đoàn 312, Quân đoàn 1 (nay là Quân đoàn 12), thời gian tại ngũ với ước mơ trở thành kỹ sư nông nghiệp cống hiến cho quê hương, đất nước.
Để thực hiện mong ước, anh đã tiết kiệm, dành dụm từng đồng phụ cấp ít ỏi mua sách vở và tranh thủ thời gian tự học tập, trau dồi. Năm 1991, sau khi hoàn thành nghĩa vụ, anh Tùng đăng ký dự thi và đỗ vào Trường Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội, chuyên ngành Kinh tế.
Thời gian học đại học là thời kỳ hậu “bao cấp”, cuộc sống cơm áo, gạo tiền, đèn sách, đi lại khó khăn, khối lượng kiến thức nhiều… là thách thức đối với một sinh viên “tỉnh lẻ”. Chính lúc này, động lực từ truyền thống gia đình, quê hương và ý chí, nghị lực của anh bộ đội Cụ Hồ năm xưa đã hun đúc bản lĩnh, tinh thần vượt khó, vươn lên học tập trong anh.
Để có điều kiện học tập, ngoài sự hỗ trợ từ gia đình, anh phải tìm việc làm để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống. 4 năm gắn bó với trường, với lớp anh luôn nỗ lực phấn đấu đạt điểm tốt trong từng học trình, học phần, dẫn đầu lớp về kết quả học tập và rèn luyện. Anh là Chủ tịch Hội sinh viên trường (năm 1992 - 1993), sau đó là Bí thư Liên chi đoàn Khoa Kinh tế - Quản lý đất đai của trường. Thời gian không phụ công người có chí tiến thủ, năm 1996, bằng luận văn cuối khóa của anh đạt loại giỏi, bên cạnh đó, anh còn đạt giải Nhất sinh viên nghiên cứu khoa học. Anh Tùng ra trường cùng với tấm bằng kỹ sư chuyên ngành Kinh tế loại giỏi.
Bước ngoặt cuộc đời...
Có kiến thức, ý chí, sức trẻ và cả sự khiêm nhường của người con xứ Thanh, anh Tùng được tuyển dụng công tác tại Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ). Chia sẻ với tôi - một đồng nghiệp, anh cho biết: “Đây là bước ngoặt cuộc đời, là cơ hội để tôi cống hiến khả năng và nhiệt huyết cho ngành, cho đất nước”.
Môi trường mới, công việc mới, thuận lợi và khó khăn đan xen, một lần nữa ý chí, nghị lực, quyết tâm của “người lính” tiếp tục là động lực để anh bước vào công việc của người cán bộ thanh tra cấp Bộ.
Theo anh Tùng, đối tượng tác động của công tác thanh tra là các tổ chức, cá nhân; phương châm làm việc là phải thực sự chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ và kịp thời; mục đích đạt được chính là phát hiện, ngăn chặn sai phạm, góp phần xây dựng tổ chức, cá nhân tiến bộ, trưởng thành.
Bên cạnh đó, khó khăn trong công tác thanh tra của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội là chính sách, pháp luật có thời điểm không ổn định, nội dung mới, đối tượng đa dạng khó áp dụng, nhất là liên quan đến chính sách hậu phương quân đội, chính sách với gia đình và người có công, thương binh, bệnh binh, liệt sĩ.
Mặt khác, nhiều cuộc thanh tra có quy mô lớn, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều đơn vị, địa phương; khung thời gian thanh tra dài, 5 năm, thậm chí 10 năm… công tác chuẩn bị và thực hiện không không chặt chẽ, không đúng quy trình sẽ ảnh hưởng tiêu cực, thậm chí ảnh hưởng lớn đến “sinh mệnh chính trị” của tổ chức, cá nhân. Ngoài ra, cán bộ thanh tra luôn bị thách thức bởi những cám dỗ vật chất tầm thường…
Hiểu biết sâu sắc về tính chất, yêu cầu nhiệm vụ và bằng phẩm chất, năng lực, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, anh Tùng đã xây dựng cho mình phương pháp, tác phong công tác khoa học, thận trọng, tỉ mỉ, cụ thể.
Với 29 năm tuổi nghề, trưởng thành từ thanh tra viên, thanh tra viên cao cấp, phó trưởng phòng, trưởng phòng đến Chánh thanh tra Bộ…, ở cương vị công tác nào anh cũng nắm vững chuyên môn, tinh thông nghiệp vụ, cùng với tập thể tham mưu đúng, trúng và hiệu quả cho lãnh đạo Bộ phối hợp chỉ đạo tiến hành hàng chục nghìn cuộc thanh tra, ở nhiều địa phương, đơn vị, nhiều lĩnh vực; góp phần cùng với các cơ quan liên quan kết luận kịp thời, ngăn ngừa các hành vi sai phạm của các tổ chức và cá nhân; đồng thời, phối hợp đề nghị cấp có thẩm quyền xử lý với các đơn vị và cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật, tạo niềm tin cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Xứng đáng là tai mắt của trên, là người bạn của dưới...
