Loài voi châu Á tại Việt Nam (Elephas maximus) được ghi trong Sách đỏ thế giới và Sách đỏ Việt Nam năm 1992 với cấp độ bảo vệ cao nhất. Nhiều biện pháp bảo vệ và bảo tồn voi nghiêm ngặt được đưa ra từ đầu năm 1992, trong đó có Chỉ thị cấp bách của Thủ tướng Chính phủ về bảo vệ các loài động vật hoang dã quý hiếm... 

Để bảo tồn loài voi theo các khuyến cáo, ngày 09/10/2013 Bộ trưởng Bộ NN&PTNT vừa phê duyệt Dự án Khẩn cấp bảo tồn voi và nâng cao năng lực kiểm soát mua bán ngà voi ở Việt Nam đến năm 2020 theo đề nghị của Tổng cục Lâm nghiệp.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn, mục tiêu của Dự án này là để bảo tồn và phát triển bền vững quần thể voi hoang dã hiện có ở Việt Nam có số lượng đàn ít, sinh cảnh bị cô lập. Dự án cũng đồng thời kết hợp với khôi phục, bảo vệ các nguồn gien động vật thực vật nguy cấp, quý hiếm và đa dạng sinh học trong vùng sinh cảnh của voi.

Tổng cục Lâm nghiệp là đơn vị được giao làm chủ Dự án sẽ có trách nhiệm tăng cường năng lực thực thi pháp luật đối với các hoạt động phòng ngừa và ngăn chặn hành vi săn bắn, xâm hại voi nhằm giảm thiểu các xung đột giữa voi và con người; kiểm soát việc buôn bán, vận chuyển, lưu giữ trái phép ngà voi và các bộ phận dẫn xuất của voi, góp phần bảo vệ các quần thể trong nước và thế giới. 

Tin từ Bộ NN&PTNT cũng cho hay, thời gian thực hiện Dự án này sẽ kéo dài từ năm 2014 - 2020. Tổng ngân sách của Dự án là hơn 50 tỷ đồng sẽ được phân chia theo 2 giai đoạn: Từ 2014 - 2015 và 2016 - 2020.

Quy mô của Dự án được quyết định đề cập là các khu rừng, sinh cảnh nơi voi rừng cư trú, hành lang di chuyển của các quần thể voi hoang dã hiện có ở Việt Nam tập trung ở các khu rừng đặc dụng và các khu rừng khác trên địa bàn các tỉnh trên cả nước có voi rừng phân bổ, ngoại trừ các tỉnh Nghệ An, Đắk Lắk, và Đồng Nai (là một trong 3 khu vực của Việt Nam hiện đang có quần thể voi rừng với số lượng đủ lớn để có thể tồn tại và phát triển). Theo số liệu thống kê hiện trạng voi hoang dã (năm 2011) của các ban ngành chức năng, trên toàn bộ khu vực rừng tự nhiên của tỉnh Đồng Nai có trên 10 cá thể, được phân bố trong phạm vi hơn 30 ngàn hécta thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên; một phần diện tích của Công ty lâm nghiệp La Ngà thuộc huyện Định Quán, và Khu bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai).

Theo đó, sẽ tiến hành xây dựng cơ sở dữ liệu về các thông tin bảo tồn voi trong cả nước thông qua các hoạt động như điều tra đánh giá quần thể, phạm vi phân bố, sinh cảnh tự nhiên, tình hình sinh sản của các đàn voi nhỏ lẻ. Trao đổi thông tin, kinh nghiệm trong khu vực về bảo tồn loài voi và các vấn đề xuyên biên giới giữa Việt Nam, Lào, và Campuchia để tiến hành di chuyển các cá thể voi đơn lẻ và đàn voi chỉ toàn voi cái thiếu sinh cảnh sinh sống về các khu bảo tồn voi cấp quốc gia và phục vụ sinh sản.

Nhã Anh Cát