(Thanh tra) - Giải ngân vốn đầu tư công (ĐTC) là nhiệm vụ then chốt, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm an sinh xã hội. Năm 2025 là năm cuối của kế hoạch trung hạn 2021 – 2025, tỉnh Phú Thọ đang đối diện nhiều khó khăn, song với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo tỉnh, nhiều giải pháp đồng bộ đang được triển khai, hướng tới mục tiêu giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn được giao.
Theo ông Nguyễn Mạnh Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, từ đầu năm đến nay, tỉnh đã có nhiều giải pháp quyết liệt nhằm đẩy mạnh tốc độ giải ngân vốn ĐTC.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư, ngay từ cuối năm 2024, UBND 3 tỉnh trước hợp nhất (Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hoà Bình) đã phân bổ chi tiết kế hoạch vốn năm 2025, ưu tiên các công trình trọng điểm, công trình hoàn thành bàn giao trong năm, kiên quyết không khởi công dự án mới nếu chưa bảo đảm cân đối vốn. Đồng thời, tỉnh thành lập các đoàn công tác thường xuyên kiểm tra, nắm bắt thực tiễn, tháo gỡ kịp thời khó khăn tại cơ sở.
Đặc biệt, sau hợp nhất tỉnh, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Chỉ thị số 06 ngày 8/8/2025, đặt mục tiêu giải ngân 100% vốn Trung ương và trên 95% vốn địa phương, đồng thời thành lập 8 tổ công tác đặc biệt do các Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Tổ trưởng để đôn đốc từng dự án.
Cùng với đó, việc kiện toàn mô hình Ban Quản lý dự án (QLDA) sau sáp nhập cũng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý. Đến nay, tỉnh đã thành lập 3 Ban QLDA theo khu vực trực thuộc UBND tỉnh; 38 xã, phường thành lập Ban QLDA tự đảm bảo chi thường xuyên. Hơn 14.000 dự án được rà soát, điều chỉnh chủ đầu tư về cấp quản lý phù hợp, bảo đảm thống nhất và minh bạch.
Tính đến hết tháng 8/2025, Phú Thọ đã giải ngân tổng số vốn ĐTC đạt 15.236 tỷ đồng, bằng 45,7% kế hoạch được giao; trong đó, vốn ngân sách Trung ương đạt 3.510 tỷ đồng (28,5%), vốn ngân sách địa phương đạt 11.725 tỷ đồng (55,8%).
Bà Vương Thị Bẩy, Giám đốc Sở Tài chính cho biết, các dự án do cấp tỉnh quản lý cơ bản đã hoàn tất thủ tục đầu tư, đấu thầu. Nhiều công trình đã bước vào giai đoạn thi công, bàn giao. Những vướng mắc phát sinh đều được xử lý kịp thời, bảo đảm tiến độ.
Tuy vậy, theo đánh giá, tiến độ giải ngân vốn ĐTC tại Phú Thọ còn chậm và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2024.
Tại nhiều cuộc kiểm tra của lãnh đạo UBND tỉnh đối với các dự án xác định nguyên nhân lớn nhất khiến giải ngân chậm là công tác giải phóng mặt bằng (GPMB). Nhiều hộ dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, chính sách hỗ trợ còn bất cập, thiếu quỹ đất tái định cư. Một số dự án khu tái định cư chưa hoàn thành, dẫn đến chậm bàn giao đất cho thi công.
Bên cạnh đó, việc sáp nhập địa giới hành chính và kiện toàn bộ máy đã gây nhiều xáo trộn. Nhiều nhiệm vụ, quyền hạn bị điều chuyển, thay đổi quy trình xử lý, gây kéo dài thời gian thẩm định, thanh toán, quyết toán, nhất là các dự án cấp huyện cũ. Đồng thời, việc bàn giao hồ sơ, tài liệu giữa các đơn vị bị ảnh hưởng do thiếu cán bộ chuyên môn, nhân lực phân tán và chưa ổn định tổ chức.
Ngoài ra, sau khi sáp nhập, số lượng hồ sơ, công việc cần bàn giao rất lớn nhưng nguồn nhân lực không đủ cả về số lượng lẫn chuyên môn. Cán bộ tại các đơn vị mới chưa có nhiều kinh nghiệm trong quản lý đầu tư công, dẫn đến tiến độ giải quyết công việc còn chậm.
Tại cấp xã, hồ sơ dự án bàn giao không đầy đủ, thiếu danh mục, ảnh hưởng đến việc xác định thông tin pháp lý, gây khó khăn trong triển khai, nghiệm thu và quyết toán dự án. Việc tổ chức hoạt động các Ban QLDA chưa đồng bộ, gây lúng túng trong quá trình tiếp nhận và triển khai thực hiện.
Nguyên nhân nữa là sự biến động giá nguyên vật liệu, khan hiếm đất đắp, thủ tục khai thác phức tạp khiến tiến độ nhiều công trình bị ảnh hưởng. Năng lực của một số chủ đầu tư, Ban QLDA và nhà thầu còn hạn chế, chưa quyết liệt trong xử lý vi phạm. Việc phân bổ vốn Trung ương hỗ trợ khắc phục bão Yagi còn chậm, một số nguồn thu từ tiền sử dụng đất chưa thực hiện được, ảnh hưởng đến nguồn lực đầu tư.
Trước thực trạng đó, lãnh đạo tỉnh Phú Thọ đã đề ra nhiều giải pháp cụ thể. Xác định GPMB là điểm nghẽn lớn nhất, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông nhấn mạnh: “Các sở, ngành, địa phương phải tập trung cao độ cho công tác GPMB, coi đây là khâu then chốt để tăng tốc giải ngân. Mọi vướng mắc về bồi thường, tái định cư phải được xử lý dứt điểm, kịp thời, không để kéo dài ảnh hưởng đến tiến độ chung.”
Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì tham mưu, tháo gỡ khó khăn liên quan đến bồi thường, hỗ trợ tái định cư, thu hồi đất. Sở Xây dựng chịu trách nhiệm công bố chỉ số giá xây dựng, tháo gỡ khó khăn về nguồn cung vật liệu. Sở Tài chính rà soát, biên soạn sổ tay hướng dẫn thủ tục giải ngân, đồng thời tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh vốn kịp thời. Sở Nội vụ nghiên cứu mô hình tổ chức quản lý thống nhất sau sáp nhập, gắn tiêu chí giải ngân với đánh giá thi đua, khen thưởng.
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông nhấn mạnh thêm: “Năm 2025 là năm bản lề. Các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư phải coi tiến độ và chất lượng giải ngân là thước đo năng lực, hiệu quả công tác. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp trước UBND tỉnh nếu để chậm trễ, ách tắc trong triển khai.”
Song song với đó, UBND tỉnh kiên quyết thực hiện kỷ luật, kỷ cương trong quản lý ĐTC, không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản; xử lý triệt để các khoản tạm ứng quá hạn; tăng cường kiểm tra, giám sát tiến độ và chất lượng từng dự án.
Với tinh thần quyết liệt, đồng bộ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Phú Thọ đặt mục tiêu không chỉ giải ngân đạt chỉ tiêu mà còn tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới, khẳng định vai trò dẫn dắt của ĐTC trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội.