Anh Tùng bộc bạch, kỷ niệm đáng nhớ nhất trong đời làm thanh tra là trực tiếp tham mưu cho lãnh đạo Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) phối hợp với các cơ quan chức năng ở Trung ương, địa phương tiến hành một số cuộc thanh tra liên quan đến chế độ chính sách đối với người có công trên địa bàn cả nước, trong và ngoài quân đội. Nhiệm vụ khó khăn, tính chất phức tạp, không gian, địa bàn rộng, liên quan đến nhiều người, nhiều ngành, thậm chí cả người... đã chết. Tuy nhiên, với bản lĩnh và kinh nghiệm, anh đã vận dụng đúng nguyên tắc, quy trình, quy định tham mưu thực hiện và hoàn thành tốt nhiệm vụ, được lãnh đạo Bộ và Chính phủ đánh giá cao.
Đặc biệt, với khả năng hiểu biết và nhận diện, để kịp thời ngăn ngừa hành vi tham nhũng, nhũng nhiễu của cán bộ; năm 2017 anh Tùng đã tham mưu cho Bộ trưởng chỉ đạo ban hành quy định về vị trí việc làm có nguy cơ tham nhũng và giải pháp phòng ngừa; đây cũng là cơ sở khoa học quan trọng để cấp có thẩm quyền sau này ban hành quy định về vấn đề này.
Nhận xét về anh, ngày 13/11/2017, tại Lễ kỷ niệm 72 năm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra do Bộ tổ chức, ông Đào Ngọc Dung, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ trưởng Bộ Tôn giáo - Dân tộc) khẳng định: “Chánh Thanh tra Nguyễn Tiến Tùng luôn gương mẫu, đi đầu trong liêm chính, tận tụy với công việc, tham mưu cho Bộ trưởng rất sắc sảo cả về hoạch định chính sách lẫn xử lý các vụ việc khó, xứng đáng là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”.
Chia sẻ về đồng nghiệp, chị Trần Thị Liên, Trưởng phòng Tổng hợp Thanh tra Chính phủ cho biết: Anh Tùng là cán bộ gần gũi với đồng nghiệp, chân thành, cởi mở, luôn quan tâm chăm lo bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho anh chị em cơ quan. "Chúng tôi học tập ở anh về nghị lực vượt khó vươn lên, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ và sự “hi sinh”, cống hiến cho tổ chức", chị Liên xúc động.
Điều đáng trân trọng ở anh không chỉ là nghị lực vượt khó, mà trong anh có sự cẩn trọng, liêm chính trước sự cám dỗ của vật chất tầm thường, là người cán bộ có nghị lực hi sinh quyền lợi cá nhân để tạo điều kiện xây dựng tổ chức.
Đầu năm 2025, thực hiện các kết luận của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tinh gọn tổ chức bộ máy, anh đã gương mẫu tự nguyện xin nghỉ hưu trước tuổi và vận động cả vợ mình là chị Bùi Thị Kim Loan, Phó Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, thuộc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cùng nghỉ theo Nghị định 178 của Chính phủ, tạo điều kiện để tổ chức sắp xếp bộ máy. Câu nói của anh “cứ ở lại, chúng tôi có thể sẽ vô tình cản trở, làm hạn chế tính năng động của thế hệ trẻ” đang được lan tỏa ở Bộ Nội vụ và các cơ quan Trung ương, được một số cơ quan báo chí và Đài Truyền hình Việt Nam chọn lựa là câu nói ấn tượng.
58 năm tuổi đời, 35 năm tuổi Đảng, từ khi là người chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam, đến sinh viên đại học và với 29 năm gắn bó với ngành Thanh tra, trải qua nhiều cương vị, chức vụ, đơn vị, anh Tùng luôn thể hiện là người giàu nghị lực, yêu nghề, nắm vững chuyên môn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần xây dựng tổ chức vững mạnh, đúng như chia sẻ của các đồng nghiệp và nhận xét của lãnh đạo cấp trên.
Minh chứng cho những đóng góp ấy là 24 danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, 4 danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Huân chương Lao động hạng Nhì và hạng Ba cùng nhiều danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng khác...
Khi đã về hưu, anh chia sẻ với chúng tôi về niềm hạnh phúc giản dị, đó là chứng kiến hai con trưởng thành, một cháu đang công tác ở cơ quan thuộc Bộ Nội vụ - hiện đang làm Nghiên cứu sinh tại Đại học Kinh tế quốc dân, một cháu vừa tốt nghiệp hạng xuất sắc Học viện Ngoại giao.
Khi được chúng tôi hỏi về “bí quyết” thành công trong công tác và tổ chức cuộc sống gia đình, anh chỉ nói ngắn gọn, đó là luôn phát huy truyền thống gia đình, quê hương; tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đồng thời, anh gửi gắm đến đội ngũ cán bộ trẻ thông điệp: Tích cực học tập nâng cao kiến thức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, tận tâm với nhiệm vụ, tận tụy với công việc trong điều kiện tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp; không ngừng tu dưỡng phẩm chất đạo đức, rèn luyện bản lĩnh liêm chính, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đưa đất nước bước sang kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
