Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Lê Hồng Tịnh. Ảnh: TN

Chiều nay 11/10, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ sẽ trình bày trước Quốc hội Tờ trình Dự thảo Nghị quyết về việc dừng thực hiện Dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

+ Ông đánh giá thế nào về đề xuất dừng Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận ở thời điểm này?

Phó Bí thư Tỉnh ủy Ninh Thuận Nguyễn Bắc Việt cho hay, nếu Quốc hội quyết định dừng Dự án Điện hạt nhân thì Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đã tính toán triển khai các dự án khác, có thể là điện khí, điện mặt trời, điện gió. Tỉnh đã đề nghị Trung ương cho tiếp tục một số dự án vì khu vực đất dự kiến làm nhà máy điện hạt nhân "rất đẹp", người dân đồng thuận đến chỗ ở mới để tránh thiên tai, có điều kiện sinh sống tốt hơn.

Để chuẩn bị cho dự án hạt nhân thì Quốc hội, Chính phủ đã quyết định đầu tư tuyến đường ven biển Ninh Thuận, rồi tái khởi động Dự án hồ Tân Mỹ (trên 200 triệu m³). "Nay nếu không làm dự án hạt nhân nữa thì những dự án này vẫn phát huy rất tốt cho Ninh Thuận", ông Việt nói.

Về du học sinh đã được cử đi học về điện hạt nhân, ông Việt cho biết: "Các em khi học xong sẽ được bố trí vào làm việc tại nhà máy, chương trình, ban quản lý dự án của EVN. Các em có thể yên tâm tiếp tục học tập và không phải lo lắng đầu ra".

Việc xem xét dừng dự án chủ yếu là tính khả thi không còn, giá điện dự kiến trước đây khoảng 4,9 cent/1 kWh nay đã lên tới trên 8 cent/1 kWh.  

Nếu dự án triển khai chậm thì còn có thể đội vốn thêm. Vấn đề giải quyết chất thải hạt nhân khi triển khai dự án cũng là chuyện cần bàn, nhất là sau một số sự cố môi trường vừa trải qua.

Ở thời điểm xây dựng kế hoạch phát triển điện hạt nhân thì kinh tế đang tăng trưởng cao, nhu cầu điện trong nước cao, các dạng năng lượng khác đã tới hạn thì cũng phải tính tới phát triển điện hạt nhân.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều yếu tố đã thay đổi như tăng trưởng kinh tế đã thấp hơn, công nghệ tiết kiệm điện phát triển, năng lượng tái tạo bắt đầu phát triển, giá thành thấp như điện gió...

Nếu tiếp tục đầu tư một dự án lớn, nợ công có nguy cơ tăng nữa. Dừng còn hơn tới khi triển khai rồi mới dừng thì lãng phí. Tất nhiên không đầu tư điện hạt nhân thì có thể đầu tư cái khác để đảm bảo nguồn điện. Dừng ở thời điểm này là đúng lúc.

+ Vậy với những phần đã đầu tư cho dự án thì cần có phương án xử lý như thế nào?

Thực tế, đào tạo nguồn nhân lực cho điện hạt nhân về lâu dài mình phải nghiên cứu. Từ những năm hoà bình lập lại, Bác Hồ rất quan tâm đến việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đương nhiên trước mắt, chưa dùng ngay vào dự án này được thì một số tổng công ty phát điện, nhà máy điện bây giờ đang triển khai cũng có thể sử dụng được nguồn nhân lực này.

Nói chung vẫn sử dụng vì trước khi đưa con em đi đã chọn những người có trình độ cao nên một trong những cách là phải sử dụng tối đa nguồn lực, không để lãng phí.

Còn hạ tầng có thể dùng để làm những việc khác, ví dụ giải phóng mặt bằng làm những dạng như điện mặt trời, năng lượng tái tạo, khu công nghiệp thì vẫn đáp ứng được.

+ Trên thế giới, có nhiều nơi rút lại Dự án Điện hạt nhân không, thưa ông?

Có nhiều. Ví dụ Nam Phi gần như chuẩn bị hết rồi cũng phải dừng. Như ở Đức, nhiều nhà máy cũng phải bỏ, dừng vì vấn đề công nghệ cao hơn, đầu tư lớn, vấn đề an ninh, chất thải..

Qua việc này cũng phải rút bài học, nhưng không dám đứng ra, không chịu trách nhiệm mà cứ để diễn ra sau này còn nguy hiểm nữa.

Chính phủ đề xuất dừng tôi cho là dũng cảm. Còn cái gì khi đặt ra cũng có nhiều ý kiến tranh luận, phân tích và còn có sự quyết định của Quốc hội nữa.

+ Xin cảm ơn ông!

Thảo Nguyên